Avrupa’daki Türk Cepheleri: Galiçya, Romanya ve Makedonya

Romanya Cephesi’nde
ise Türk birlikleri harekâtın genişliğine bağlı olarak daha fazla yerde görev almışlarsa da çoğunlukla
Dobruca bölgesi içinde kalmışlardır.

Yakup Şevki Paşa’dan sonra komutayı 18 Mart Kahramanı Cevat Paşa
üstlenmiş, bu değişikliği mıntıka düzenlemeleri izlemiştir.

Osmanlı Rumeli Müfrezesi adını alan takviyeli
177’nci Piyade Alayı, 29 Aralık 1916’da Köprülü’de
toplanmış, önce istasyon çevresinde çadırlarda ve
sonra binalarla kalmış, gönderilen 2.500 ikmal
eri ile birlikte 4.336 mevcuda ulaşmış, 18 Şubat
1917’de Pirlepe dolaylarına taşınmıştır

Mustafa Kemal’in Çanakkale’de komuta ettiği
eğitimli ve deneyimli 19’uncu Tümen, 57’nci
Alay ile birlikte Galiçya cephesinde savaşmışlardır.

Bu harekât
karşısında İngiliz ve Fransızlar Yunanistan’ı yanlarına çekerek Selanik’e asker çıkarmışlardır. Böylece
1915’te Sırbistan Cephesi kapanmış, Makedonya
Cephesi açılmıştır (Barlas, 1996; Hart, 2014).

 Baltık Denizi’nden
Adriyatik’e kadar uzanan çizgide çok sayıda muharebe yapılmıştır. Türkler bu muharebelerin özellikle
orta ve güney kesimlerindekine katılmışlardır.

Hâlen varlığını
sürdüren Türkler ise çoğunlukla Dobruca bölgesindedir.

Alman doktrin ve uygulamalarıyla ilk kez Galiçya’da yetiştirilen Türk Hücum Kıtaları, önce Filistin Cephesinde daha sonra Türk İstiklal Harbi’nde büyük yararlılıklar göstermiştir

6’ncı Kolordu Romanya’ya hareket etmesinden
sonra Türk yetkililer Türk cephelerindeki durumu
göz önünde tutarak buralara kuvvet takviyesi gereğini fark etmişler, bu nedenle yalnızca 26’ncı Tümenin Mackenzen emrine göndermeye karar vermişlerdir (Aliveren, 1930; Erickson, 2003).

Enver Paşa’nın Eylül 1916’da Hindenburg ve Ludendorff ile yaptığı görüşmede Makedonya Cephesindeki durum konuşulmuştur.

Osmanlı ordusunda ilk kez fiziksel rehabilitasyon hizmetlerinin 1917’de Galiçya’da başladığı kaydedilmiştir.

Osmanlı Rumeli Müfrezesi adıyla bilinen takviyeli 177’nci Piyade Alayının sıhhi teşkilatı olmadığından emrine girdiği Müttefik kuvvetlerinden bir sıhhiye ve veteriner müfrezesi takviyesi almıştır

Yaralanan
veya hastalanarak savaşamayacak olanlar önce mevzi gerisindeki yaralı yuvalarına alınır, durumlarının
ağırlığına göre araba durak istasyonuna veya tabur
mıntıkasında açılan kıta sargı yerine gönderilirdi.
Yine icap ederse tümen sıhhiye bölüklerinin büyük
sargı yerlerine sevk edilir

Türk askerlerinin sağlık durumu genel olarak iyi olmakla birlikte
cephede kuduz, lekeli humma, tifüs, tifo, dizanteri, grip, akut bronşit, iskorpit, kolera, ödem, çiçek,
hummai racia, akciğer zarı iltihabı, zatürre, menenjit, tüberküloz, idrar yolları ve zührevi hastalıklar,
kabakulak, kalp rahatsızlıkları, fıtık ve romatizma
gibi vakalara rastlanmış, karantina ve önlemlerle
bunların tedavisine çalışılmıştır.

Teçhizat
ve giyecek ihtiyacı büyük ölçüde Levazım-ı Umumiyece karşılanmıştır. Silah ve mühimmat sıkıntısı
yaşandığından savaşamayacak olanların eşyası yeni
gelen askerlere verilmiştir

Yurt dışına çıkarken seyyar hastanelerini geride
bırakan 27 bin mevcutlu 6’ncı Kolordu cephede
oldukça zorlanmıştır. Var olan hastanelerin Bulgar askerlerine yetecek kapasitede olması, kolordu
tabiplerinin civar köylerdeki evleri bakım ve tedavi için kullanmaya zorlamıştır.

Diğer cephelerde olduğu gibi hasta veya yaralı olanlar için mevziden geriye seviyesi değişen kademeli sıhhi tesislerde tedavi planmışsa da yatak sayılarının sınırlı olması, sağlık donanımının
ve kuruluşların yetersizliği nedeniyle bu sevkiyat düzgün yapılamamış, cephede can verenler kadar yaralı yuvası, sargı yerleri, seyyar ve menzil hastanelerinde can kayıpları bir hayli fazla olmuştur

11 Şubat 1918’de dinlenme bölgesinden Göller bölgesine gelen müfreze cephedeki durgunluk nedeniyle yurda dönene kadar berkitme ve keşif faaliyetleri yürütmüştür. Müfreze, Mayıs’ta Göller bölgesinden
ayrılarak Romanya’daki 15’inci Türk Tümenine katılma ve Batum’a gitme emri almıştır.

Romenler, Ruslar ile birlikte kuzeyde sonuç
almayı ummuşlar, ancak Rus birliklerinin ağır hareketleri Romanyalılara istedikleri kazancı vermemiştir. Güneyden ve güneybatıdan başlayan taarruz
karşısında Romen kuvvetlerinin sayıca üstün olduğu
bilinse de Mackenzen’in iyi yönetimi moral etkisini
İttifak birlikleri lehine döndürmüştür

Günlerdir devam
eden berkitme çalışmalarına büyük önem verilse
de bölgenin kayalık yapısı ve malzeme yetersizliği
sebebiyle ilerleme sağlanamamıştır. Daha önce aynı
bölgede bulunan Bulgar birliklerinin gizleme ve
engellemeyi ihmal eden zayıf bir tahkimatla yetinmiş olması Türkler ve Bulgarlar arasındaki anlayış
farkını ortaya koymaktadır.