BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 19

Hudeybiye barış antlaşması Müslümanlar ile Mekkeliler arasında imzalanan on senelik saldırmazlık antlaşmasıdır. Bu antlaşmanın akabinde peygamber içinde Bizans'ın da bulunduğu pek çok devlete İslam'a davet mektubu göndermiştir. Doğru yanıt 'B'.

Konstantius, 306 yılında babası Agustus Konstantius’la birlikte Britanya’ya geçerek, İskoçya’daki çarpışmalara katıldı. Bu sırada 25 Temmuz 306’da I. Konstantius, York şehrinde öldü. Ordu, onun oğlu Konstantinos’u imparator ilan etti. Fakat en yetkili agustus konumunda olan Galerius, Batı bölgesinin agustusu olarak Severus’u tayin etti ve Konstantinos’u onun sezarı atadı. Doğru yanıt A'dır.

Müslümanlar ile Hristiyan Bizans'ın ilk karşılaştığı savaş Mute Savaşıdır. Doğru yanıt 'A'.

İslam ordusu Tebük'e geldiğinde herhangi bir düşman unsurla karşılaşılmamıştır. Bu nedenle bir süre sonra bu sefer iptal edilmiştir. Doğru yanıt 'E'.

Dioklitianos döneminde ağır baskılara ve takibata uğrayan Hıristiyanlar, onun halefi Galerius’un 311’de Hıristiyanlığı suç olmaktan çıkartan fermanıyla bu güç durumdan kurtulmaya başladılar. 

Konstantinos’un tarih sahnesine çıkışı ve Milivian Köprüsü Savaşı Hıristiyanlar için şüphesiz dönüm noktası oldu. Bu savaşta Hıristiyanlıktan etkilenen ve Hıristiyan sembollerini sancaklarında taşıtan Konstantinos, mutlak İmparator olarak iktidara 324 yılında sahip olduğunda yaptığı ilk icraati bir emirname yayınlayarak mahkûm olan Hıristiyanları serbest bıraktırıp, sürgüne gönderilenlerin geri dönmesini, müsadere edilen mal ve mülklerin iadesini, yıkılan kiliselerin yeniden inşa edilmesini emretmek oldu. 

İmparatorlukta Hıristiyanlığın tek resmi din olarak benimsenmesi ise I. Teodosios (379- 395) döneminde oldu. Doğru yanıt A'dır.

Adı geçen savaş ile Suriye ve Filistin'in kapıları Müslümanlara açılmıştır. Doğru yanıt 'B'.

Yassıçemen Savaşı ile Ecnadeyn Savaşıyla başlayan fetih hızlanmış ve Suriye ile Filistin'in büyük bölümü Bizans'tan alınıp İslam topraklarına katılmıştır. Doğru yanıt 'C'.

Kıbrıs'ın Müslümanlarca ilk fethi dört büyük halifeden olan Hz. Osman zamanında yapılmıştır. Doğru cevap 'C'.

Arap-İslâm kaynaklarında Bizanslılar için genellikle Rûm ifadesi kullanılır. Bu
terim Romalı ve Bizanslılar’ın kendileri için kullandığı Romalılar anlamındaki Romei tabirinin Arapça’ya geçmiş şeklidir. Anadolu başta olmak üzere Bizans topraklarını ifade etmek üzere Bilâdü’r-Rûm/Arzu’r-Rûm, Akdeniz için Bahru’r-Rûm, Bizans imparatorları için ise Kayser’in yanısıra Meliku’r-Rûm, ‘Azîmu’r-Rûm vs. ifadeler kullanılmaktadır. Cevap D şıkkıdır.

422 yılına gelindiğinde Hunların başında Rua bulunmaktaydı. Doğru yanıt C'dir.

Abbasileri ve Bizans'ı uzun süre iç isyanlar meşgul etmiştir. Bu sebeple her iki taraf da uzun süre birbiri üzerinde kesin bir hakimiyet sağlayamamıştır. Doğru yanıt 'D'.

İslâm öncesinde Araplar ile Bizans arasında çeşitli ilişkiler gerçekleşmiştir.
Özellikle Arap yarımadası üzerinde nüfuz mücadelesi veren Bizans ve Sâsânî imparatorlukları için Araplar ayrı bir önem taşımaktaydı. Bu dönemde bazı Arap
kabileleri Bizans’ın etkisiyle Hıristiyanlığı kabul edip bu imparatorluğun yanında yer alırken bazı Arap kabileleri de Sâsânîler safında yer almaktaydı. Meselâ,
İslâm’ın hemen öncesinde iki imparatorluk arasında tampon vazifesi gören devletçiklerden Gassânîler Bizans’ın, Hireliler (Lahmîler) ise Sâsânîler’in vassalı idi. Tenûhîler, Selîhîler ve Kindeliler’in yanısıra Cüzâm, Kelb ve Tağlib gibi Hıristiyan Arap kabileleri de Bizans’ın müttefiki idiler. Cevap B şıkkıdır.

Bizans Hunlara yıllık haracını ödeyemeyin- ce Atilla’nın komutanlığında Hun ordusu birkaç noktadan Tuna’yı geçip Serdika (Sofya), Philippopolis (Filibe), Marcianopolis (bugün Bulgaristan’ın Devnya kenti), Arkadiopolis (Lüleburgaz) gibi kale ve şehirleri zapt ederek Teselya’ya ulaştı. Sonra Bizans başkenti istikametinde ilerledi ve Athyra’ya (Büyük Çekmece) gelerek Bizans başkentini kuşatma hazırlıklarına girişti. İstanbul’u (Konstantinopolis) 430 yılında inşaatına başlanan ve 447 yılında tamamlanan dış surlar kurtardı. Bizans imparatoru Teodosios’un elçi göndermesi üzerinde iki taraf arasında anlaşma yapılması sağlandı. Doğru yanıt B'dir.

Hz. Muhammed döneminde Bizans imparatorluğuna yönelik diplomasi faaliyetleri gerçekleşmiş, bizzat imparator Heraklios’a (610-641) İslâm’a davet mektubu gönderildiği gibi, Bizans’a bağlı vali veya vassal devlet yöneticilerine de
elçiler ve mektuplar gönderilmiştir. Bu bağlamda Bizans’a yönelik ilk diplomasi
faaliyeti 628 yılında gerçekleşmiştir. Mekkelilerle yapılan Hudeybiye barış antlaşmasından sonra Hz.Peygamber, dönemin ileri gelen diğer bazı devlet başkanları ve emirlerinin/valilerinin yanısıra Bizans imparatoru Heraklios’a da İslâm’a davet mektubu gönderdi. Cevap A şıkkıdır.

567 yılında İstemi Yabgu tarafından Soğutlu Maniakh başkanlığında bir elçilik heyeti ortak rakip olan Sasanilere karşı Hazar Denizinin kuzeyinden Kafkasya yoluyla Bizans’ın başkenti İstanbul’a gönderilmiştir. Doğru yanıt D'dir.

Bizans imparatorları için Kayser’in yanısıra Meliku’r-Rûm, ‘Azîmu’r-Rûm vs. ifa- deler kullanılmaktadır.

...Müslümanlar devrin en güçlü devleti olan Bizans’ın düzenli, iyi eğitilmiş ve Sâsânîler’e karşı kazandığı zaferle morali yükselmiş ordusuyla savaşmak durumundaydı. İslâm ordusundan sayıca fazla olan Bizans kuvvetleri ayrıca silâh ve teçhizat bakımından da üstündü. Bütün bunlara rağmen Ecnâdeyn Savaşı Müslümanların kesin galibiyetiyle sonuçlandı (30 Temmuz 634). Ordusunun yenildiği haberini alan imparator Heraklios, Humus’tan Antakya’ya gitmek zorunda kaldı. Ecnâdeyn zaferiyle Suriye ve Filistin kapıları Müslümanlara açılmış oldu. Cevap E şıkkıdır.

Avarlar, Küçük Skitia diye bilinen bugünkü Dobruca bölgesi ile Aşağı Tuna bölgesinde yer alan Eflak ovasını ele geçirmişlerdi. VI. yüzyılın yarısından itibaren Cermen asıllı Lombardlar, İtalya’da hakimiyeti ele geçirerek Batı Balkanlara doğru yayılmışlardır. Bunun üzerine Bizans İmparatoru, Avarlara Panonya’daki topraklara yerleşmelerini teklif etti. 568 yılında Panonya ve çevresi Avarların hâkimiyeti altına girdi. Böylece Avarlar, Orta Avrupa’da en kudretli devlet haline gelmişlerdir. Doğru yanıt E'dir.

Sakelarios: Daha çok maliye bakanları tarafından kullanılan bu unvan asırlar içinde değişik anlamlar kazanmıştır. Erken dönemde imparatorun özel odasından sorumlu hadımlara ait bir görev iken daha sonra hem askeri hem de mali işlerden sorumlu kişi için kullanılmıştır. 10. yüzyıldan sonra askeri görevleri azalırken mali sorumluluk alanı genişlemiştir. Cevap D şıkkıdır.

1453 yılında yıkılmıştır.