BİNA VE YAPIM BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 4

Kayar kalıp sisteminde beton döküldükçe kalıp yükseltilir. Bu 24 saat beton dökülmesine olanak verir. Sistemin en büyük avantajlarından biri zemine bağlı bir iş iskelesi gerektirmemesidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Duvar kaldırma sistemleri ile iki ve üç katlı yapıların duvarları bir defada dökülerek elde edilebilir. Çok katlı yapı inşasına uygun bir sistem değildir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Basit yapı makineleri ve eleman kullanımı geleneksel yapım yöntemlerinin bir özelliğidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Prefabrike yapılar; betonarme, ahşap, metal ve güçlendirilmiş plastik ile yapılabilmektedir. Bazı sistemlerde birden fazla malzeme bir arada kullanılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Prefabrike panel sistemler ile geniş açıklık geçme imkanı olmadığı için genellikle konut yapımında tercih edilen bir yöntemdir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Şantiye binaları, fuar pavyonları, afet barınakları gibi hızlı inşa edilip, kullanım sonrası kaldırılması gereken yapılar, hem maliyet hem de hız açısından geçici birer prefabrike yapı olarak inşa edilebilirler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Döşeme kaldırma sistemi rasyonalize edilmiş yapım yöntemleri içerisinde yer alır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tüm bu gelişmeler ve teknik ilerlemeler yapım yöntemlerinde de gelişmelere yol açmıştır. Yapım yöntemlerinin geliştirilmesindeki ana amaç; yapının kısa sürede ekonomik olarak elde edilmesini sağlamaktır.

Geleneksel yapım yöntemlerinde küçük yapı bileşenleri, yapı elemanları, tuğla ve ahşap gibi gereçler şantiyede bir araya getirilerek yapı inşa edilmektedir. Bazı işlemlerde yapı makineleri de kullanılmaktadır. Geleneksel yapım yöntemleri uzun yıllardan günümüze kadar denenmiştir ve alışılagelmiştir. Genellikle yöresel malzeme kullanılarak gerçekleştirilir. Geleneksel tuğla yığma yapım sistemi ve betonarme veya ahşap iskelet yapım sistemi, bu yapım yöntemlerine örnek olarak verilebilir.

Sermaye yatırımlarının düşük olması, Yarı mamul, mamul yapı malzemeleri kullanımı, Yarı mamul, mamul yapı bileşenleri kullanımı, Üretimin büyük oranda şantiyede gerçekleşmesi, İş bölümü bulunması, Nitelikli işgücü oranının yüksek olması, Basit yapı makineleri ve ekipman kullanımı, Geleneksel kalıp kullanımı, İklim koşullarından etkilenme, Aynı yapının eşdeğer bölümlerinde kalite farklılıkları, Malzeme kaybı, Denetim güçlüğü özellikleridir.

Toplu üretimde yapım kalitesini arttırmak, seri ve ekonomik üretim gerçekleştirmek dolayısıyla zamandan tasarruf, üretim aşamalarını daha kolay denetleyebilmek amacıyla rasyonalize edilmiş yapım yöntemlerine başvurulmaktadır. Nitelikli işgücü kullanımı geleneksel yapım yöntemlerinin özelliklerindendir.

Betonun şantiyede el işçiliği ile elde edilmesi geleneksel bir yöntem iken, şantiyede veya şantiye dışında kurulan beton üretim tesislerinde üretilmesi, beton üretim tekniği Yapı üretiminde kullanılan betonun el işçiliği yerine beton pompaları kullanılarak uygulanması rasyonelleşmeyi ifade eder. Rasyonalize edilmiş geleneksel yapımın en önemli göstergelerinden biri de kalıp sistemleridir. Geleneksel sistemlerde kalıplar, birim parçaların yerinde birleştirilmesi ile uygulanır. Bu uygulama zaman ve malzeme kaybına yol açmaktadır. Hazır kalıplardan bazıları su şekilde sıralanabilir: modüler kalıplar, tünel kalıplar, kayar kalıplar, tırmanır kalıp sistemleridir. Yarı bitmiş yapı bölümlerinin kalıp görevi yaptığı sistemler de rasyonalize edilmiş yapım yöntemlerine örnek olarak verilebilir. Hazır kalıp kullanımı dışında diğer örnekler geleneksel yapım yöntemine örnek olarak verilebilir.

Modüler kalıpların en önemli özelliği çok kez kullanılabilmeleridir.

Duvar ve döşemelerin bir defada dökülerek elde edilmesine olanak sağlayan yapım sistemi olarak tanımlanan kalıp sistemi tünel kalıp sistemi olarak tanımlanmaktadır.

Lift slab kalıp sistemi, kat döşemelerinin, yapının inşa edileceği yerde, zemin kat döşemesi üzerinde döküldükten sonra yapıdaki yerlerine yükseltilerek sabitleştirme prensibine dayanan döşeme yapım sistemidir. Tilt up kalıp sistemi, şantiyede; uygulama yapılacak yerin yanında, yerde yatay olarak betonarme duvarın dökülmesi ve daha sora vinçler aracılığı ile duvarın kaldırılarak monte edilmesi prensibine dayalı yapım tekniği “duvar kaldırma sistemidir.

Prefabrike iskelet sistemlerde, taşıyıcı elemanlar, prefabrike kolon, kiriş ve döşemelerdir. Bu taşıyıcı sistem elemanları fabrikalarda önceden üretilirler. Şantiyeye getirilen elemanlar vinç aracılığı ile kaldırılır ve birleştirilirler. Prefabrike döşemeler farklı açıklıklar için farklı tiplerde yapılırlar. Bazı prefabrike betonarme döşeme tipleri plak döşeme, kirişli döşeme, kaset döşeme, T plak döşeme, çift T plak döşeme boşluklu döşeme, U plak döşeme vb. olarak sıralanabilirler. Bazı döşeme tipleri ön gerilmeli olarak yapılırlar. İskelet oluşturulduktan sonra taşıyıcı olmayan prefabrike cephe paneller yerleştirilir. Prefabrike panel sistemler ile geniş açıklık geçme imkanı olmadığı için genellikle konut yapımında tercih edilen bir yöntemdir. Doğru cevap C’dir.

Hücre sistemlerin yapımında betonarme, ahşap veya metal (alüminyum, çelk), güçlendirilmiş plastik malzemeler kullanılabilir. Ayrıca birkaç faklı malzeme bir araya getirilerek hücre sistemlerin oluşturulması mümkündür. Hücre sistemler, bitmişlik ve mekân özellikleri açısından kapalı ve açık hücre sistemler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Açık hücre sistemlerde yüzeyin bir bölümü açık olarak imal edilir ve diğer hücreler ile birleştirildiğinde daha büyük mekânlar elde edilebilir. Kapalı hücre sistemlerde ise bu esneklik olanağı yoktur. Hücre sistemler geniş ve büyük açıklık gerektiren yapıların yapılması için uygun br sistem değildir. Hücre sistemlerin en gelişmiş hali ise fabrikada tam olarak bitirilmiş yaşam üniteleridir.

Yapıya olan talebin artması, yapıların daha hızlı bir şekilde inşaa edilmesi yönünde yapım yöntemlerinin gelişmesini etkileyen önemli faktörlerdendir.

Sermaye yatırımlarının düşük olması, yarı mamul, mamul yapı malzemeleri kullanımı, üretimin büyük oranda şantiyede gerçekleşmesi, nitelikli işgücü oranının yüksek olması, geleneksel kalıp kullanımı, geleneksel yapım yöntemlerinin genel özelliklerindendir.

Özellikle toplu üretiminde yapım kalitesini arttırmak, seri ve ekonomik üretim gerçekleştirmek, üretim aşamalarını daha kolay denetleyebilmek amacıyla rasyonalize edilmiş yapım yöntemlerine başvurulmaktadır.