BİZANS TARİHİ - Deneme Sınavı - 13

457 yılında Markianos’un ölümüyle imparatorluk tahtına kimin geçeceği sorunu ortaya çıktı. Ordu komutanı Alan asıllı Aspar, yardımcılarından Leon’u (457-474) imparator ilan ettirdi. 457’de Leon, yapılan dini merasimle Patrik Anatolios’un elinden taç giyen ilk imparator oldu.

Bizans imparatorluğunda halk özellikle büyük kentlerde Maviler ve Yeşiller adını taşıyan dimoslar etrafında örgütlenmişlerdi. Bu Partiler, sportif ve kültürel etkinlikleri organize eder, vergileri toplar, asayişi sağlar ve mahallelerde bir takım belediye hizmetlerinin yürütülmesine öncülük ederlerdi. İmparatorun günlük işlerini takip etmek Maviler ve Yeşiller’in sorumluluğunda değildir.

İstanbul’da çıkan bir isyan sonucu Mavrikios tahttan atıldı ve komutanlardan Fokas, senatonun da onayı ile imparator ilan edildi. 602 yılından 610 yılına kadar Bizans iktidarını elinde bulunduran Fokas tam bir tedhiş rejimi kurdu. Onun baskıya dayalı yönetimi, Balkanlar’da Slav-Avar ilerleyişi ve doğuda Iran savaşlarıyla birleşince Bizans İmparatorluğu tam bir çöküşün eşiğine geldi. 610 yılında Fokas’ın zulme dayalı yönetimini askeri bir müdahaleyle sona erdiren ve Bizans tarihinde yeni bir dönemi başlatan Heraklios, devleti de çöküşten kurtaran olarak tarihe adını yazdırdı.

Roma devletinin kral dönemi zalim bir kral olarak tasvir edilen son Etrüsk Kralı Tarquinius Suberbus’un baskılara karşı ayaklanan Roma halkı tarafından M.Ö. 509’da şehirden kovulması ve cumhuriyet yönetiminin kurulmasıyla sona ermiştir.

Latium Orta İtalya’da merkezi Roma olan ve günümüzde Lazio olarak adlandırılan bölgenin adıdır. Tiber ve Aniene nehirleri arasında yaklaşık 17000 kilometre karelik bir toprağı kapsayan Latium bölgesi bereketli ova toprağı ve İtalya’daki Latin kavimlerin ana yurdu olarak bilinmektedir.

Roma halkının çeşitli toplumsal sınıflara ayrılması krallık devrine aittir (M.Ö. 753-M.Ö. 509)

M.Ö. II. yüzyılın sonlarına doğru Tiberius ve Gaius Gracchus adlarında iki kardeş halkın ezilmesi ile mücadele etmeye başlamışlardır. M.Ö. 133’te soyluların el koyduğu devlet arazilerini yoksul halka dağıtarak bir Roma çiftçi sınıfının oluşmasını sağlamaya yönelik bir yasa tasarısı hazırlamışlardır.Bu yasa tasarısı Octavianus döneminin öncesine aittir.

Neron’un savurganlığı imparatorluğun birçok yerinde ayaklanmalara yol açmıştı. Sonunda orduyu da karşısında bulan Neron intihar etti. Çok geçmeden lejyonlar arasında kıran kırana bir iç savaş başladı. Bu kargaşanın sonunda Vespasianus adında bir General Flavius hanedanını kurdu. Ağır vergilerle devletin mali durumunu düzeltti.

Hadrianus, ülkeye çoktan özlenen barış ve bolluğu geri getirmekte başarılı oldu. 117’de imparator olan Hadrianus, Roma topraklarını baştanbaşa denetleyerek, zayıf gördüğü yerleri surlarla güçlendirdi. 122’de İngiltere’ye kadar gitti. Adanın kuzeydoğusunda İskoç saldırılarına karşın kendi adıyla anılan Hadrianus Duvarı’nı yaptırdı.

Pannonia, günümüzde Bosna Hersek, Slovenya, Sırbistan, Hırvatistan, Avusturya ve Macaristan’ın bir bölümünü içine alan Dalmaçya kıyılarından Tuna nehrine kadar ulaşan Roma eyaletinin ismidir. Tuna nehri Pannonia ovası boyunca doğu-batı istikametinde Karadeniz’e doğru akar.

Dioklitianos imparatorluğu süresince Nikomedia’yı/İzmit’i başkent olarak kullanıp imparatorluğun doğu tarafını yönetmiştir,. Agustus Maximianus’un merkezi Milano, Sezar Galerius’un merkezi Selanik, Konstantius’un merkezi ise şimdi Almanya sınırları içinde kalan Trier şehri idi. Roma şehri başkent olma özelliğini artık yitirdi ve bir süre sonra kurulacak olan İstanbul, Roma’nın sahip olduğu itibardan çok daha büyüğünü elde edecekti.

Forum, Antik Roma kentlerinin merkezlerinde yer alan ve çevresi önemli kamusal yapılarla kuşatılmış meydandır. Erken Hıristiyanlık döneminde de uygulamasına devam edilmiştir.

Balkanlardaki Ostrogotlar, imparatorluk için sorun teşkil etmeye devam ediyorlardı. Ostrogot şefler en yüksek askeri makamlara gelebiliyorlar, devlet içindeki çekişmelere müdahale edebiliyor, çoğu zamanda isyan ederek ülke arazilerini tahrip ediyorlardı. İmparator Zenon, Teodorik yönetimindeki Ostrogotları İtalya’ya gitmeye ikna etti. 488 yılında batıya doğru harekete geçen Ostrogotlar kısa sürede İtalya’ya hâkim oldular. Odovakar’ı yönetimden uzaklaştıran Teodorik, 493’te kesin başarı kazandı ve İtalya’da Ostrogot krallığını kurdu.

İslam’ın hemen öncesinde iki imparatorluk arasında tampon vazifesi gören devletçiklerden Hireliler (Lahmiler) Sassniler'in vassalı konumundadır.

Tema: 7. yüzyılda İslâm, Hicaz yarımadasında doğmuş ve yarım asır içinde Bizans’a ait Orta Doğu toprakları Müslüman Arapların eline geçmiştir. Bunun üzerine Heraklios döneminde Müslüman Arapların akınların Anadolu’da önleyebilmek için Bizans Devleti, Anadolu’yu dört eyalete bölmüştür. Bu eyaletler tema kelimesi ile adlandırılmıştır. Temaların genel özelliği eyalet içinde toprağa bağlı yerel ordu bulundurmasıdır. Bundan dolayı kolordu olarak bilinmektedirler.

Amr b. As, 643 yılında Babilon yakınında Fustat adıyla bir ordugâh şehri kurarak Arabistan’dan göç eden Müslümanları buraya yerleştirdi; bu başarılarından dolayı kendisine ''Mısır Fatihi'' unvanı verildi ve Hz. Ömer tarafından Mısır'a vali tayin edildi.

Sultan Tekkesi adıyla bilinen ve Larnaka sınırları içinde kabri bulunan kişiÜmmü Harâm’dır.

Seçeneklerin tamamı Geç Roma Döneminde sivil iradenin başı olan Magistrianos’un görevleri arasındadır.

Müslümanların çok sayıda şehid verdikleri ilk İstanbul kuşatması 669 yılında gerçekleşmiştir.

Bağdat’ı kurup Abbasilere başkent yapan ve Yunan eserlerini İslam dünyasına gönderilmesini isteyen halife, Ebu Cafer el-Mansur’dur.