BİREY VE DAVRANIŞ

Danışanın, terapisti heyecan ve duygu tepkilerinin nesnesi yapma eğilimine aktarım adı verilmektedir

Abreaksiyon, kişinin daha önceden yaşamış olduğu güçlü duygusal tepkileri, terapinin güvenli ortamında tekrar yaşamasıdır.

İnsancıl yaklaşım, zihinsel bozuklukların çevresel etmenlerin insanın kişisel gelişim ve kendini gerçekleştirme eğilimini engellemesinden kaynaklandığını ileri sürer. Buna göre, insanlar kişisel gelişimleri engellendiğinde duygusal sıkıntı yaşarlar ve uyum bozucu davranışlar sergilerler. İşte insancıl terapilerin amacı da, danışanlarının kişisel gelişimlerinin önünü açmalarına yardımcı olmaktır. Diğer bir deyişle, danışanın, olmak istediği kişi olmasına yardım etmektir. Bu da kişinin olgunluğunu ve özerkliğini arttırmakla gerçekleştirilmeye çalışılır

Klasik koşullama ilkelerinin uygulandığı ikinci bir terapi tekniği de itici uyarıcılarla koşullamadır. Temelde cezaya dayanan bu teknik daha çok alkolizm, şişmanlık ve aşırı sigara içme gibi durumlarda uygulanmaktadır. Terapinin hedefi, önceleri haz veren davranışın itici bir uyarıcıyla yani cezayla eşleştirilmesiyle birlikte artık haz verici olmaktan çıkıp nahoş duygulara yol açmaktır. Böylece istenmeyen davranış ortadan kaldırılmış olacaktır.

T-Grubu olarak da bilinen etkileşim grupları, terapötik amaçla geliştirilmemiş olsa da daha sonra grup terapilerinin temeli haline gelmiştir. Bu grup terapisi tekniğinde amaç, bireyler arasında olabildiğince açık ve dürüst bir duygu alışverişini sağlamaktır. Grup üyelerinden duygularını ket vurmadan olanca açıklığıyla ifade etmeleri istenir. Daha önceleri başkalarının önünde sergileyemedikleri tutum ve hisleri burada göstermeleri istenir.

Ellis tarafından geliştirilen mantıksal-duygusal terapide, danışanların mantıksız fikirleri bırakması için mantık, otorite ve ikna kullanılır

Edimsel koşullamaya dayanan terapi tekniklerinden birisi simgesel ödül biriktirmedir. Simgesel ödül biriktirme tekniği okul ve hastane gibi koşulların kolayca kontrol edilebildiği kurumlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Bu kurumlarda öğrenciler ya da hastalar istenen ve uygun davranışları için ödül olarak puan ya da marka alırlar. Daha sonra bu puan ya da markalar kişilerin istedikleri ve hoşlandıkları faaliyet ya da nesnelerle değiştirilir

Bilinçdışı çatışmaları ortaya çıkarmak için psikanalizde kullanılan tekniklerden biri serbest çağrışımdır. Serbest çağrışım, danışanın, düşüncelerini ve hislerini serbestçe ifade etmeye ve aklına ne gelirse, üzerinde düşünmeden ve sansür uygulamadan dile getirmeye teşvik edildiği bir tekniktir.

Bazı kişiler sosyal ortamlarda kendi duygu, düşünce ve isteklerini ifade etme zorluğu çekerler, istemedikleri halde diğerlerinin isteklerine boyun eğebilirler ve dolayısıyla sosyal ilişkilerde kendilerini güvensiz ve yetersiz hissedebilirler. İşte girişkenlik eğitiminin amacı, kişinin kendisinde kaygı yaratan bu tür sosyal etkileşim durumlarıyla başa çıkmasını sağlamaktır. Diğer bir deyişle, bu terapi tekniği, kişinin belirli sosyal etkileşim durumlarındaki kaygısını azaltmayı ve bu durumlarda güvenli ve yeterli bir davranış sergilemesini hedefler.

Aaron Beck tarafından geliştirilen Bilişsel-davranışsal psikoterapi adı verilen bu terapi yöntemi özellikle depresyonun önemli bir bilişsel bileşeni olduğu görüşüne dayanır. Buna göre, depresyon, en azından kısmen insanın kendi bindiği dalı kesen ve çarpık düşüncelere sahip olması sonucu ortaya çıkar.

Yunanlı hekim Hipokrat akıl hastalıklarının doğaüstü güçlerle bir ilişkisi olmadığını, bu hastalıkların, vücuttaki sıvıların dengesizliğinden kaynaklandığını düşünüyordu. Bu çağda henüz akıl hastanesi kurulmamıştı ama bu kişiler tapınaklarda perhiz, egzersiz, yatıştırıcı banyolar vb. yollarla bakım görüyorlardı. Doğru cevap C'dir.

Başlıca dört terapi yöntemi mevcuttur: Psikanaliz, insancıl terapiler, davranışçı terapiler ve bilişsel terapiler.

Bilinçdışı çatışmaları ortaya çıkarmak için psikanalizde kullanılan tekniklerden
biri serbest çağrışımdır. Serbest çağrışım, danışanın, düşüncelerini ve hislerini serbestçe ifade etmeye ve aklına ne gelirse, üzerinde düşünmeden ve sansür uygulamadan dile getirmeye teşvik edildiği bir tekniktir. Serbest çağrışım tekniğinde, danışandan ne kadar önemsiz, ne kadar aptalca ya da ne kadar utanç verici görünürse
görünsün aklına tüm gelenleri ifade etmesi beklenir. Ancak, bunu yapmak, danışan
için hiç de kolay değildir. Zira yaşamımız boyunca hep anlamlı bir şekilde konuşmayı öğreniriz. Doğru cevap A'dır.

Psikanalizde danışanda üç tür yaşantı gözlendiğinde iyileşme olduğu sonucuna
varılabilir: Bunlar abreaksiyon, içgörü ve işlemedir. Abreaksiyon, kişinin daha önceden yaşamış olduğu güçlü duygusal tepkileri, terapinin güvenli ortamında tekrar yaşamasıdır. Katarsis adı da verilen bu süreç bilinç dışı çatışmaları çözmez, sadece bunların artık bastırılmadığını gösterir ve bilinçdışı çatışmaları araştırmak için elverişli zemin yaratır. İçgörü, kişinin bilinçdışı çatışmaların kökenini anlaması halinde yaşanan bir deneyimdir. Bu, bastırılan bir anının hatırlanması ile bir anda yaşanan dramatik bir deneyim değil, yavaş yavaş kişinin kendini anladığı bir süreçtir. Abreaksiyon ve içgörü, birlikte görülmesi beklenen deneyimlerdir. Danışan, hissettiğini anlamalı, anladığını hissetmelidir. İşleme, terapi süreci boyunca farklı farklı bağlamlarda ortaya çıkan bilinçdışı çatışmayı, danışanın inkar etmeden yüzleşmesi ve bu durumlara olgun ve etkili yollardan tepki vermeyi öğrenmesidir. Doğru cevap B'dir.

Psikodinamik grup terapileri içinde en popüler olanı psikodramadır. Bu terapi formunda, bireyler diğer grup üyelerinin önünde problemlerini eylemlerle anlatırlar. Kendi terapötik tekniklerini grup ortamına uyarlamada en iddialı olan psikologlar insancıl yönelimli olanlardır. Bu psikologların uyguladıkları teknik etkileşim gruplarıdır. Grup terapilerinin özel bir türü de aile terapileridir. Psikologlar genellikle problemleri olan bireylerin tek başına değil de, ailesiyle birlikte terapiye alınmasının daha iyi sonuç verdiğini kabul ederler. Doğru cevap C'dir.

Dolayısıyla psikoterapilerin etkililiğini profesyonel terapistten yardım alanlarla yardım almayanlar arasında karşılaştırma yaparak anlamak gerekir. Böyle bir karşılaştırma pek çok zorluğu barındırsa da bu tür çalışmalar yapılmıştır. İlk çalışma ünlü İngiliz psikolog Hans Eysenck’in, 1952’de yayınladığı çalışmadır. Psikoterapi gören hastalarda görmeyenlere göre daha fazla iyileşme olmadığını gösteren bu çalışma o zamanlarda çok tartışılmış ve pek çok araştırmacıyı bu konuda araştırma yapmak üzere harekete geçirmiştir. Doğru cevap D'dir.

Sistematik duyarsızlaştırma: Korku ve kaygıya neden olan uyaran ile yeni bir davranımın (gevşeme) dereceli olarak bağlantısını kurarak kişinin korku ve kaygısını azaltmak için kullanılan bir davranış tekniğidir. Doğru cevap B'dir.

Zihinsel bozukluklara ilişkin biyolojik yaklaşım, zihin ve beden arasında ilişki olduğunu ve psikolojik problemlerin beyin ve sinir sistemindeki problemlerden kaynaklandığını ileri sürmektedir. Dolayısıyla bu görüşe sahip olanlar psikolojik problemlerde biyolojik terapilerin kullanılması gerektiğini düşünürler. Biyolojik temelli terapiler elektrokonvülsif terapi, psiko cerrrahi ve ilaç tedavilerini kapsar. Doğru cevap E'dir.

Kaygı bozukluklarını tedavi etmede en yaygın kullanılan ilaçlar benzodiazepinlerdir. Düzenli olarak alınırsa panik bozukluk, fobi ve genelleşmiş anksiyete bozukluğu olanların çoğunluğunda semptomları hafifletir. Doğru cevap A'dır.

İtici Uyarıcılarla Koşullama: Sistematik olarak cezayla eşleştirerek istenmeyen davranışı ortadan kaldırmayı hedefleyen bir davranışçı terapidir. Doğru cevap B'dir.