BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 26

Panonya: Balkan Yarımadasında Dalmaçya kıyılarından başlayarak Bosna Hersek, Slovenya, Sırbistan, Hırvatistan, Avusturya ve Macaristan’ın bulunduğu ülkelerin bir bölümünü kapsayan bölgenin adıdır.

Bizans İmparatoru, Avarlara Panonya’daki topraklara yerleşmelerini teklif etti. 568 yılında Panonya ve çevresi Avarların hâkimiyeti altına girdi. Böylece Avarlar, Orta Avrupa’da en kudretli devlet haline gelmişlerdir.

Rus kaynaklarında bunlara Tork, Torki, Toruki ve bazen Torkmen denilmekteydi. Bizans kaynaklarında ise Uz olarak kaydedilmişlerdir.

29 Nisan 1091 tarihinde Kuman kuvvetlerinin Meriç nehri yakınlarında Umurbey mevkiinde Peçenekleri ağır bir yenilgiye uğratması ile netice vermiştir. Bu savaştan sonra Peçenekler hızla tarih sahnesinden silinmeye yüz tutmuşken Kumanların etkinliği ise artmaya başlamıştır.

Kumanlar, II. Bulgar Devletinin kurulmasını ve gelişmesini sağlamışlardır.

Roma’nın kuruluşu ve krallık döneminde yaşanan gelişmeler efsanelerle örülü bir şekilde zamanımıza kadar ulaşan bir takım bilgilerden ibarettir. Bu efsaneye göre, İtalya’nın Latium bölgesinde, Romus ve Romulus kardeşler M.Ö. 753’de Tiber nehrinin kenarında Palatium tepesi üzerinde Roma şehrini kurdular. Doğru cevap D'dir.

Surgiyannis adıyla bilinen ve seçkin bir Kuman ailesinden gelen generaldir. Bu kişi, Bizans imparatorluk idaresinde megas dükalığa kadar yükselmiştir.

Krallığın sona erdiği M.Ö. 509’da Romalı aristokratlar yönetimi ele geçirerek “cumhuriyet” yönetimini kurdular. Doğru cevap C'dir.

Cumhuriyet döneminin ilk iki yüzyılı patriciler ve plebler arasındaki yoğun mücadeleyle geçti. Plebler, patricilerden, siyasi bakımdan eşitlik, seçme seçilme, meclislere katılma, devlet memuru olabilme, patricilerle evlenebilme haklarını istiyorlardı. Bunların dışında hukuki, dini ve ekonomik alanlarda patricilerle eşit haklar talebinde bulunuyorlardı. Başlangıçta barışçıl biçimde hak arayışında bulunan Plebler sonuç alamayınca aktif biçimde direnişe geçtiler. Doğru cevap D'dir.

Kelt: M.Ö. Avrupa’da varlıkları bilinen ve daha çok Britanya adalarında, İspanya, Fransa’da yerleşen ve kendilerine ait dilleri olan kavmin adıdır. Günümüzde Fransa’daki Britonların, İskoçların, Gallerlilerin ve İrlandalıların dillerinin Keltçeden geldiği kabul edilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Curiata: Başlangıçta soya dayalı daha sonra servet ve nihayet yaşanan mekana göre oluşturulan halk meclisinin adıdır. Bu meclise sadece patriciler katılabilirdi. Başlangıçta savaşın yapılması ve barışın sağlanması kararını veren bu halk meclisi daha sonra kralın seçimi ve yasaların onaylanmasında da görev almıştır. Doğru cevap B'dir.

Campania: Roma şehrinin güneydoğusunda yer alan ve merkezi Napoli şehri olan bölgenin adıdır. Doğru cevap A'dır.

Roma’nın tüm İtalya’da egemenliğini kurması onun Akdeniz’de bir güç haline gelmesi anlamını taşıyordu. Bu durum Roma’yı o dönemde Akdeniz’in en önemli devletlerinden Kartaca ile karşı karşıya getirdi. Doğru cevap E'dir.

Roma’nın tüm İtalya’da egemenliğini kurması onun Akdeniz’de bir güç haline gelmesi anlamını taşıyordu. Bu durum Roma’yı o dönemde Akdeniz’in en önemli devletlerinden Kartaca ile karşı karşıya getirdi. Güçlü kara ordusuyla toprak kazanımına dayalı yayılmacı bir siyaset izleyen Roma’nın, deniz kuvveti daha güçlü olan ve ticaret emperyalizmini siyasetinin merkezinde tutan Kartaca’nın çatışması kaçınılmazdı. Nihayetinde Kartaca ile Roma arasında tarihte Kartacalı anlamına gelen Pön veya Kartaca savaşları olarak bilinen savaşlar başladı. Kartaca ile savaşlar iki aşamada gerçekleşti. M.Ö. 264-241 yılları arasında cereyan eden I. Kartaca savaşları sırasında Roma, kurduğu güçlü donanma sayesinde rakibine karşı üstünlük sağlamayı başardı. Bu üstünlük ona Sicilya’yı kazandırdı. İlk savaşı takip eden barış döneminde yayılma siyasetini bırakmayan Roma, Sardinya ve Korsika üzerinde egemenlik kurdu (M.Ö. 238). Bu durum Kartaca’yı Roma’ya karşı mücadeleyi İspanya üzerinden yürütmeye sevk etti. M.Ö. 218-201 yılları arasında yaşanan II. Kartaca savaşlarında, Roma denizde sağladığı üstünlüğü kullanarak İspanya, Sicilya ve Afrika’ya çıkartma harekâtları düzenlerken, Kartacalı Hannibal, Galya ve Alpleri aşarak İtalya’ya girdi ve Roma’ya ağır darbeler indirdi. Doğru cevap C'dir.

Helenistik: Büyük İskender’in M.Ö. 323 yılında ölümünden Yunanistan’ın Roma tarafından M.Ö. 146 senesine kadar olan 177 yıllık süreç genelde tarihçiler tarafından Helenistik dönem olarak adlandırılır. Bununla birlikte bazı tarihçiler Hellenistik dönemi M.Ö. 330 ila M.Ö. 30 yıllarım arasındaki 3 asırlık süreç olarak gösterirler. Doğru cevap C'dir.

VI. Mitridatis: M.Ö. 261 İran asıllı I. Mitridatis tarafından Karadeniz kıyılarında daha sonra Pontus olarak adlandırılan devlet kurulur. Bu devlet M.Ö. 63 yılına kadar varlığını korur. Devletin son kralı Roma dünyasına karşı başarılı savaşlar çıkaran ve M.Ö. 120 - 63 yılları arasında iktidarda kalan VI. Mitridatis’tir. Doğru cevap E'dir.

Genel olarak 1038-1157 yılları arasında ağırlıklı olarak İran, Irak, Suriye ve Anadolu coğrafyasında hâkimiyet kurmuş olan Büyük Selçuklu Devleti döneminde Bizans İmparatorluğu’nu Makedon ve Komninos hanedanları yönetmişlerdir. Doğru cevap C'dir.

Oğuzlar: Oğuz Türkleri Bozok ve Üçok olarak ikiye ayrılıyor. Her biri on iki boydan 24 boy oğuzları teşkil ediyordu. Doğru cevap E'dir.

Tuğrul ve Çağrı Beyler, 27 Mayıs 1040’da Gazneli hükümdarı Mesud’u (1031-1041) Dandanakan Savaşı’nda mağlup ederek Selçuklu Devleti’ni kurdular. Doğru cevap C'dir.

Tuğrul Bey’in Anadolu’dan ayrılmasından hemen sonra bir Bizans ordusu Gence’ye kadar ilerledi. Bu harekât üzerine Tuğrul Bey’in Azerbaycan ve Anadolu sınırına tayin ettiği kardeşinin oğlu Yakutî’nin emrindeki komutanlardan Samuk, Bizans topraklarına akınlar düzenledi. 1058 yılı sonlarında Dinar Bey komutasındaki 3000 kişilik Selçuklu birliği Malatya’yı ele geçirerek yağmaladı. Doğru cevap E'dir.

Tuğrul Bey’in emriyle 1059 yılında Anadolu’ya Selçuklu akınları yeniden başladı ve Salar-ı Horasan, Samuk, Emir Kapar ve Kicacic adlı beylerin idaresindeki büyük bir Selçuklu ordusu Anadolu’ya girdi. İki koldan hareket eden bu kuvvetlerin bir kısmı Samuk idaresinde Sivas üzerine yürüdü ve şehri ele geçirdi (1059). 

Alp Arslan, Horasan genel valisi olan Çağrı Bey’in oğludur. Doğru cevap C'dir.