BİREYLE SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 3

Son değerlendirme müracaatçıdaki değişimin, kurumun ve sosyal hizmet uzmanının yeterliliği gibi kapsamlı birçok unsurdan oluşur.Bu nedenle doğru cevap "B" dir

Sosyal hizmet uzmanlarının, müracaatçıların kendilerine bağımlılık geliştirebilme olasılıklarını hep akıllarının bir tarafında tutması gerekir. Böylesi bir durumda da müracaatçı sürekli bir sorun ile sosyal hizmet uzmanına gelecektir.

Bu nedenle sosyal hizmet müdahalesinde önemli bir kazanım müracaatçının sosyal destek sistemlerinin de gelişmesine ve müracaatçının bunları sağlıklı kullanmasına yardımcı olmaktır.

Sosyal hizmet uzmanı mürcaatçıyı yaşamında kaynak kullanımı konusunda güçlendirirse sonlandırmaya doğru giden süreç de bir o kadar daha dingin ve sağlıklı olacaktır.

Bağımlılık kazanma alışkanlığı gösteren bir müracaatçıda oluşabilecek davranış ve tutumlar şunlardır:
a. Tedaviye veya sosyal hizmet uzmanına aşırı derecede bağlanma,
b. Eski sorunların tekrarladığını öne sürme,
c. Çalışmaya yeni sorunlar ve meseleler getirme,
d. Müracaatçının çalışmanın bitimine yakın, sosyal hizmet uzmanın yerine bir başkasını koyma çabası.

"Duygusal tepkilerini ele alıp çözüme kavuşturma" ise çalışmanın başarıyla sonlandırılması için yerine getirilmiş görevlerden biridir.

Sosyal hizmet uzmanı terapötik ilişkinin (mesleki çalışmanın) ne zaman sonlandırılması gerektiğine müracaatçı ile birlikte karar vermelidir.

Sonlandırma sırasında ortaya çıkabilecek önemli ve sosyal hizmet uzmanının yönetmesi gereken bir konu¸ müracaatçının sonlandırma ile birlikte mülakatlar dışında sosyal hizmet uzmanı ile ilişki kurmaya devam edebilme düşüncesinde olmasıdır.
Böylesi bir durumla karşılaşmak olasıdır ama sosyal hizmet uzmanı kesinlikle bundan kaçınmalıdır.

Aşağıda yer alan ipuçları ortaya çıkınca sonlandırmaya doğru uygun bir hazırlık içinde olunması gerektiğine işaret etmektedir. Bu ipuçları:
• Müracaatçının, derin düşüncelere ve kendini çözümlemeye ayırdığı zaman kısaldığında ve daha çok günlük hayatını yaşamaya başladığında,
• Kriz anlarında kendi duygularını tanıyabildiğinde ve rotasını uygun biçimde çizebildiğinde,
• Direnci azaldığında, daha az savunucu bir tutum gösterdiğinde,
• Kendisine yönelik olarak hoşgörülü ve anlayışlı bir tutum benimsediğinde, duyguları, düşlemleri ve davranışları hakkında merak ve düşünme çabası gösterdiğinde,
• Denetleyebileceğinin üzerinde sorumluluk almayı bırakıp yapabileceği kadarını üstlenmeye başladığında,
• Daha çok durgunluk ve dinginlik, daha az aciliyet hissi oluştuğunda,
• Söyleyecek bir şeyi yok gibi ve havadan sudan konuşmalar oluştuğunda (bu durum yüzeysel olarak, daha önceleri oluşan dirence benzeyebilir, ama sonlandırma ile ilgili sorunlardan bir kaçıştır) bu durum sonlanmayı konuşma vaktinin geldiğini sosyal hizmet uzmanına dolaylı biçimde bildirir,
• Yaşamında önemli izler bırakmış olan anne ve babasının, kardeşlerinin, arkadaşlarının davranışlarının gerçekte ona zarar vermeye çalışan kötü niyetli girişimler olmadığını, onların da kendi erken dönem öykülerinin sonuçları olduğunu değerlendirmeye başladığında (müracaatçının iyileşme süreci makul oranda tamamlandığında, yaşamındaki kötü etkenleri hararetle suçlaması ve sürekli onları gündeme getirmesi genellikle azalmaya başlar),
• Bir yandan sosyal hizmet uzmanının yaptıklarından dolayı ona şükran duygularını ifade ederken, diğer yandan değişiminde kendisinin oynadığı rol konusunda çekingen davranmadığında,
• Müracaatçı kendisini iyi hissettiğinde, eşi, arkadaşları, ailesi ve iş yerinde daha az sorun yaşadığını, hayata daha sıkı sarıldığını, gerek benliğinde gerekse dünyada kendisini daha üretken, daha sağlam, daha dengeli ve daha güvenli hissettiğini söylediğinde,
• Eski sorunlar acılarını yitirip, müracaatçı daha az korkup, daha çok riske girebildiğinde.

Sonlandırma bazen de müracaatçının isteği ile gerçekleşebilir. Müracaatçı tarafından istenen sonlandırmaların nedenleri şunlar olabilmektedir:

1. Müracaatçı belirlediği hedef ve amaçlarına ulaştığını sanabilir,

2. Müracaatçı sosyal hizmet uzmanı ve mesleki ilişkinin kendisine yarar getirmediğini düşünebilir,

3. Müracaatçı eğer ki özel bir hizmet alıyor ve karşılığında bir ücret ödüyorsa; mali açıdan koşulları uygun olmayabilir,

4. Müracaatçının taşınma durumu olabilir ve hizmete erişim sıkıntısı ortaya çıkabilir,

5. Yakın aile üyelerinin özellikle de eş ilişkisinin ortaya koyduğu bir baskıcı tutumdan
dolayı müracaatçı sosyal hizmet sürecini sonlandırmak isteyebilir.

Sonlandırma Türleri iki başlık altında toplanmaktadır. :

Sosyal hizmet uzmanının sorunu kavramsallaştırmasına ve net olarak tanımlamasına dair yaşadığı başarısızlık erken sonlandırmanın nedenlerinden biridir.

Başarının değerlendirilmesi
Müracaatçı açısından elde edilmiş bir değişim ve ilerleme varsa beklenen normal sonlandırma sürecinde bunun ele alınmasında yarar vardır. Müracaatçının değişen ve gelişen davranışlarının olgun olması beklenir.
Daha evvelden belirlenmiş olan her amaç tek tek ele alınmalıdır. Burada; ne değişti, ne kadar değişti, bu değişimin müracaatçıdaki etkileri, yarattığı duygu nedir, çevresinin bu değişime verdiği tepkiler, burada rahatsızlık yaratan bir durumun olup olmadığı vb. durumlar ele alınmalıdır.

İzlemenin Planlaması
Sosyal hizmet müdahalesinin bitiminden sonra sürecin mutlaka izlenmesi gerekir. İzleme çalışması müracaatçının yaşamındaki başarının takip edilmesine yardımcı olur. Sosyal hizmet uzmanı gerek duyulduğu zamanlarda, yeni bir mesleki çalışmanın başlatılması adına, izleme çalışmasını planlamalıdır.

Havale Çalışması
Sosyal hizmet müdahalesinde sevk etme ya da havale sonlandırmanın özel bir şeklidir. Müracaatçının hizmeti almaya başladığı zamana göre ihtiyacı olmayan bir hizmete ya da yardıma sonradan gerek duyularak yapılması gereken eylemdir.

Bireylerle sosyal hizmete aynı zamanda mikro düzey uygulaması adı verilmektedir. Bu müdahalede sosyal hizmet uzmanı gereksinim içinde olan ve sorun yaşayan birey sistemine müdahalede bulunur.

Sosyal hizmetin üç ana işlevi vardır. Bunlar: 1. Danışmanlık sağlamak, 2. Eğitim vermek, 3. Kaynak sağlamak.

Müracaatçıyı kabul ettiğinizin bir göstergesi de sempatiden çok empati göstermektir. Sempati endişe, şefkat ya da acıma duygusu iken empati kendisini bir başkasının yerine koyabilmek ve ruh hâlini anlayabilmek, hislerini kavrayabilmek ve bunu karşıya aktarabilmektir. Sosyal hizmet uzmanı, kendisini müracaatçıya sempati duymamak konusunda korumalıdır. Aksi hâlde müracaatçıya gerçek bir yardım sağlayamaz.

Müracaatçının yanında olma, sosyal hizmet müdahalesinde müracaatçıyı olduğu gibi kabul etmektir. Sosyal hizmet müdahalesi boyunca sosyal hizmet uzmanının müracaatçıyı kabul etmesi, müracaatçıya ön yargısız davranması, onu anlaması ve desteklemesi gerekir. Değişim ve gelişim böylesi bir zeminde ancak ortaya çıkabilecektir. Müracaatçı bu süreçte yalnız olmadığını, anlaşıldığını ve kabul edildiğini bilmelidir.

Mülakat sürecinde sosyal hizmet uzmanı ve müracaatçı arasındaki mesleki ilişkiyi zorlaştıran bazı durumlar söz konusu olabilmektedir. Sosyal hizmet uzmanının bu durumların farkında olması mülakatın başarısı açısından önemlidir. Bu durumlar şunlardır: Otoriter tutum, pasiflik, duygusal konulardan kaçınma, belirli konulardan kaçma, dinlememe, yersiz yere güven verme, aşırı derecede samimiyet gösterme, tavsiye verme ve ikna etme.

Güçler bakış açısı, sosyal hizmet uzmanlarının her düzeydeki müracaatçı sistemi (birey, aile, grup, organizasyon ve toplum) için gerekli güçlü yanlarını belirleyerek beceriler geliştirmesini gerektirir. Müracaatçı sistemini güçlendirerek kendi kaynaklarını görmesini sağlamak, gayretle ve yaratıcılıkla her şey için onun işlevselliğine bakmak anlamına gelir ki mesleki ilişkide güvenin oluşturulmasında ve güçlü atmosfer yaratılmasında yararlı olabilir.

Kendi kendini yönlendirme, belirli bir konuda müracaatçı tarafından gün içerisinde belirli periyotlarla tekrar edilen ifadeler yumağı anlamına gelen bir tekniktir. Bu mesajlar işlevsiz olan duygu, düşünce ve davranış örüntülerin etkisini azaltmaya, kendini kabul etme ve özgüveni teşvik etmeye yarar.

Mülakat (görüşme) sosyal hizmet müdahalelerinde kullanılan en önemli araçlardandır. Mülakat, bireyi tanıma ve bireye yönelik müdahalede bulunma açısından yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Belli bir amaçla yüz yüze gelen iki veya daha fazla kişinin, sözel ve sözel olmayan davranış ve teknikler kullanarak yaptıkları bir etkileşim sürecidir. Mülakat bir yardım ve profesyonel bir süreç olup bireyin kendisini tanımasına, anlamasına, duygu, düşünce ve davranışlarını fark etmesi yönünde cesaretlenmesine ve duygusal baskıdan kurtulmasına, destek vererek başkalarıyla olan ilişkilerini, bazı tutum ve alışkanlıklarını kavrayıp değiştirmesine yardımcı olma tekniğidir.