BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 39

Konya

Günümüzde Bizans diye adlandırılan devlet kendisi için bu kavramı kullan­mamıştır. Bizim Bizans olarak isimlendirdiğimiz devlet ve kişiler kendileri için Romalı tabirini kullanmışlardır. Çünkü gerçekte Bizans, Doğu Roma Devleti idi. Hatta 6. yüzyıla kadar içinde Roma şehrinin de yer aldığı Batı Avrupa bölü­mü Cermen kabileleri tarafından işgal edilmiş olmasına rağmen Bizans, devlet düşüncesi olarak buraları dahi Roma Devletinin bir parçası olarak görüyordu.

Günümüzde Yunanistan Devletinin kendi topraklarını tanımlamak için kullandı­ğı Hellas kelimesi, Bizans döneminde Selanik ile Atina arasında kalan bölge için kullanılıyordu. 7. yüzyılda bu bölgede oluşturulan kolordu bölgesinin adı, Hellas temasıydı.

Bizans Devleti’ni Roma İmparatorluğu’ndan ayıran genel özellikleri vardır. Bu özellikleri yeni Roma olarak anılan İstanbul şehri, Hıristiyanlığın resmî din ola­rak kabul edilmesi, antik Yunan kültürünün bazı değerlerine sahip çıkılması ve 7. yüzyıldan sonra Latinlikten uzaklaşma manasına gelen delatinizasyon politikası­nın izlenmesine rağmen Roma devlet geleneğinin sürdürülmesidir.

Pavlikanizm ve Bogomilizm: 9. yüzyılın ortasında Doğu Anadolu’da ortaya çıkan ve muhtemelen ilk savunucularından birisi olan Samsatlı Pavlos’un adı verilen Pavlikanizm/ Pavlosçuluk, düalist ve yeni maniheist unsurların Hıristiyanlıkla karışımı sonucu ortaya çıkmıştır. 870’lerde Abbasi halifeleriyle işbirliği yaparak Bizans’a karşı mücadele eden Pavlosçuları Bizans, Doğu Anadolu’dan alarak Balkanlara iskan etmiştir. Pavlosçuluk Balkanlardan kattığı yeni unsurlarla Slav arasında Bogomilizm adıyla yer bulmuştur.

İstanbul şehriyle özdeşen unsurlardan birisi, onun surlarıdır. İstanbul’un ilk surları kurucusu Konstantinos tarafından 328 yılında yaya halde ve elinde bir mızrakla bizzat çizilmiştir. Konstantinos tarafından inşa edilen bu surlar, kent­te daha önce var olan Antik surların üç kat uzağında inşa edilmiştir. İmparator Valens (364-78) tarafından günümüze kadar ulaşan Bozdoğan su kemerleri inşa edildi. Bu su kemerinin 9. yüzyılda yapılan onarımı esnasında altı bin işçinin ça­ıştırılması bu su kemerinin muhteşemliğini açıklamaya yeterlidir. Hunların Bi­zans topraklarında ilerlemesi ve İstanbul’u ele geçrime ihtimali karşısında II. Te­odosios (M.S.408-450), I. Konstantinos’un inşa ettiği surların 2,5 km ilerisinde batı yönünde Antemios isimli bir mimara kendi adıyla anılacak olan surları 413 yılında inşa ettirtti. Bu surlar İstanbul şehrinin gerçek sınırlarını belirledi. 447 yılında yaşanan deprem esnasında yıkılan surlar 3 ay içinde onarıldı ve Atilla’nın İstanbul’u ele geçirmesine engel oldu. Bu surlara 627 yılındaki Avar kuşatması sırasında Vlaherna tarafında bulunan Meryem adına kurulmuş olan kilisenin de içine alınması ve şehrin savunulmasını arttırmak amacıyla ilave surlar inşa edildi. I. Manuil Komninos (1143-1180) zamanında bugünkü Vlaherna sarayını kuşatan surlar yapıldı. Buna rağmen 1204 yılında Haçlılar, Vlaherna surlarının bulunduğu yerden İstanbul’u işgal etti. İnşa edilen İstanbul surlarının 447’den sonra en kap­samlı tamiratı 1345 ve 1441 yıllarında gerçekleştirildi. Bu surlar 627 yılında Avar ve Pers kuşatmasını, 674-678 yılları arasında Hz. Muhammed’in sancaktarı ve sa­habenin hayatta kalan son temsilcisi Ebu Eyyüb’in de katıldığı Arap muhasarasını, 717 Arap kuşatmasını, 813 yılında Bulgar Hanı Krum’un saldırısını, 860 yılındaki Rus kuşatmasını engelleyebilmiş ve günümüze kadar ulaşmıştır.

Birinci  Haçlı Seferi

Moğollar ile Anadolu Selçukluları arasında

1243 yılında

1187

6. yüzyılda Bizans, İspanya, İtalya, Balkanlar, Anadolu, Suriye, Filistin, Mısır ve Kartaca’nın da yer aldığı Tunus’a kadar uzanan bir coğrafyaya hakimdi. Bu dönemde batı sınırını Atlas Okyanusu, kuzey sınırını Tuna nehri, doğu sınırını Pers İmparatorluğu, güney sınırını da Akdeniz ve Magribî Afrika sahilleri oluşturuyordu. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Arap kaynaklarında Bizans imparatorlarının sıfatı için Meliku’r-
Rûm, ‘Azîmu’r-Rûm, Akdeniz’i ifade etmek için Bahru’r-Rûm ve Bizans ülkesini
anlatmak içinde Bilâdü’r-Rûm veya Arzu’r-Rûm, tamlamalarının kullanıldığı görülür. 

Fatih Sultan Mehmed de İstanbul’u fethettikten sonra Kayser-i Rûm unvanını almıştır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

İskender’in ölümü ile Balkanlarda Makedonya Krallığı, Bergama ve çevresinde Attalid Krallığı (M.Ö. 283-133), Adıyaman, Gaziantep ve Kahramanmaraş bölgesinde Kommagene Krallığı (M.Ö. 162-M.S. 17) ve Güney-doğu Akdeniz ve Suriye’de Selefki Krallığı (M.Ö. 305-64) kurulmuştur. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

İmparator Valens (364-78) tarafından günümüze kadar ulaşan Bozdoğan su kemerleri inşa edildi. Bu su kemerinin 9. yüzyılda yapılan onarımı esnasında altı bin işçinin çaıştırılması bu su kemerinin muhteşemliğini açıklamaya yeterlidir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Hanedan kurucuları olan Konstantinos günümüzde Sırbistan sınırları içinde
kalan Niş şehrinde, Valens Hırvatistan’da, Teodosios İspanya’da, Leon Güney
Trakya’da yaşayan Vessi kabilesine mensup biri olarak Arnavutluk’ta, İustinianos
Üsküp yakınlarındaki Tavresium’da, Heraklios Ermeni bir ailenin mensubu olarak
Kapadokya’da, Suriyeli ya da İsavrian hanedanın kurucusu Leon Maraş’ta, Amorion hanedanının kurucusu II. Mihail Afyon Emirdağ yakınlarındaki Amorion
şehrinde, Makedonya hanedanının kurucusu I.Vasil Ermeni kökenli bir ailenin
çocuğu olarak Edirne’de doğmuştur. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Krallık döneminde Roma halkı çeşitli toplumsal sınıflara ayrılıyordu. Büyük toprak sahibi olan aristokratlara patriciler deniliyordu. Bunlar siyasal haklara sahip tek gruptu ve askerlik yapmakla da yükümlüydüler. Senato ve Comitia Curiata’yı da bunlar oluşturuyordu. 

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

M.Ö. 265’de Etruria bölgesi fethedildi. Bu dönemde Campania üzerinden güneye doğru sürdürülen yayılma faaliyetiyle Luania ve Apulia halkları da Roma’ya bağlandı. Roma mağlup ettiği halkları foedus denen antlaşmalarla müttefik statüsüyle kendine bağlarken municipium ve kolonilerden oluşan bir ağla yarımadayı Romalılaştırmayı başardı. 

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Roma, Kartaca kuvvetlerini etkisiz hale getirmeyi başardı ve Hannibal, İtalya’yı terk etmek zorunda kaldı. Kartaca, rakibi karşısında uğradığı ağır yenilgilerden sonra İspanya ve adaları Roma’ya bıraktı ve Akdeniz’de belirleyici bir güç olma özelliğini yitirdi. Roma böylece Batı Akdeniz çevresinin rakipsiz tek siyasal gücü konumuna ulaştı.

 Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Erken Bizans döneminin özellikleri arasında Dioklitianos’un tetrarşi yönetimine geçerek başkenti İzmit’e taşıması, İstanbul’un inşası ve başkent olarak ilan edilmesi, II. Teodosios (408 - 450) zamanında İstanbul surlarının inşası ve İstanbul üniversitesi’nin kurulması, Roma şehrinin Cermenler tarafından alınması ve Batı Roma topraklarının kaybı, I. İustinianos (527 - 565) döneminde İtalya, Güney İspanya, Kuzey Afrika’da Bizans egemenliğinin tekrar kurulması ve Aya Sofya’nın inşası, 610 yılında Heraklios’un tahta çıkması, Sasanilerle savaş, tema sistemin uygulanması ve Bizans’ın Mısır, Filistin, Suriye, Güneydoğu ve Doğu Anadolu topraklarını Müslüman Araplara kaptırması ile Balkanlardaki Slav istilası sayılabilir.

İkonoklazma hareketi ise Orta Bizans döneminin önemli olayları arasındadır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

M.Ö. 168’de Güney Makedonya’da Pidna Muharebesinde Roma, Makedonyalıları bir kez daha mağlup etti. Bu zaferle Roma, Doğu Akdeniz’in tek belirleyici büyük gücü haline geldi. Pidna savaşından elde edilen ganimet öylesine büyük oldu ki fetihlerle Roma’nın servetlere kavuşacağı anlaşıldı. Bundan sonra Roma, ekonomik kazançları ön plana alan yayılmacı bir siyaset izlemeye başladı.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.