BİNA VE YAPIM BİLGİSİ

Kökenine (iç yapısına) göre yapı malzemeleri, “inorganik (cansız olan maddelerden elde edilmiş)” ve “organik (canlı olan maddelerden elde edilmiş)” malzemeler olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal taş, kum, çakıl, alçı, kireç, çimento, tuğla, seramik, cam ve metaller, inorganik malzemelere, ahşap, kauçuk ve plastik de, organik malzemelere örnek olarak verilebilir.

Yapının dış cephesinde ahşapların üst üste bindirilmesi ile oluşturulan cephe kaplamasına “yalı baskısı” adı verilir.

Briket; çimento, sünger taşı, tüf, perlit, kömür cürufu ve katran tortusu gibi çeşitli agregalar ve suyun karıştırılıp, basınçla sıkıştırılması ile elde edilen bir yapı malzemesidir.

Agrega (kum, çakıl) ve çimento ile elde edilen karışımın, su ile yoğrulduktan sonra, istenilen şekil ve boyuttaki kalıplar içerisine yerleştirilip zamanla katılaşmasına, “beton” denir.

Cam malzeme ışık geçirme özelliği nedeniyle, ışık geçiren yapı malzemesi olarak üretilen ve kullanılan bir malzemedir. Bu amaçla duvar örülebilecek şekilde özel olarak şekillendirilen cam bloklara “cam duvar tuğlası” adı verilir.

Camın lif haline getirilmesi ile elde edilen bu malzemeler, genelde ısı ve ses iletme gibi yapısal sorunların kısmen ya da tamamen ortadan kaldırılması amacıyla kullanılırlar. Cam liflerden üretilen malzemeler, kullanım alanları ve yerlerine göre; cam lifi levhalar, cam lifi şilteler ve boru mantoları gibi gruplara ayrılır.

Doğrama elemanı olarak kullanılan metal malzemeler, demir ve alüminyumdur.

Plastikler, petrol, kömür ve pamuk gibi maddelerden kimyasal yöntemlerle elde edilen organik malzemelerdir.

Yapıyı kendi elemanlarına, içindeki maddelere, canlılara ve insanlara zarar verici etkilerden korumak için yapılan işlemlere “yalıtım” adı verilir.

Mineral kökenli ısı tutucu malzemeler: Bu gruba, doğada doğrudan var olan ısı tutucularla, bu malzemelerin ısı yalıtımı için işlenmesiyle elde edilen malzemeler girer. Örneğin; Taş yünü, cam yünü, cam pamuğu, cam köpüğü gibi.

“Döşeme ve cephe kaplamalarında mer­mer, traverten ve granit en çok kullanılan doğal taş malzemelerin başında gelir. Yan­gına dayanım aranan bina bölümlerinde bazalt gibi doğal taşlar, aşınma etkisinin fazla olduğu kaldırım ve sokak kaplamalarında ise, granit ve andezit türü taşlar tercih edi­lir. Mutfak tezgahlarının kaplamalarında çoğunlukla doğal taş olarak mermer ya da granit kullanılır. Ancak mermer cinsi doğal taşlar, asit, yağ ve pas etkilerinden zarar görebilecek­leri için, bu tür taşların seçiminde ve kullanımında dikkat edilmelidir.”

“Ahşap, hava boşluklu dokusu ve bünyesindeki selüloz nedeniyle sıcak ve soğuğa karşı geçirimsiz ve ayrıca ses tutucu bir malzemedir. Lifli ve boşluklu dokusu nedeniyle de, hafif ve yük taşıma değeri yüksek bir yapı malzemesidir.”

“Duvar kaplama malzemeleri, düşey veya düşeye yakın eğimdeki duvar ve eğimli yü­zeylere kaplanan bitirme malzemesidir. Sırlı veya sırsız prese kaplama tuğlaları, pişmiş toprak plaket kaplamaları (bisküvi tuğlaları), gre seramik karoları ve çinileri içerir.”

“Gazbetonun yapısının %84’ ü durgun hava içeren gözeneklerden oluşur. Gazbetona yüksek ısı ya­lıtımı ve en hafif yapı malzemesi olma özelliğini sağlayan, bu küçük gözenekler içine sı­kışmış kuru havadır”

“İnsanoğlu 19. yüzyıla kadar, yapılarda bağlayıcı madde olarak kireç veya puzolan ki­reç (volkanik esaslı killi ve kalkerli toprak) kullanmıştır. Çimento ilk olarak 19. yüzyılın başlarında bulunmuş ve bu tarihten sonra hızla yayılarak bütün dünyada kullanılan bir bağlayıcı yapı malzemesi olmuştur.”

“Şaplar, yapılarda su geçirimsizliği sağlamak ve döşemede düzgün bir yüzey elde etmek amacıyla kullanılan yüksek dozajlı (içinde çimento miktarı fazla olan) harçlardır.”

“1964 yılında Çayırova’da kurulan fabrika ile de ilk pencere camı üretilmeye başlanmıştır (Toy­demir, N., 1990:2).”

“Yapıların çatılarında kullanı­lan malzemeler galvanize sac, alüminyum, bakır ve çinkodur.”

“Değişik türde plastikler mevcuttur. Bunların ortak özellikleri, hafif, elektrik ve ısı iletimi yapmayan, nem almayan, yüksek korozyon (paslanma) dayanımlı, kimyasal maddelere dirençli, özellikle döküm ve diğer işleme yöntemlerine elverişli, iste­nilen renkte ve şeffaf olarak üretilebilir, süngerleşebilir ve ince tabaka haline getirilebilir olmalarıdır (Güngör, Y., 2001:119). Plastik endüstrisi, bugün dünyanın en büyük ve en zengin endüstri kollarından bi­ridir. Plastiğin bu kadar yaygın kullanılmasında, ekonomik olmasının dışında, belki de en önemli özelliği ısıl işlemler uygulandığında yumuşamaları ve çeşitli kalıplar sayesin­de istenilen formlara kolayca dönüşüp, soğutulduklarında da içinde bulundukları kalıbın şeklini korumalarıdır.”

“Mineral kökenli ısı tutucu malzemeler: Bu gruba, doğada doğrudan var olan ısı tutucularla, bu malzemelerin ısı yalıtımı için işlenmesiyle elde edilen malzeme­ler girer. Örneğin; Taş yünü, cam yünü, cam pamuğu, cam köpüğü gibi.”