BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 24

Önce 374 yılında Kavimler göçü ile batı'ya Avrupa'ya bir çok toplum göç etmiş, Bizans ilk olarak bundan etkinlenmiş,  Uldız, 404-405 yılları ve özellikle 409 senesinde Tuna’yı geçerek nehrin güneyinde bazı önemli geçit yerlerini tutmak suretiyle Bizans’ı tehdit eden bir güç haline geldi.441 yılında Atilla, Bizans’a yönelik I. Balkan seferini düzenledi. Atilla, Margus’u ele geçirerek I. Balkan seferini başlatmış oldu. Bizans Hunlara yıllık haracını ödeyemeyince Atilla’nın komutanlığında Hun ordusu birkaç noktadan Tuna’yı geçip Teselya’ya ulaştı. Sonra Bizans başkenti istikametinde ilerledi ve Athyra’ya (Büyük Çekmece) gelerek Bizans başkentini kuşatma hazırlıklarına girişti.Doğru sıralama D şıkkında verilmiştir.

Günümüzde Yunanistan Devletinin kendi topraklarını tanımlamak için kullandığı

Hellas kelimesi, Bizans döneminde Selanik ile Atina arasında kalan bölge için

kullanılıyordu. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bizans Devleti’ni Roma İmparatorluğu’ndan ayıran genel özellikleri vardır. Bu özellikleri yeni Roma olarak anılan İstanbul şehri, Hıristiyanlığın resmî din olarak kabul edilmesi, antik Yunan kültürünün bazı değerlerine sahip çıkılması ve 7. yüzyıldan sonra Latinlikten uzaklaşma manasına gelen delatinizasyon politikasının izlenmesine rağmen Roma devlet geleneğinin sürdürülmesidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tuğrul ve Çağrı Beyler, 27 Mayıs 1040’da Gazneli hükümdarı Mesud’u (1031 1041) Dandanakan Savaşı’nda mağlup ederek Selçuklu Devleti’ni kurdular.

11 Mayıs 330 tarihinde İstanbul resmen Bizans’ın başkenti oldu. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bizans İmparatorluğu ile Büyük Selçuklu Devleti arasındaki ilişkiler Çağrı Bey’in 1015/1016’da üç bin kişilik bir süvari birliği ile Van Gölü havzasındaki Ermeni Vaspurakan Krallığı’nın topraklarını hedef alan keşif mahiyetindeki akınıyla başlar.

Yaklaşık bin yıldan fazla süren Bizans imparatorluğunun dönemleri, devleti yöneten hanedanlara göre, kronolojik dönemlere göre ya da sosyal, kültürel ve ekonomik olaylara göre yapılan tasniflerle dönemlendirilmeye çalışılmıştır. Bu tasnife göre Bizans devletinin dönemlerini 306 - 363 Konstantinos, 364-457 Valens ve Teodosios, 457 - 518 Leon, 518 - 578 İustinianos, 610 - 711 Heraklios,717 - 802 Suriyeli (İsavrian) Leon, 820 - 867 Amorion, 867 - 1056 Makedonya, 1057 - 1185 Dukas ve Komninos, 1185 - 1204 Angelos, 1204 - 1261 Laskaris ve son olarak 1261 - 1453 yılları arasında Paleologos hanedanları oluşturur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Erken Bizans döneminin özellikleri arasında Dioklitianos’un tetrarşi yönetimine geçerek başkenti İzmit’e taşıması, İstanbul’un inşası ve başkent olarak ilan edilmesi, II. Teodosios (408 - 450) zamanında İstanbul surlarının inşası ve İstanbul üniversitesi’nin kurulması, Roma şehrinin Cermenler tarafından alınması ve Batı Roma topraklarının kaybı, I. İustinianos (527 - 565) döneminde İtalya, Güney İspanya, Kuzey Afrika’da Bizans egemenliğinin tekrar kurulması ve Aya Sofya’nın inşası, 610 yılında Heraklios’un tahta çıkması, Sasanilerle savaş, tema sistemin uygulanması ve Bizans’ın Mısır, Filistin, Suriye, Güneydoğu ve Doğu Anadolu topraklarını Müslüman Araplara kaptırması ile Balkanlardaki Slav istilası sayılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bu tasnife göre Bizans imparatorluğu 5 döneme ayrılır. Bunlar geç Roma imparatorluğu dönemi, karanlık çağ dönemi, gelişme dönemi, Batılılaşma ve İznik imparatorluğu dönemi ile Boğazlar imparatorluğu dönemleridir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Lombardlar, Batı Cermen halklarından birisidir. 6. yüzyılın başında Panonya bölgesini işgal etmişlerdir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Atilla döneminde de Uldız’ın esaslarını belirlediği Hunların Bizans politikası geçerliliğini korudu. Atilla, dünya hakimiyeti kurma hedefindeydi ve bu hedefe ulaşmanın yollarından birisi Bizans’ı ele geçirmekti. soruda asıl amacı sorulduğu için doğru cevap E şıkkıdır

Mali kriz, salgın, deprem, Sassani çatışmaları Bizans'ı oldukça zayıf düşüren nedenlerdir. Göktürkler'in bir etkisi yoktur. Doğru cevap A şıkkıdır.

Göktürklere 569 yılında Zamerhos başkanlığında bir elçilik heyetini Sasanilere karşı ittifak antlaşması yapmak üzere gönderdi. Türk elçileriyle beraber hareket eden Bizans heyeti, Tanrı Dağları silsilesindeki Akdağ’da bulunan İstemi Yabgu’nun yanına giderek Bizans-Göktürk ittifak antlaşmasını yaptılar. Doğru cevap B şıkkıdır.

601 yılında ise Bizans ordusu, Tisa nehri civarında muhtemelen bugünkü Voyvodina yakınlarında Avarları yenmeyi başardı. Avarlar Lonbardlarla ittifakı yeniledi. Ancak gerek Slavlarla beraber gerekse tek başına hareket ederek Avarlar, Bizans’a karşı baskı ve saldırılarını sürdürmüşlerdir. Bu baskıların doruk noktası Avarların, Heraklios döneminde Sasanilerle beraber 626 yılında gerçekleştirdikleri İstanbul kuşatması olmuştur. Ancak İstanbul kuşatmasında başarılı olamayan Avarlar giderek güç kaybetmişlerdir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Tervel, Bizans İmparatoru II. İustinianos’la iyi ilişkiler kurmuş ve onun başlıca destekçisi olmuştur. II. İustinianos, tahttan indirilip Kırım’a sürgün gönderildiğinde oradan kaçmayı başarmış ve Tervel’in yanına sığınmıştır. Bizans İmparatoru kendisine tekrar Bizans tahtına geçmek için yardım eden Tervel Han’a hediyeler ve sezar (çar) unvanı vermiştir.

Hazar Hanlığına son darbeyi Kıpçaklar vurmuştur. Bizans ile kimi zaman Kırımdaki şehirler için çekişme yaşanmış olsa da Bizans Hazar Hanlığına son vermemiştir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Karargâhını Rey şehrinde kuran Tuğrul Bey, emrindeki Selçuklu şehzâdelerinin her birini belirli bir bölgenin fethi ile görevlendirdi. Bizans İmparatorluğu ile Büyük Selçuklu Devleti’nin kuvvetleri arasındaki ilk karşılaşma Vaspurakan sınırındaki Büyük Zap suyu kenarında meydana geldi. Bu savaşta Bizans ordusu tarafından pusuya düşürülen Selçuklu kuvvetleri ağır bir yenilgiye uğratıldı . Bu mağlubiyet üzerine Tuğrul Bey, Azerbaycan valiliğine tayin ettiği İbrahim Yınal’ı Anadolu seferi ile görevlendirdi. İbrahim Yınal idaresindeki Selçuklu ordusu ile Liparitis komutasındaki Bizans ordusu arasında Erzurum Pasinler Ovası’nda gerçekleşen savaşı Selçuklu kuvvetleri kazandı (1048). Savaştan sonra karşılıklı gidip gelen elçilik heyetlerinin ardından Bizans İmparatoru IX. Konstantinos Monomahos, Emevîler devrinde İstanbul’da inşâ edilen cami ve medresenin tamir edilmesi, okutulan hutbenin, Abbasî halifesi ve Selçuklu sultanı adına değiştirilmesi, cami’nin mihrabına Selçuklu hâkimiyet alameti olarak “ok ve yay” işaretlerinin konulması, şeklindeki istekleri kabul etti. Ancak Tuğrul Bey’in daha önce Abbasî Halifeliği’ne ödenen yıllık verginin, şimdi kendilerine ödenmesi teklifi, imparator tarafından kabul edilmeyince iki devlet arasında herhangi bir anlaşmaya varılamadı.

11 Mayıs 1189’da yola çıkan II. Friedrich Barbarossa Macaristan üzerinden Bizans topraklarına girdi. İstanbul’a ulaştıktan sonra Bizans imparatoru II. İsakios Angelos (1185-1195) ile görüşen Alman imparatoru, ordusunu 1190 yılı Mart’ında Çanakkale Boğazı’ndan Anadolu yakasına geçirdi. Balıkesir-Alaşehir üzerinden Denizli’ye ulaşan Haçlı ordusu buradan Anadolu içlerine doğru ilerlemeye başladı. Yolculuk sırasında Selçuklu kuvvetleri tarafından zaman zaman saldırıya uğrayan Alman ordusu 17 Mayıs’ta Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti Konya’ya girdi. II. Kılıç Arslan’ın (1155-1192) oğullarından Kutbeddin’in Haçlı ordusunu engellemeye yönelik girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı. Konya’da pek fazla kalmayan II. Friedrich Barbarossa, Selçuklu sultanı ile anlaştıktan sonra yoluna devam etti ve Torosları aşarak Silifke’ye ulaştı. Ancak 10 Haziran 1190’da askerleri Göksu Nehri kenarında II. Friedrich Barbarossa’nın cesedini buldular. İmparator’un ölümü ordusunun dağılmasına sebep oldu. Askerlerin büyük kısmı deniz yoluyla Avrupa’ya dönerken geri kalan kuvvetlerle yola devam eden II. Friedrich Barbarossa’nın oğlu Antakya’ya gelerek babasının cesedini burada Antakya katedralinde defnetti.

Anadolu, Bizans İmparatorluğu sınırları içindeki diğer bölgelerle karşılaştırıldığında çok daha önemli bir konuma sahipti. Bölge, verimli topraklarında yetişen ürünleri ile İstanbul’un yiyecek ihtiyacını karşılayan bir tahıl ambarı, toplanan vergilerle önemli bir gelir kaynağı idi. Hepsinden önemlisi Bizans’ın askerî gücünün temelini oluşturmaktaydı. Zira ordunun en kalabalık ve seçkin birlikleri Anadolu eyaletlerinde bulunmaktaydı. Bunun doğal bir sonucu olarak da Bizans’ın en güçlü hanedanlarının ve en kudretli komutanlarının yetiştiği bir coğrafyaydı. Bütün bunların dışında Doğu-batı, kuzey-güney istikametinde tüm ülkeyi baştan sona kateden yollara sahip bölge stratejik açıdan da önemliydi. Büyük bir kısmını Roma İmparatorluğu’ndan devraldığı yol sistemini daha da geliştiren Bizans İmparatorluğu tüm şehirleri birbirine bağlamıştı.