BİNA VE YAPIM BİLGİSİ

Geleneksel yapım yöntemlerinin dezavantajları:
• İklim koşullarından etkilenme
• Aynı yapının eşdeğer bölümlerinde kalite farklılıkları
• Denetim güçlüğü
• Malzeme kaybı

Modüler kalıplar, betonarme yapıda, genel veya özel amaçlı kullanım için yapılmış kalıp takımlarıdır. Modüler kalıplar farklı şekillerde birleştirilerek, kolon, kiriş, perde duvarı, döşeme gibi yapı bölümlerinin oluşturulmasında kalıp işlevini görürler.

Karma sistemler, birden fazla prefabrike yapım yöntemin kullanıldığı sistemlerdir, örneğin; panel-hücre, panel-iskelet, iskelet-hücre sistemler gibi.

Modüler kalıplar farklı şekillerde birleştirilerek, kolon, kiriş, perde duvarı, döşeme gibi yapı bölümlerinin oluşturulmasında kalıp işlevini görürler.

Tünel kalıp sisteminin önemli özelliklerinden biri, kısa sürede çok sayıda ekonomikyapı üretilmesidir. “Taşıyıcı perde duvar”lı bir sistem olmasının getirdiği rijitlik avantajı, ülkemizin deprem kuşağında olmasından dolayı, önemlidir. Tünel kalıplar boyutsal olarak belli sınırlar içinde yapılabilmektedir. Kirişsiz sistem yapımına olanak verdiği için 5-6 metrenin üzerinde açıklık geçilememektedir ve yaygın olarak sadece konut yapımında kullanılan bir sistemdir. Bu durum sistemin dezavantajıdır.

En belirgin özelliği 24 saat kesintisiz beton dökümüne olanak sağlamasıdır. Bu sistemde saatte 5-30 cm beton dökümü yapılabilmektedir. Beton dökümü gerçekleştikçe kalıp yukarıya doğru kaldırılır. Sistemin en önemli avantajlarından biri zemine bağlı iş iskelesi kurulmasını gerektirmemesidir. İş iskelesi gerektirmemesi, özellikle yüksek yapılarda maliyeti etkileyen önemli bir faktördür.

Yapıya gereken kısımda ankre edilen düşey elemanların kanallarında ilerleyerek aşağıdan yukarıya kesintisiz bir devamlılık sağlayan kalıplara “tırmanan kalıplar” adı verilir.

Zeminde Dökülüp Kaldırılan Döşemelerde, (Lift-Slab) Döşeme imalatı tamamlandıktan sonra üst kat döşemelerinin tümü, kaldırma aleti aracılığı ile bir kat seviyesinde kaldırılır ve betonarme prefabrike kolonlar yerleştirilir. Bu işlem tüm katlar tamamlanıncaya kadar tekrarlanır. Sistemin en önemli avantajı kalıp kullanmadan döşeme elde edilebilmesidir. Döşeme plakları kirişsiz olarak üretildiği için kullanımda serbestlik sağlaması da bir diğer avantaj olarak görülebilir.

Şantiyede; uygulama yapılacak yerin yanında, yerde yatay olarak betonarme duvarın dökülmesi ve daha sora vinçler aracılığı ile duvarın kaldırılarak monte edilmesi prensibine dayalı yapım tekniğine “duvar kaldırma sistemi” adı verilir.

Prefabrike sistemler; prefabrike iskelet sistemler, prefabrike panel sistemler, prefabrike hücre sistemler ve prefabrike karma sistemler olmak üzere dört ana
gruba ayrılırlar.

Yapım yöntemlerinin gelişmesini etkileyen etmenler:
• Ekonomik yapı elde etme isteği
• Yapıya olan talep artışı

• Yapı tipi çokluğu
• Kaliteli yapıya talep
• Yönetmelikler
• Teknik ve teknolojideki ilerlemeler
• Nitelikli iş gücü bulma zorluğu

Geleneksel yapım yöntemlerinin genel özellikleri:
• Sermaye yatırımlarının düşük olması
• Yarı mamul, mamul yapı malzemeleri kullanımı
• Yarı mamul, mamul yapı bileşenleri kullanımı
• Üretimin büyük oranda şantiyede gerçekleşmesi
• İş bölümü bulunması
• Nitelikli iş gücü oranının yüksek olması
• Basit yapı makineleri ve ekipman kullanımı
• Geleneksel kalıp kullanımı

Modüler kalıplar, betonarme yapıda, genel veya özel amaçlı kullanım için yapılmış kalıp takımlarıdır. Modüler kalıplar farklı şekillerde birleştirilerek, kolon, kiriş, perde duvarı, döşeme gibi yapı bölümlerinin oluşturulmasında kalıp işlevini görürler.

Tünel kalıplar boyutsal olarak belli sınırlar içinde yapılabilmektedir. Kirişsiz sistem yapımına olanak verdiği için 5-6 metrenin üzerinde açıklık geçilememektedir ve yaygın olarak sadece konut yapımında kullanılan bir sistemdir. Bu durum sistemin dezavantajı olarak görülebilir.

Kalıcı kalıplara örnek olarak filigran döşemeler gösterilebilir. Filigran döşemeler, projeye bağlı olarak, şantiye veya fabrikada üretilen, bir anlamda betonarme bir
kalıptır, ancak; üzerine beton döküldüğü zaman döşeme olarak görev üstlenir.

Kayar kalıp sistemlerinin en belirgin özelliği 24 saat kesintisiz beton dökümüne olanak sağlamasıdır. Bu sistemde saatte 5-30 cm beton dökümü yapılabilmektedir. Beton dökümü gerçekleştikçe kalıp yukarıya doğru kaldırılır.

Yapım teknik ve yöntemlerinin endüstrileşebilmesi;
• makineleşme
• standartlaşma
• rasyonelleşme
• prefabrikasyon ile mümkündür.

Prefabrikasyon, yapıyı oluşturan elemanların, önceden fabrikalarda veya şantiyelerde kurulan atölyelerde, topluca ve yoğun olarak üretilip, stok edilmesidir. Yapı üretiminin tamamlanması bu elemanların şantiyede bir araya getirilerek birleştirilmesi ile sağlanır.

Hücre sistemler endüstrileşme düzeyi yüksek prefabrike sistemlerdir. Hücreyi oluşturan konstrüksiyon, fabrika veya atölyelerde büyük oranda tamamlanarak şantiyeye getirilir ve
monte edilir.

Geleneksel yapım yöntemleri uzun yıllardan günümüze kadar denenmiş ve alışılagelmiş yöntemleri ifade eder. Genellikle yöresel malzeme kullanılarak gerçekleştirilir. Geleneksel tuğla yığma yapım sistemi, betonarme veya ahşap iskelet yapım sistemi, bu yapım yöntemleri için örnek olarak verilebilir.