BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA TÜRK CEPHELERİ - Deneme Sınavı - 7

Türk birlikleri, 10- 11 Mart 1917 gecesi Bağdat’ı tahliye etmişlerdir. İngiliz  kuvvetleri ise hiçbir direnişle karşılaşmadan 11 Mart 1917 sabahı Bağdat’ı işgal etmişlerdir.

Selman-ı Pak Meydan Muharebesi İngiliz kuvvetlerinin Bağdat’a ilerlemesinin durdurulması ve Kutü’l-Amâre’de savunmaya geçme noktasında büyük önemi haizdir.

İngilizler, Şuayyibe Muharebesi'nin ardından Basra’dan Kurna’ya kadar olan bölgede hâkimiyetlerini sağlamayı başarmışlardır.

Irak ve Havalisi Genel Komutanı Süleyman Askerî Bey, Kurna’nın kuzeyinde bulunan Rota köyü civarında 20 Ocak 1915 tarihinde Fırat ve Dicle Nehirleri’nin birleşerek oluşturduğu Şattü’l-Arap bölgesini İngilizlerden geri almak için İngiliz birliklerine karşı taarruza geçmiştir. Birinci Rota Muharebesi olarak bilinen bu muharebede birtakım mevzi başarılar kazanılmıştır.

Birinci Kutü’l-Amâre Muharebesi’ndeki başarısızlığın ardından kuzeye doğru devam eden İngiliz ilerlemesini durdurmak amacıyla Osmanlı Başkomutanlığı tarafından bölgede müstakil bir ordu kurulması çalışmalarına başlanmıştır. Bu amaçla 5 Ekim 1915 tarihinde 6’ncı Ordu Komutanlığı teşkil edilmiştir. Yeni kurulan 6’ncı Ordu Komutanlığına 22 Ekim 1915 tarihinde Alman Mareşali von der Goltz atanmıştır.

1914 yılının Ekim ayında Basra Körfezi’ne asker çıkarılmasıyla başlayan ve neredeyse bir yıl süren İngiliz ilerlemesi 22-25 Kasım 1915 tarihleri arasında gerçekleşen Selman-ı Pak Meydan Muharebesi’nde son bulmuştur. Bahse konu muharebe, İngiliz kuvvetlerinin Bağdat’a ilerlemesinin durdurulması ve Kutü’l-Amâre’de savunmaya geçme noktasında büyük önemi haizdir.

Osmanlı Devleti’nin 11 Kasım 1914 tarihinde savaşa katılmasını müteakip muharebelerin başladığı ilk cephe, Irak Cephesi’dir.

Birinci Dünya Savaşı’nın başladığı günlerde İngiltere’nin Irak’ta iki temel amacı vardı.r Bunlardan birincisi; en önemli sömürgesi konumundaki Hindistan’ın ve Hindistan’a giden kara ve deniz yollarının güvenliğini sağlamak, ikincisi ise Basra Körfezi civarındaki petrol kaynaklarına el koymaktır.

Bir an önce Kutü’l-Amâre kuşatmasını kaldırmayı hedefleyen İngiliz yardım kuvvetleri Türk birliklerine karşı taarruza geçmişler, 21 Ocak 1916 tarihinde Dicle’nin kuzeyinden Felâhiye mevziinde gerçekleştirdikleri taarruz sonucu büyük bir yenilgiye uğramışlardır. Felahiye yakınlarındaki bu muharebe “Birinci Felâhiye Muharebesi” olarak adlandırılmıştır.

Halil Paşa, Kut’ül-Amâre’nin teslim alındığı 26 Nisan gününü “Kut Bayramı” olarak ilan etmiştir.

Bağdat’ın alınması İngilizlere, Çanakkale ve Kutü’l-Amâre yenilgileriyle uğradıkları prestij kaybını yeniden kazandırırken Osmanlı Devleti özellikle de İslam dünyasında büyük bir prestij kaybına uğramıştır. Bu amaçla Osmanlı Başkomutanlığı tarafından Bağdat’ı geri almak için 1917 yılının Haziran ayında Alman General Erich von Falkenhein’ın komutanlığında Yıldırım Ordular Grubu (YOG) Komutanlığı kurulmuştur. Ancak aynı yılın Eylül ayında Filistin Cephesi’nde beliren İngiliz tehlikesinden dolayı Bağdat’ı geri almak mümkün olmamış, Yıldırım Ordular Grubu, Filistin Cephesi’ne İngilizlerle mücadeleye yönlendirilmiştir.

Fenikeliler Irak coğrafyasında bulunmuş kavimlerden biri değildir.

Cephane sevkiyatı Resulayn’a kadar demiryolu, oradan karayoluyla Musul’a ardından kelekler ile güneye şeklinde sağlanmıştır.

İngiliz birlikleri ilk olarak Basra körfezinde Fav yarımadasına çıkmıştır.

28 Eylül 1915 gecesi birlikler Selman-ı Pak kasabasına çekilmişlerdir.

Geri çekilen İngilizlerle takipteki Osmanlı birlikleri Delabiha mevkiinde çatışmaya girmiştir.

8 Mart 1916 tarihinde İngiliz birlikleri Sabis Meydan Muharebesinde yenilgiye uğramıştır.

10-11 Temmuz 1917 tarihinde Birinci Ramadiye Muharebesi ile İngiliz Birliklerinin ilerleyişi durdurulmuştur.

Kutsal cihat çağrısı İngilizlerin yürüttüğü propaganda faaliyetlerinden değildir.

Bulaşıcı Hastalıklar Hastanesi Basra’da değil Musul’da kurulmuştur.