BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 32

Kuvikularios: Erken dönem Bizans tarihinde imparatorun has odasından sorumlu kişi manasında kullanılan bu unvan daha sonra imparatorun sarayının teşrifatından sorumlu kişiler için kullanılmıştır.

Magistrianos: Geç Roma döneminde sivil idarenin başı olarak kullanılan magistrianos unvanı Bizans döneminde sarayın korunmasından, ordunun silahlanmasından, istihbaratın sağlanmasından ve diplomatik ilişkilerin belirlenmesinden sorumlu kişi için kullanılmıştır.

Spatarios: Geç Roma döneminde imparatorun kılıcını taşıyan manasındaki spatarios Bizans döneminde imparatorun saray içindeki korumasını üstlenen ve çoğu zaman hadımlardan seçilen kişilerin taşıdığı bir unvan olarak kullanılmıştır.

Logotetis: Bizans Devletinde altıncı ve yedinci yüzyıllarda devletin maliyesinden sorumlu üst düzey görevli için kullanılan unvandır. Daha sonra bu unvan asıl görevinin yanı sıra eyaletlerdeki emlakın defterlerinin tutulmasından, arazi vergilerinin tespit ve tahsilinden, ordu mensuplarının maaşlarının ödenmesinden sorumlu görevliler için de kullanan bir unvan olmuştur.

Sinkellos: Sinkellos, daha çok Ortodoksluğun en üst dini temsilcisi olan patriğin danışmanı için kullanılan bir unvandır.

Ebû Ca‘fer el-Mansur, Mûsâ el-Hâdî, Ebu’l-Abbâs es-Seffâh, Harun er-Reşîd ilk dönem Abbâsî Halifelerindendir. Abdülmelik b. Mervan ise Emevî Halifelerinden biridir.

I.Muâviye b. Ebî Süfyan, II. Muâviye b. Yezid, Abdülmelik b. Mervan, Süleyman b. Abdilmelik Emevî Halifelerindendir. Harun er-Reşîd ise İlk Dönem Abbâsî Halifelerindendir.

Bizim Bizans olarak isimlendirdiğimiz devlet ve kişiler kendileri için Romalı tabirini kullanmışlardır. Çünkü gerçekte Bizans, Doğu Roma Devleti idi. Doğru cevap C seçeneğidir.

İslam Dünyası’nda  Romalılar için Rûm kelimesinin kullanımına Kuran-ı Kerim’de rastlanır. Rum suresinin ikinci ayetinde Rum sözcüğü geçer ve sureye adını verir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Augustus yönetiminde Roma en parlak dönemini yaşadı. Ticaret çok büyük bir gelişme gösterdi.

Agustusların görev sürelerini tamamlamalarından sonra sezarlar agustus unvanını alıp onların yerlerine geçecek ve bu defa yeni agustuslar kendilerine birer sezar seçeceklerdi. IV. madde doğru değildir. Doğru cevap D'dir.

Hristiyanlık içinde Katolik ve Ortodoks inançlarının birbirinden ayrılmasına Shisma denir. Bu ayrılık 1054 yılından günümüze kadar devam etmektedir.

Roma’nın kuruluşu ve krallık döneminde yaşanan gelişmeler efsanelerle örülü bir şekilde zamanımıza kadar ulaşan birtakım bilgilerden ibarettir. Bu efsaneye göre, İtalya’nın Latium bölgesinde, Romus ve Romulus kardeşler M.Ö. 753’de Tiber nehrinin kenarında Palatium tepesi üzerinde Roma şehrini kurdular (Demircioğlu, 1998, 36). Romulus’un, şehrin kuruluşundan hemen sonra komşu halk Sabinlere karşı başlattığı savaş iki halkın birleşmesiyle sonuçlandı. Böylece ilk kralı Romulus olan Roma şehir devleti ortaya çıktı.

Romulus’u takiben altı kral sırasıyla yönetime sahip oldu. Bu krallardan ilk üçü Latin asıllı idiler. Onların döneminde Roma dini ilk biçimini alırken devlet bir köyler konfederasyonu görünümündeydi. Etrüsk kökenli son üç kral dönemindeyse çevredeki Latin halkları kendisine bağlamayı başaran Roma parlak ve güçlü bir kent devleti haline geldi.

Krallık döneminde Roma halkı çeşitli toplumsal sınıflara ayrılıyordu. Büyük toprak sahibi olan aristokratlara patriciler deniliyordu. Krallık döneminde Roma halkı çeşitli toplumsal sınıflara ayrılıyordu. Büyük toprak sahibi olan aristokratlara patriciler deniliyordu. Bunlar siyasal haklara sahip tek gruptu ve askerlik yapmakla da yükümlüydüler. Senato ve Comitia Curiata’yı da bunlar oluşturuyordu (Yıldırım, 2002, 222). Küçük arazi sahipleri, zanaatçılar, tüccarlar ve çobanlar gibi kitlelerin oluşturduğu sınıf ise plepler olarak adlandırılıyordu. Bu sınıfın siyasal bir hakkı yoktu ve askerlik yükümlülüğüne de tabi değildi. Bununla birlikte hukuken özgür kabul ediliyorlar ve yargılanabiliyorlardı. Patricilerle evlenmeleri yasaktı. Cliens olarak bilinen yanaşmalar patricilerin himayesinde bulunan kimselerdi. Genellikle patricilerin arazilerinde kiracıları veya patriciler için çalışan zanaatkârlardı. Siyasi bir hakları yoktu.

Populus Romanus yani Roma halkının toplumsal örgütlenmesinde en küçük birim aileydi. Mutlak bir baba otoritesine dayalı ataerkil tipte olan Roma ailesinde aile fertleri önce itaat sonra da emretmek için terbiye edilirlerdi (Demircioğlu, 1998, 49). Aynı soydan gelen aileler gens adı verilen bir akraba birliğini kuruyorlardı. Ortak kült, ortak mülkiyet ve ortak hukuka sahip olan gensler birleşerek daha büyük bir birlik olan curiayı oluşturuyordu. Bölgesel ve siyasal bir yapılanma olan curiaların kendilerine mahsus kültleri, mülkleri ve toplanma yerleri vardı. Halk meclisinin oluşumu ve oylama curiaya göre yapılırdı (Yıldırım, 2002, 222). Roma patrici sınıfının en büyük sosyal ve toplumsal birliği tribus idi. Krallık döneminde Populus Romanus’u üç tribus (Ramnes, Tities ve Luceres) meydana getiriyordu. II. III. IV . maddelerdeki açıklamalar Krallık döneminin özellikleridir. Doğru cevap C’dir. Sayfa: 29-30

Roma’daki rejim aristokrat bir cumhuriyetti. Yeni sistemde eski kralın yetkileri aristokratların eline geçti ve aristokratlardan oluşan senato önem kazandı. Cumhuriyet döneminin ilk iki yüzyılı patriciler ve plebler arasındaki yoğun mücadeleyle geçti. Başlangıçta barışçıl biçimde hak arayışında bulunan Plebler sonuç alamayınca aktif biçimde direnişe geçtiler. Bu direniş karşısında çaresiz kalan Patriciler, Pleblerin bir kısım taleplerini kabul etmek zorunda kaldılar. Pleblerin yönetime katılmalarını temin etmek için Consilia Plebis veya Comitia Tributa adıyla bir halk meclisi kuruldu. Pleblere de memur olma hakkı tanındı. Böylece Patrici memurlarla Pleb memurlar birlikte görev yapmaya başladılar. M. Ö. 450 yılında kanunları yazıyla belirlemek için bir komisyon kuruldu. Bu komisyonun üyesi olan hukukçulara Decemvir adı verildi. Uzun çalışmalar sonucunda yazıldıkları levhalar dolayısıyla On iki Levha Kanunları adıyla bilinen kanunlar hazırlandı. Cumhuriyet döneminde Roma’nın egemenliğini İtalya yarımadasının tümüne yaydığını görüyoruz. M. Ö. 5. yüzyıl boyunca Latin Birliği içerisinde yer alan Roma, çeşitli ittifakları kendi lehine kullanarak topraklarını genişletti. Gal ve Kelt kabilelerinin saldırılarını da durdurmayı başardı.

Roma’nın tüm İtalya’da egemenliğini kurması onun Akdeniz’de bir güç haline gelmesi anlamını taşıyordu. Bu durum Roma’yı o dönemde Akdeniz’in en önemli devletlerinden Kartaca ile karşı karşıya getirdi. Kartaca ile Roma arasında tarihte Kartacalı anlamına gelen Pön veya Kartaca savaşları olarak bilinen savaşlar başladı. Kartaca ile savaşlar iki aşamada gerçekleşti. III.,IV,V. Maddeler Roma’daki cumhuriyet yönetimi sırasında gerçekleşen olaylardandır.

Doğru cevap D’dir. Sayfa :30-31

I. Haçlı seferinin sonucu olarak islam dünyası içinde Antakya, Urfa, Trablusşam ve Kudüs’te 4 tane Haçlı şehir devleti kuruldu.

Maddelerin tamamı doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Augustus yönetiminde Roma en parlak dönemini yaşadı. Ticaret çok büyük bir gelişme gösterdi. Roma yasaları imparatorluğun her yerinde uygulanmaktaydı. Yüzyıllardan beri sürmekte olan çekişme ve kargaşanın sona ermiş olması Augustus’un başarısıydı (Akşit, 1985, 29-64). Halk, yasaların güvencesi altında olmanın huzuru içindeydi.

On iki Levha Kanunları adıyla bilinen kanunlar Cumhuriyet döneminde hazırlandı. Bu kanunlarda aile hukuku, dava hakkı, borç ve ceza kanunu gibi hükümler vardı. Doğru cevap E’dir. Sayfa:34

Üçüncü Haçlı Seferi (1189-1192)

11 Mayıs 1189’da yola çıkan II. Friedrich Barbarossa Macaristan üzerinden Bizans topraklarına girdi. İstanbul’a ulaştıktan sonra Bizans imparatoru II. İsakios Angelos (1185-1195) ile görüşen Alman imparatoru, ordusunu 1190 yılı Mart’ında
Çanakkale Boğazı’ndan Anadolu yakasına geçirdi. Balıkesir-Alaşehir üzerinden Denizli’ye ulaşan Haçlı ordusu buradan Anadolu içlerine doğru ilerlemeye başladı. Yolculuk sırasında Selçuklu kuvvetleri tarafından zaman zaman saldırıya uğrayan Alman ordusu 17 Mayıs’ta Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti Konya’ya girdi. II. Kılıç Arslan’ın (1155-1192) oğullarından Kutbeddin’in Haçlı ordusunu engellemeye yönelik girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı. Konya’da pek fazla kalmayan II. Friedrich Barbarossa, Selçuklu sultanı ile anlaştıktan sonra yoluna devam etti ve Torosları aşarak Silifke’ye ulaştı. Ancak 10 Haziran 1190’da askerleri Göksu Nehri kenarında II. Friedrich Barbarossa’nın cesedini buldular. İmparator’un ölümü ordusunun dağılmasına sebep oldu. Askerlerin büyük kısmı deniz yoluyla Avrupa’ya dönerken geri kalan kuvvetlerle yola devam eden II. Friedrich Barbarossa’nın oğlu Antakya’ya gelerek babasının cesedini burada Antakya katedralinde defnetti.

Byzantium’da yeni bir şehir kurmaya karar verdikten sonra Konstantinos, 324 yılında şehrin inşasına başladı. Konstantinos’un tespit ettiği sınırlar üzerinden şehrin kara surları inşa edildi (Dikici, 2007, 40). Şimdiki Sultan Ahmet’te büyük bir imparatorluk sarayı ve hipodrom inşa edildi. Hipodrom imparatorluğun her köşesinden getirilen sanat eserleriyle süslendi. Saray ve Hipodrom’un bulunduğu alana forum yapıldı. Romalı aristokratların yeni şehre yerleşmelerini teşvik etmek için birçok muafiyetler sağlandı. Mısır’dan getirilen buğdayın İstanbul halkına bedava dağıtılması öngörüldü. Senatörlere resmi ofis binaları ve ikametleri için yeni binalar yaptırıldı, Anadolu yakasında onlara geniş topraklar dağıtıldı (Dikici, 2007, 40). Şehre sivil yönetici olarak bir vali atandı. Valiye, asayişi sağlamasının yanında, ticari ve ekonomik hayatı da kontrol etmesi yetkisi verildi. I,II,IV. Maddeler Konstantinos’un İstanbul’u Bizans’ın merkezi yaptıktan sonraki yaptığı uygulamalardandır. Doğru cevap A’dır. Sayfa:40

Dioklitianos döneminde ağır baskılara ve takibata uğrayan Hıristiyanlar, onun halefi Galerius’un 311’de Hıristiyanlığı suç olmaktan çıkartan fermanıyla bu güç durumdan kurtulmaya başladılar. Doğru cevap B’dir. Sayfa:41