BİREYSEL İŞ HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

Ücretin üretilen mal veya yapılan işin miktarına göre hesaplanmasına parça başı ücret denir.

Prim, işçinin üstün bir çaba göstererek nitelik ve nicelik olarak başarılı çalışmasının ödüllendirilmesi amacıyla ödenen ücret eki niteliğindedir.

İşverenin işçiyi gözetme borcu, işçinin sadakat borcu karşısında yer alır ve iş sözleşmesinin taraflar arasında sıkı kişisel ilişki kurmasının sonucu olarak ortaya çıkar.

Türk Borçlar Kanununun 417. maddesinin 2. fıkrasında işverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alma yükümlülüğü düzenlenmiştir. Madde uyarınca; “İşveren işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür”.

İşverenin borçlarından bir diğeri eşit davranma borcudur. Eşitlik ilkesinin temelinde adalet ve hakkaniyet düşüncesi yer alır. Eşitlik ilkesi eşit durumda olanlara eşit davranılmasını öngörür, ayrım yapılmasını yasaklar. İş Kanunu’nun 5. maddesinde de, Anayasanın 10. maddesi ve uluslararası düzenlemelere paralel olarak eşit davranma ilkesi düzenlenmiştir. Buna göre, “İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik,
siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayırım yapılamaz” (m.5, f.1).

Anlaşma yoluyla ücret

Zam

39. madde

Para

95 sayılı ILO Sözleşmesi’ne göre, ücretlerin iş günlerinde ödenmesi zorunludur

İşçilerin kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilecektir.

Eşit davranma borcu

397. maddesinde

Kanunda ceza olarak işçi ücretlerinden yapılacak kesintinin miktarı sınırlandırılmamıştır.

Yüzde usülü ücret

İş sözleşmesinde, işçinin temel borç olarak üstlendiği iş görme borcunun karşılığını, işverenin ücret ödeme borcu oluşturmaktadır. Temel borçların yanı sıra, tarafların üstlendikleri yan borçlar da bulunmaktadır. İşçinin üstlendiği yan borçlar; sadakat borcu, teslim ve hesap verme borcu, düzenlemelere ve talimatlara uyma borcudur.

İşçinin iş sözleşmesinden doğan temel borcu, iş görme borcudur. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

İşçinin, işverene ait maki­neleri, araç ve gereçleri, teknik sistemleri, tesisleri ve taşıtları usulüne uygun olarak kullanma yükümlülüğü özen borcunu tanımlamaktadır. Bu nedenle doğru şık “d”dir.

İşçinin, iş sözleşmesi devam ederken kendi işvereni ile rekabete gi­rişmesi sadakat borcuna aykırılık oluşturur. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

Pa­zarlama, müşteri listesi, reklam stratejisi, gelir kaynakları, personel yapısı ve benzeri konulara ilişkin bilgiler iş sırrını tanımlar. Bu nedenle doğru şık “e”dir.