BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA TÜRK CEPHELERİ

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun veliahtı Franz Ferdinand (1863-1914), eşi Sophie
(1868-1914) ile birlikte Bosna-Hersek’in başkenti Saraybosna’yı ziyareti esnasında, 19 yaşındaki Bosnalı Sırp milliyetçi Gavrilo Princip (1894-1918) tarafından 28 Haziran 1914’te suikasta uğradı.
Saldırıda hem Franz Ferdinand hem de eşi aldıkları kurşun yaraları neticesinde öldü. Saldırıyı,
Sırbistan’ın el altından desteklediği silahlı milliyetçi Kara El çetesi organize etmişti.

Doğru cevap B'dir.

“Mütareke Günü” olarak kabul edilen 11 Kasım 1918’de Avrupa’da savaş tüm taraflar için sona erdiğinde başlayan dönem aslında bir “barış” getirmekten ziyade yeni ve derin siyasi krizlere yol açmıştır.

Doğru cevap D'dir.

Alsace-Lorraine bölgesi Almanya ve Fransa arasında sürekli gerilime yol açmıştır.

Doğru cevap C'dir.

Savaşın hemen eşiğinde, 2 Ağustos 1914’te Almanya ile yaptığı gizli anlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu ve 6 Eylül 1915’te de Bulgaristan İttifak Devletleri’ne katıldı.

Doğru cevap A'dır.

Bazı tarihçilere göre, Avrupa siyasetinde iki karşıt kampın ortaya çıkması, örneğin Balkan Savaşları’nda (1912-13) Almanya’nın müttefiki Avusturya-Macaristan’ı çatışmanın dışında tutmayı
becererek çatışmanın daha geniş bir alana yayılmasını engellemesi gibi, bazı dengeleyici etkiler yapmıştı (Kronenbitter, 2019). Ne var ki, orta ve uzun vadede, bloklaşma aslında Avrupa siyasetinde kutuplaşma etkisi yaratarak barış imkânlarını baltalayıcı bir etki yaratmıştır. Öncelikle, bloklaşma siyasetinde caydırıcı olmak adına militarist dış politika meşru görülmüş, kendini savunma gerekçesiyle silahlanma yarışı daha da hızlanmıştır. İkincisi, bloklaşma aslında yerel ve bölgesel kalabilecek krizleri Avrupa’nın genel krizleri hâline sokmuştur.

Doğru cevap E'dir.

Jön Türkler, devletçi-korumacı unsurlar içeren Alman sanayileşme modelinden esinlenerek, “Millî İktisat” politikası adı verilen bir ekonomik modeli hayata geçirmeye çalıştılar. Bu modelde, devlet çeşitli destek ve teşvikler vererek bir “MüslümanTürk burjuva sınıfı” yaratmaya çalışıyor, yerli imalat sektörleri ve iç pazarı koruyucu bazı önlemler almak istiyor, böylece yerli kapitalizmin güçlenmesi bekleniyordu.

Doğru cevap B'dir.

Bulgaristan, Karadağ, Sırbistan ve Yunanistan’ın oluşturduğu Balkan İttifakı, Ekim 1912’de Osmanlı Devleti’ne savaş açtı.

Doğru cevap D'dir.

Balkan Harbi’ndeki yenilgisinin açtığı yaralar ve muhacir trajedisi edebiyatta da önemli yankılar bulmuştur. İlk baskısı 1920’de çıkan Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Kiralık Konak romanında, Balkan travmasının yarattığı öfkeyle karışık umutsuz hâli anlatılmaktadır.

Doğru cevap E'dir.

Gizli anlaşmaların ilki, 18 Mart 1915’te Rusya, Britanya ve Fransa arasında imzalanan İstanbul
Anlaşması’dır. Doğru cevap C'dir.

Hem savaş seferberliğine katkı hem de savaşın hedefi olmak açısından cephe gerisi savaşın ayrılmaz bir parçasına dönüşmeye başlamıştır; bu nedenle cephe gerisine artık sıkça “yurt cephesi” (home front) denmiştir.

Doğru cevap B'dir.