BİREYSEL İŞ HUKUKU

İş sözleşmesi, işi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra feshedilmiş sayılır.

İş arama izninin iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapılmadan verilmesi gerekir. Yasaya göre sözü edilen izin, günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu da kullanabilir.

İş Kanunu’nda düzenlenen peşin ödeme yöntemi ile sözleşmeyi bitirme hakkı, sadece işverene tanımıştır. Bildirim sürelerine uyarak iş akdini sona erdirmek isteyen işçinin böyle bir hakkı bulunmamaktadır.

İş Kanunu’nda geçerli fesih sebepleri işçiye ve işyerine ilişkin olmak üzere iki grup altında toplanabilir. İşçiye ilişkin olan geçerli fesih sebepleri onun yeterliği ve davranışlarına ilişkindir.

iş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde bir sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır.

İş Kanunu’nun 26. maddesine gereğince haklı fesih sebebinin varlığı hâlinde, ilgili taraf, bu sebebin öğrenilmesinden itibaren altı işgünü içinde kullanması gerekir. Süre geçtikten sonra hak düşer. Dolayısıyla fesih hakkına sahip olan taraf bir daha bu eylemi fesih gerekçesi yapamaz.

İş sözleşmesi fesih  veya fesih dışı sebeplerle sona erebilir. Fesih dışı sebepler sözleşmenin süresinin bitmesi, ikale ve ölümdür. Ağır hastalık bu sebepler arasında yer almaz.

Belirli süreli sözleşme, süresinin bitiminden sonra örtülü olarak sürdürülüyorsa belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür. Ancak, esaslı bir sebebin varlığı hâlinde, üst üste belirli süreli hizmet sözleşmesi kurulabilir.

İş sözleşmesinin tarafların anlaşması ile sona ermesine ikale denir.

İş sözleşmesinde tarafların ölümünün sözleşmeye etkisi, Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Buna göre iş sözleşmesi, işçinin ölümüyle kendiliğinden sona erer. Bu durumda işveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak bir aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür. Hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, işveren tarafından yapılacak ödeme iki aylık ücret tutarında olmalıdır

İş sözleşmesini fesih türlerinden ilki, süreli fesihtir ve belirsiz süreli sözleşmelerde uygulanır. Bu fesih türünde taraflara, belli bir süre önceden fesih iradesini karşı tarafa bildirerek sözleşmeyi sona erdirebilme imkânı verilmiştir.

İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılır.

Yeni iş arama izni verilmeyen işçi çalıştığı süreye ilişkin ücreti yanında, kendisine izin kullandırılmadığı için de o süreye ilişkin ücretini toplam %100 zamlı alacaktır.

Peşin para ödeyerek süreli fesih sadece işverenlere tanınmış bir haktır. İşçilerin böyle bir hakkı bulunmamaktadır

İş sözleşmesi süreli fesih yolu ile ancak kötüniyetle feshedilen işçiye ihbar tazminatının üç katı tutarında kötüniyet tazminatı ödenecektir.

İş güvencesi sistemi, geçerli fesih sebeplerinin olduğu hâllerde dahi işverenin iş akdini fesih hakkını mutlak görmemiştir. Amaç işçiyi feshe karşı korumak olduğundan, geçerli fesih sebebi doğsa da amaçlanan sonuca fesihten başka yöntemlerle ulaşabilmek mümkün ise feshe başvurulması istenmemektedir. Bu uygulama, feshe son çare olarak müracaat edilmesi (ultima ratio) şeklinde tanımlanır.

İş sözleşmesinin sona erme sebepleri şu şekilde sıralanabilir: