BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 13

Sholio tu Grammatiku, İstanbul Üniversitesi’nin Bizans döneminde kullandığı adlardan ya da İstanbul’da kurulan üniversitelerden biri değildir.

Eparhiaki Sinodos Bizans eğitim sistemi içinde yer almaz.

Bizans’ta ilköğretim eğitimi, kilise tarafından verilmektedir.

Sultan daha ziyade Doğu medeniyetlerine ait bir unvan olmakla birlikte Bizans imparatorları tarafından kullanılmamıştır.

Taç giyme töreni dini bir ritüele dönüştükten sonra imparator seçilen kişi I. Leon’dan (457-474) itibaren imparatorluk tacını, Bizans kilisesinin en yüksek dini otoritesi konumunda olan İstanbul Patriğinin elinden giymeye başladı.

Kuropolatis, saray işlerinden sorumlu kişi demektir.

Bizans devlet yapısı içerisinde imparatorun yetkilerini sınırlandıran kurumları Senato, Dimos’lar, Kilise ve Ordu alt başlıkları altında toplamak mümkündür.

Sivil idarenin diğer görevlileri arasında, imparatorun arşivinden sorumlu protosekretis bulunmaktaydı.

Tema sistemi orta Bizans döneminin askeri başarıları için belirleyici olmuştur.

Manastır başrahibi, manastırın kurucusu tarafından belirleniyor ya da manastırdaki keşişler, başrahibi seçiyorlardı.

Bizans İmparatorluğunda Helenistik dönem ve Roma döneminde geçerli olan üç kademeli eğitim modeli, ana hatlarıyla geçerliliğini sürdürmüştür. Bizans dönemini farklı kılan özellik ise eğitim alanında Hristiyanlığın önemli bir ağırlığa sahip olmasıdır.

Helenistik dönemde başlamış ve Roma döneminde devam etmiş olan erkek ve kız çocukların bir arada eğitimi Bizans döneminde de sürdürülmüştür.

Programda din dersi bulunmamaktaydı o nedenle Bizanslılar ortaöğretim eğitimini laik eğitim (kozmiki pedeia) olarak da nitelemektedirler. Din eğitimi, manastırlarda ya da özel ruhban okullarında verilmektedir.

Devlet, çeşitli alanlardan vergi geliri elde etmesine rağmen, her zaman için en önemli vergi kaynağı tarımsal alanlar ve bunları işleyen küçük köylüler olmuştur.

İlk defa İmparator I. Konstantinos tarafından 309-10 yılında bastırılan ve Bizans İmparatorluğu’nda 10. yüzyıla kadar kullanılmış olan altın sikkenin adı solidustur.

İmparator Dioklitianos, 290 yılında kapsamlı bir para reformu yapmış, daha sonra 301 yılında “Maksimum Fiyat Fermanı” (Latince: Edictum De Pretiis Rerum Venalium) ile enflasyonu dizginlemeye çalışmıştır.

Devlet tarafından toplum çıkarlarını gözeterek üretimi veya ihracatı çeşitli şekillerde etkilemek ve yerine göre üreticileri/ ihracatçıları korumak ve teşvik etmek amacıyla para ya da para olarak ifade edilebilecek diğer şekillerde verilen karşılıksız mali yardımlara sübvansiyon denir. 6. yüzyılda I. İustinianos’un yeniden geri aldığı topraklarda sınırları korumak amacıyla düşman ülkelere ödediği sübvansiyonlar mali durumu olumsuz etkileyerek gerileme nedenlerinden birini oluşturmuştur.

Vergilerin altın olarak toplanması ve bürokrasi gibi diğer giderlerin de altın olarak ödenmesi, devletin 9. ve 10. yüzyılda uyguladığı ve madeni paraların dolaşıma konma sürecini kontrol etmesini sağlayan olumlu bir gelişmedir.

I. Aleksios tarafından tedavüle sokulan bir yüzü çukur, bir yüzü bombeli altın sikke İperpiron’dur.

I. İustinianos’dan sonra ipek imalatı, devlet tekeline girmiş ve sadece imparatorluğa ait atölyelerde işlenerek satılmıştır.