BİREYLE SOSYAL HİZMET

Bireylerle sosyal hizmet müdahalesinde temel amaç; bireyi ve içinde bulunduğu sosyal sistemleri (aile, eş, çocuklar, iş yaşamı, akrabalık sistemi gibi) planlı değişim basamaklarını kullanarak; katılımcı bir şekilde içsel ve dışsal sorunlarını çözebilecek, kendi kendine yeterli hâle gelebilecek ve toplumsal kaynakları kullanabilecek düzeye getirmektir.

Uygulama; müracaatçının değişimle, gelişimle tanıştığı aşamadır.

Kabul etme, yardım etmenin temel tekniğidir. Kabul etme, kelimeler yoluyla aktarılan ve sosyal hizmet uzmanının müracaatçıya sıcaklık ve yetkinlik göstermesi ile şekillenen bir olgudur.

Doğrudan Tedavi: Müracaatçı ve sosyal hizmet uzmanının karşılıklı etkileşim yoluyla gerçekleştirmiş olduğu iyileştirme ve iyilik hâlini sağlamaya yönelik uygulamaya denir.

Sosyal hizmet uzmanı tarafından doğrudan tedavi süresi boyunca yapılması gerekenler en temelde:
• faydasız düşünceleri faydalı hâle getirmek,
• faydasız davranışları faydalı olanlarıyla değiştirmek ve
• çatışmaları çözüme bağlama, problem çözme becerilerini geliştirmektir.

Sosyal hizmet mesleği ve disiplinin üç ana işlevi vardır. Müdahalelerde bu işlevler yerine getirilir: Danışmanlık sağlama, eğitim verme ve kaynak bulma.
Sosyal hizmet müdahalesinin varmak istediği yer esasında müracaatçının bu işlevler sayesinde güçlenmesidir.

Kendini savunmaya yönelik, yanlış düşüncelerini değiştirerek davranışları üzerindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak doğrudan müdahale teknik ve yöntemlerinden düşünce yapısını değiştirme tekniğini ifade etmektedir. Özellikle kendini değersiz bulan, çevresi ile ilişkileri hakkında yanlış ve olumsuz düşünceler taşıyan, kendisinden ve başkalarından gerçek dışı beklentileri, korku ve endişeleri olan kimselerin bu gibi sorunlarını ortadan kaldırmak amacıyla kullanılmaktadır.

Turan davranış provası ile ilgili ödevleri (egzersizleri ) şu şekilde sıralamaktadır:
• Her gün eşine iki kez, ona dair beğendiği yönüyle ilgili övgü içeren sözler söylemek,
• Her gün, mutlaka belli bir süre ders çalışmak/kitap okumak, müzik dinlemek, spor yapmak vb. gibi arzu edilen bir davranışı yapmak,
• Bir işi yaparken belli bir sıra izlemek,
• Aile üyesine sadece bir sözü veya davranışı nedeniyle kırıldığını, üzüldüğünü ifade edip, diğerlerini ertelemek, başka bir zamana bırakmak.

Yeniden Biçimlendirme: Bu teknik bir durumu farklı bir şekilde düşünme veya görme sanatıdır. Hayata Pollyanna penceresinden bakmanın daha ötesindedir. Müracaatçının sorununun tanımından yola çıkarak onu, kalıcı çözümlere kapı açacak şekilde yeniden tanımlama girişimidir. En uygunsuz davranışların bile yeniden biçimlendirileceği literatürde belirtilmektedir. Rahatsız edici güdü veya davranışı yetersiz fakat iyi
tasarlanmış şekilde yeniden tanımlayarak söz konusu davranışı kişisel veya sosyal bakımdan kabul edilebilir kılar.

Mülakat: Belli bir amaçla yüz yüze gelen iki veya daha fazla kişinin, sözel ve sözel olmayan davranış ve teknikler kullanarak yaptıkları bir etkileşim sürecidir.

Bireylerle sosyal hizmete aynı zamanda mikro düzey uygulaması adı verilmektedir. Bu müdahalede sosyal hizmet uzmanı gereksinim içinde olan ve sorun yaşayan birey sistemine müdahalede bulunur.

Sosyal hizmetin üç ana işlevi vardır. Bunlar: 1. Danışmanlık sağlamak, 2. Eğitim vermek, 3. Kaynak sağlamak.

Müracaatçıyı kabul ettiğinizin bir göstergesi de sempatiden çok empati göstermektir. Sempati endişe, şefkat ya da acıma duygusu iken empati kendisini bir başkasının yerine koyabilmek ve ruh hâlini anlayabilmek, hislerini kavrayabilmek ve bunu karşıya aktarabilmektir. Sosyal hizmet uzmanı, kendisini müracaatçıya sempati duymamak konusunda korumalıdır. Aksi hâlde müracaatçıya gerçek bir yardım sağlayamaz.

Müracaatçının yanında olma, sosyal hizmet müdahalesinde müracaatçıyı olduğu gibi kabul etmektir. Sosyal hizmet müdahalesi boyunca sosyal hizmet uzmanının müracaatçıyı kabul etmesi, müracaatçıya ön yargısız davranması, onu anlaması ve desteklemesi gerekir. Değişim ve gelişim böylesi bir zeminde ancak ortaya çıkabilecektir. Müracaatçı bu süreçte yalnız olmadığını, anlaşıldığını ve kabul edildiğini bilmelidir.

Mülakat sürecinde sosyal hizmet uzmanı ve müracaatçı arasındaki mesleki ilişkiyi zorlaştıran bazı durumlar söz konusu olabilmektedir. Sosyal hizmet uzmanının bu durumların farkında olması mülakatın başarısı açısından önemlidir. Bu durumlar şunlardır: Otoriter tutum, pasiflik, duygusal konulardan kaçınma, belirli konulardan kaçma, dinlememe, yersiz yere güven verme, aşırı derecede samimiyet gösterme, tavsiye verme ve ikna etme.

Güçler bakış açısı, sosyal hizmet uzmanlarının her düzeydeki müracaatçı sistemi (birey, aile, grup, organizasyon ve toplum) için gerekli güçlü yanlarını belirleyerek beceriler geliştirmesini gerektirir. Müracaatçı sistemini güçlendirerek kendi kaynaklarını görmesini sağlamak, gayretle ve yaratıcılıkla her şey için onun işlevselliğine bakmak anlamına gelir ki mesleki ilişkide güvenin oluşturulmasında ve güçlü atmosfer yaratılmasında yararlı olabilir.

Kendi kendini yönlendirme, belirli bir konuda müracaatçı tarafından gün içerisinde belirli periyotlarla tekrar edilen ifadeler yumağı anlamına gelen bir tekniktir. Bu mesajlar işlevsiz olan duygu, düşünce ve davranış örüntülerin etkisini azaltmaya, kendini kabul etme ve özgüveni teşvik etmeye yarar.

Mülakat (görüşme) sosyal hizmet müdahalelerinde kullanılan en önemli araçlardandır. Mülakat, bireyi tanıma ve bireye yönelik müdahalede bulunma açısından yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Belli bir amaçla yüz yüze gelen iki veya daha fazla kişinin, sözel ve sözel olmayan davranış ve teknikler kullanarak yaptıkları bir etkileşim sürecidir. Mülakat bir yardım ve profesyonel bir süreç olup bireyin kendisini tanımasına, anlamasına, duygu, düşünce ve davranışlarını fark etmesi yönünde cesaretlenmesine ve duygusal baskıdan kurtulmasına, destek vererek başkalarıyla olan ilişkilerini, bazı tutum ve alışkanlıklarını kavrayıp değiştirmesine yardımcı olma tekniğidir.

Mülakatlarda açılış/başlangıç soruları bir anlamda ısınma turları gibidir. Sorular özenle seçilmeli, genelden özele doğru ilerlemelidir.