BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 22

Kartaca ile Roma arasında tarihte Kartacalı anlamına gelen Pön veya Kartaca savaşları olarak bilinen savaşlar başladı. Kartaca ile savaşlar iki aşamada gerçekleşti. M.Ö. 264-241 yılları arasında cereyan eden I. Kartaca savaşları sırasında Roma, kurduğu güçlü donanma sayesinde rakibine karşı üstünlük sağlamayı başardı. Bu üstünlük ona Sicilya’yı kazandırdı. Yanıt A’dır.

Roma’nın çöküşünün Neron zamanında başlamış olduğunu düşünülmektedir. Vergi yükü altında ezilen insanlar sıkı ve düzenli çalışamaz olmuştu. Ordu, siyasete karışıyor, hükümet ordunun istemlerine çoğu zaman boyun eğiyordu. Neron’un savurganlığı imparatorluğun birçok yerinde ayaklanmalara yol açmıştı. Sonunda orduyu da karşısında bulan Neron intihar etti. Yanıt E’dir.

Dioklitianos imparatorluğu süresince Nikomedia’yı/İzmit’i başkent olarak kullandı. Agustus Maximianus’un merkezi Milano, Sezar Galerius’un merkezi Selanik, Konstantius’un merkezi ise şimdi Almanya sınırları içinde kalan Trier şehri idi. Yanıt C’dir.

Bizans İmparatorluğu ile Büyük Selçuklu Devleti’nin kuvvetleri arasındaki ilk karşılaşma Vaspurakan sınırındaki Büyük Zap suyu kenarında meydana geldi. Bu savaşta Bizans ordusu tarafından pusuya düşürülen Selçuklu kuvvetleri ağır bir yenilgiye uğratıldı.

Tarihin “Büyük” unvanını verdiği Konstantinos, başarısını büyük ölçüde Hıristiyanlara borçluydu. 4. yüzyılda dahi baskı ve takibattan kurtulamamış olan fakat buna rağmen sayıları çığ gibi artan Hıristiyanlar, kendilerine sempati ve hoşgörüyle yaklaşan Konstantinos’a bağlılığa önem verdiler. Rakipleriyle yaptığı savaşta ilk olarak 311 daha sonra da 313 yılında Milano’da Konstantinos Hıristiyanlara müsamaha fermanı çıkarttı. Böylece Hıristiyanlık imparatorluğun diğer dinleri gibi meşru hale geldi ve devlet tarafından müsadere edilmiş olan tapınakları geri verildi. Konstantinos’un ikinci büyük icraatı ise İstanbul’u imparatorluğun merkezi olarak kendi adını vermek suretiyle inşa etmesidir.

26 Ağustos Cuma günü Malazgirt-Ahlat arasındaki Rahve Ovası’nda tarafla­rın karşı karşıya geldiği savaşta, Bizans ordusu neredeyse tamamen imha edildiği gibi imparator IV. Romanos Diogenis de tutsak alındı. Esir Bizans İmparatoru ve Alp Arslan arasında bir antlaşma imzalandı. Ancak Alp Arslan tarafından ülke­sine dönmesi için serbest bırakılan IV. Romanos Diogenis, İstanbul’daki muhalif grup tarafından yapılan darbe ile iktidardan indirildi. Devrik imparatorun tahtta yeniden hak iddia etme ihtimaline karşı gözlerine mil çekilmesi ve İstanbul’da hapse atılmasının ardından hayatını kaybetmesi ile bu antlaşma da geçersiz oldu.

Kutsal toprakların kâfirlerin işgalinden kurtarılması sloganıyla başlayan Haçlı seferlerinin, dinî amaçlarla yapıldığı vurgulanmaya çalışıl­mıştır. Oysa ki, 638 yılında Hz. Ömer’in Kudüs’e girdiğini düşünürsek kutsal top­raklar 450 yıldan fazla bir süredir Müslümanların elinde bulunuyordu ve bunca yıldır harekete geçmeyen Hıristiyan dünyası şimdi ne olmuştu da doğudaki din kardeşlerini kurtarmak için bir şeyler yapma gereğini duymuştu. Bu açıdan ba­kıldığında Haçlı Seferleri düşüncesinin doğuşunda siyasî, sosyal ve ekonomik se­beplerin çok daha etkili olduğu anlaşılmaktadır. Ortaçağ Avrupası’nda uzun zamandır devam eden açlık, yoksulluk ve topraksızlık sorunu Avrupalı soyluları çözüm aramaya sevk etmekteydi. Ayrıca Batı Kilisesi’nin bu dönemde Bizans İmparatorluğu’nun içinde bulunduğu zayıf durumu değerlen­direrek kudretini doğuda yayma isteği böyle bir seferi zorunlu kılıyordu.

Hristiyanlık içinde Katolik ve Ortodoks inançlarının birbirinden ayrılmasına Shisma denir. Bu ayrılık 1054 yılından günümüze kadar devam etmektedir.

I.Haçlı seferinin sonucu olarak islam dünyası içinde Antakya, Urfa, Trablusşam ve Kudüs’te 4 tane Haçlı şehir devleti kuruldu. I. Haçlı Seferi’nin bu başarısı Avrupa’da büyük bir heyecan uyandırdı ve yeni orduların yola çıkmasına sebep oldu. Ancak 1101 yılında birbiri ardına Anadolu topraklarına giren Haçlı orduları bu kez başarılı olamamışlar ve Selçuklu kuvvet­leri tarafından neredeyse tamamen imha edilmişlerdir. I. Haçlı Seferi sırasında sayıları yüz binlerle ifade edilen Haçlı ordularının Anadolu’dan geçmesi I. Sultan Kılıç Arslan’ın yeniden toparlamaya çalıştığı Ana­dolu Selçuklu Devleti’ne ağır bir darbe indirdi. Bu sayede Bizans İmparatorluğu başta İznik, İzmir ve Efes gibi önemli şehirler olmak üzere tüm kıyı bölgelerini Türklerden geri aldı. İznik’i Bizans’a kaptıran I. Kılıç Arslan ise Konya’yı yeni dev­let merkezi olarak seçti.

Anadolu’nun fethi ve Türk yurdu haline gelmesi yalnızca kazanılan askerî başarılar ile açıklanacak bir olgu değildir. Unutmamak gerekir ki, Sasani ve Arap or­duları da bu coğrafyayı baştan başa geçmeyi başarmıştır. Selçuklu fetihlerini daha önceki bu harekâtlardan farklı kılan etken Türkistan, Horasan ve Azerbaycan’dan gelen kalabalık Türkmen kitleleri ile desteklenmesidir. Ele geçirilen yerlere bu Türkmen topluluklarının iskan edilmesi sonucu Selçuklu ordularının kazandığı zaferler geçici başarılar olmaktan çıkıp kalıcı fetihler halini almıştır. Şehirli ve göçebe her sınıftan insanın gelip yerleştiği Anadolu’nun demografik yapısı hızla değişmiş ve nüfus üstünlüğü Türklere geçmiştir.

Sakarya ve Kızılırmak nehirleri arasında kalan, kuzeyde Sinop’tan, Bartın’a kadar Karadeniz sahillerine ulaşan ve merkezi Çankırı olan bölgenin Bizans dönemindeki adı Paflagonia’dır.

İmparator Büyük Konstantinos döneminde en büyük dini sorun olarak İskenderiye Piskoposu Arius’un Hz. İsa’nın doğası ve onun Tanrı ile ilişkisine yönelik geliştirdiği fikirlerden doğan Arianizm mezhebi görülüyordu. Arius, Hz. İsa’nın, Tanrı ile aynı özü taşımadığını, onun Tanrı’nın yarattığı varlıklardan biri olduğunu kabul ediyordu. Bu sorunun din adamlarının geniş katılımıyla ele alınması ve bir çözüm bulunması amacıyla ekümenik konsil toplamaya karar verdi. İmparatorluğun her yanından gelen ruhbanların katılımıyla 20 Mayıs 325’de Nikaeia /İznik’te bizzat İmparator Konstantinos’un başkanlık ettiği İznik Konsili toplandı. Burada yapılan görüşmelerde; “Hz. İsa (Oğul) yaratılmamıştır ve Tanrı (Baba) ile aynı özden vücuda gelmiştir” kararı alındı. Bu kararla Baba ve oğul’un eşit derecede tanrı olduğu ve her ikisinin, Kutsal Ruhla birlikte sonsuz olduğu, yani Teslis teyit edildi. Arius mahkûm olurken Arianizm sapkınlık sayıldı. Yanıt D’dir.

Teodosios’un İstanbul’un güvenliği için inşa ettirdiği surlar onun adını yaşatan önemli bir faaliyetidir. Nüfusu hızla artan ve gittikçe büyüyen şehir, bir süre sonra Konstantinos’un yaptırdığı surların dışına taştı. Böylece mevcut surlar şehir ve şehir halkının tamamını koruma özelliğini yitirdi. Başta Germenler olmak üzere dış saldırıların artarak tehlikeli bir hale gelmesi yeni surların yapılmasını zorunlu kıldı. Şehrin tamamını güvence altına alan ve Konstantinos surlarının çok daha ötesinden geçen İstanbul surları 413 yılında inşa edildi. Bu surlar halen mevcudiyetini koruyan iç surlardır. Yanıt E’dir.

İustinianos döneminde özellikle başkentte önemli imar faaliyetleri gerçekleştirildi. Bunların içinde öne çıkan İstanbul’un en önemli yapısı Ayasofya’nın inşa ettirilmesidir. İmar faaliyetleri Nika isyanın verdiği ağır tahribattan sonra daha yoğun bir şekilde yürütülmüştür. İsyan sonrası hasar gören Ayasofya dünyanın en büyük kubbeli bazilikası olarak 532 - 537 yılları arasında yeniden inşa edilmiştir. Yanıt C’dir.

Bizans Devleti ile Hazarlar 780’li yıllardan itibaren Kırım Yarımadasının hakimiyeti için sürekli mücadele içinde olmuşlardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Gerçek adı Timuçin olan Cengiz Han Moğol Börçigin ailesinden gelmektedir. 1162-1227 yılları arasında yaşamıştır. Yaşadığı dönemde Cengiz Han Çin’den Polonya’ya kadar uzanan bir alanda dünya tarihinin gördüğü en büyük imparatorluğunu kurmuştur. Doğru cevap C seçeneğidir.

1341’de Altın Orda hanı Özbek Han’ın ölümünden sonra Tatarlar, Balkanlara olan ilgisini yitirdiler ve dikkatlerini Kırım bölgesine yoğunlaştırdılar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Romulus’un, şehrin kuruluşundan hemen sonra komşu halk Sabinlere karşı başlattığı savaş iki halkın birleşmesiyle sonuçlandı. Böylece ilk kralı Romulus olan Roma şehir devleti ortaya çıktı.

Efsanede zalim bir kral olarak tasvir edilen son Etrüsk Kralı Tarquinius Suberbus’un baskılara karşı ayaklanan Roma halkı tarafından M.Ö. 509’da şehirden kovulması ve cumhuriyet yönetiminin kurulmasıyla krallık dönemi sona ermektedir

Küçük arazi sahipleri, zanaatçılar, tüccarlar ve çobanlar gibi kitlelerin oluşturduğu sınıf ise plepler olarak adlandırılıyordu.