BİNA VE YAPIM BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 7

Salonun dışındaki geniş alan fuayedir.

Yeni keşiflere olanak sağlamak müzelerin bir işlevi değildir.

Squash salonda oynanan bir oyundur.

Montaj işleri genellikle orta ölçekli endüstri yapılarında yapılır.

Arasta, çarşılarda aynı ürünü satan dükkânların bulunduğu bölümdür.

Belediyeler, hükümet konakları ve dış temsilcilikler kamu yapılarıdır.

Revirler kışlalarda, okullarda vs. bulunan küçük ölçekli sağlık birimleridir.

Her büro tipi için metrakerelerin büyük olması zorunluluğu yoktur.

Lİmanlar ulaşım yapıları içinde yer alır.

Değerli kıymetli kumaşlar, mücevherler ve buna benzeyen eşyanın satımına mahsus üstü kapalı, mahfuz çarşıların bütününe bedesten adı verilir.

Çarşılarda aynı ürünü satan dükkanların bulunduğu bölüme arasta adı verilir.

SAĞLIK YAPILARI
Halkın sağlığını korumak ve tedavi etmek amacı için yapılan yapılardır. Sağlık yapıları, kullanım amacına ve işlevlerine göre aşağıdaki şekilde gruplandırılabilirler.
Revir: Okul, öğrenci yurdu, askeri kışla vb. gibi insanların toplu olarak yaşadıkları binalarda hastanın donanımlı bir sağlık birimine sevki yapılmadan önce ilk tedavinin yapıldığı birimdir. Genellikle ayrı bina olarak hizmet vermez, bağlı bulunduğu bina grubunun kapsamında ayrılan büyüklüğü kullanırlar.
Sağlık Ocakları: Gelişmemiş, gelişmekte, kalkınmakta olan bölgelerde veya nüfus bakımından çok fazla kalabalık olmayan bölgelerde kurulan kuruluşlardır. Sağlık ocakları; hastaneler kadar personel, ekipman ve kaynağa sahip olmayan hizmetlerini bölgesel olarak veren sağlık hizmet kurumlarıdır.
Sağlık ocakları her türlü koruyucu hekimlik hizmetleri, hastaların muayene ve tedavisi, sağlık ocağına kayıtlı şahısların sağlık sicillerini tutmak ile mükelleftir. Sağlık ocağı hekimleri tedavi edemedikleri vakaları, hastaneye sevki gereken acil vakaları vb. durumlarda hastaları hastaneye sevk edebilirler. http://tr.wikipedia.org/wiki/Sa%C4%9Fl%C4%B1k_oca%C4%9F%C4%B1 (23.02.2014).
Dispanserler: Dispanserler ilk müdahale ve ayakta tedavi esasına göre düşünülmüş, çeşitli üniteleri bulunan küçük çapta sağlık yapılarıdır. Tedavide, dâhiliye ve röntgen üniteleri bulunan bir poliklinik uygulamasıdır. Programları ve tedavi etkinliği, hastanelere göre küçük çapta olan hastanelerin yükünü hafifletmek amacı ile kurulan tesislerdir. Fonksiyonları erken teşhis, hastalığın önlenmesi, tedavi ve bakım, sağlık eğitimidir (Ergen, Y.B., 1986:.199-200).
Hastaneler: Hastaneler başlıca iki gruba ayrılmaktadır. Bunlardan her tür hastanın muayenesini ve tedavisini yapanlara ‘genel hastaneler’, belirli bir uzmanlık grubuna giren hastalıkların teşhis ve tedavisine yönelik olanlara ‘özel hastaneler’ denir. Genel hastanelere örnek olarak devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, özel hastanelere örnek olarak da çocuk-doğum, göz hastanesi, diş hastanesi vb. hastaneleri gösterilebilir.

Bir otel yönetim, yatak katları, ortak mekânlar ve servis mekânları olmak üzere 3 ana
bölümden meydana gelir.
• Yönetim: Yönetim bölümü otelin büyüklüğüne, yıldızına, verdiği hizmetin çeşidine
göre değişim gösterir. Bazı kaynaklar bu bölümü, ön büro ve ofisler olarak iki
kısımda incelemişlerdir. Ön büroda resepsiyon görevlisi, vezne görevlisi bulunur.
Ofisler ise çeşitli departmanlardan oluşur.
• Yatak katı: Bir otelin yatak katında, yatak odaları, süitler, konuklar ve servis için
ayrılmış düşey sirkülasyon elemanları (merdiven, asansör vb.), yangın merdiveni,
çamaşır deposu ve bazı durumlarda servis mekanı bulunur.

• Ortak mekanlar: Otele genel yaklaşım, lobi, yemek ve içki servisi verilen mekanlar,
balo, toplantı salonları gibi mekanlar ile rekreasyon aktiviteleri, otopark alanı bu
kategoride ele alınır.
• Servis mekânları: Mal kabul, yiyecek hazırlama ve depolama, personel bölümü, çamaşırhane,
kat hizmetleri, mühendislik ve mekanik bölümleridir.

Yardımcı konaklama tesisleri; Apart oteller, Oberj (dağ evi), oto karavanlar, kırsal turizm tesisleri  ve günübirlik tesisleri olmak üzere çeşitlenir.

Tiyatro binası şu bölümlerden oluşur:
• Giriş, gişe, fuaye, vestiyer vs.
• Seyirci salonu.
• Sahne bölümü, ana, yan ve arka sahne, kulis odaları, sanatçı soyunma odaları, çalışma
odaları.
• Servis mekânları, kostüm ve dekor depoları, dekor hazırlama atölyeleri vb.

Müzeler: Sanatsal ve bilimsel yapıtların sergilendiği mekânlar müzelerdir. Müzeler
arkeoloji, etnografya, tarih, güzel sanatlar, açık hava, bilim, askeri ve özel müzeler olmak
üzere sekiz bölümde incelenebilir
Müzeler, yönetim, sergileme mekânları, depolama mekânları, tamir atölyeleri ve servis
mekânlarından meydana gelir. Sergilenen eserler,
• Tahrip olmaktan, çalınmaktan, yangından, nemden, kuruluktan, güneşten, tozdan
korunmalıdır,
• En iyi ışıkta sergilenmelidirler,
• Sergilenen yapıt, insanlar tarafından tam olarak ve yorulmadan incelenebilmelidir,
• Gün ışığı en iyi ışık kaynağıdır, olabildiğince doğal ışık kullanılmalıdır,

EĞİTİM YAPILARI
Eğitim; bireyleri ve toplumu geleceğe hazırlar. Toplumun genel değerleri ve amaçları eğitimi
yönlendirir; demokrasi, eşitlik, özgürlük, bireysellik veya toplumsallık konusundaki
genel yaklaşımları ve ahlaki değerleri eğitim sistemine ve dolayısıyla okul binaları planlamasına
yansır (İnceoğlu, M., Pulat, G., 1993: 92).
Eğitim ve öğretim amaçlı yapı tipleri; kreşler ve anaokulları, ilköğretim okulları, orta
dereceli okullar (liseler ve meslek liseleri), eğitim kampüsleri, yükseköğretim tesisleri olarak
gruplandırılabilir. Eğitim yapıları pedagojik görüşlere göre planlanıp programlanması
gereken bina türleridir.
Eğitim yapılarının, konut bölgelerinden kolay ulaşılan, ana trafik akslarını kesmeyen,
yeterli güneş alan ve fazla eğimli olmayan arsalarda yer alması gerekir. Okulun arsa içinde
yerleşmesinde, açık alanların fonksiyonlarına uygun olarak dengeli dağılımına dikkat
edilmelidir.
Bu açık alanlar; oyun alanları, spor alanları, uygulama alanı ve tören alanıdır. Tören
alanı bunlar içinde dışarıya doğrudan bağlı olanıdır. Tören dışı saatlerde oyun ve spor
amacıyla da kullanılabilir. Oyun alanının ve uygulama alanlarının güneşli güney bahçesinde,
rüzgârdan korunmuş bir konumda olmaları yararlıdır. Spor alanları içinde rüzgârdan
korunmuşluk istenen bir özelliktir. Okul arsası çevresindeki yapıların ve mevcut ağaçların
arsa üzerindeki gölge vb. etkileri de yerleşme de dikkate alınır.
Dersliklerin güneşli bir yöne yönlendirilmesi isteği bunların belirli bir düzen içinde
çözülmesini gerektirir. Bu nedenle derslik düzenine bağlı bazı planlama sistemleri oluşmuştur
(Çevik, S. ve diğerleri., 1993:129 -130).
Günümüzde tekil eğitim binası yerine ihtiyaç duyulan yerlerde valiliğin teklifi ve Bakanlık
onayı ile “eğitim kampüsleri” kurulabilir. “Eğitim kampüsleri”, yatakhane, yemekhane,
laboratuvar, kütüphane, spor alanları, rehberlik ve sağlık ünitesi, konferans salonu,
çok amaçlı salon gibi yerlerin ortak kullanılmasına yönelik daha kapsamlı binalar grubudur
(http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2618_10.html), 17.03.2014.
Üniversiteler genellikle bir yerleşke içerisinde yer alan farklı fakültelerden meydana
gelir. Kampus planlaması da farklı bir deneyim ve bilgi gerektirir. Fakülte eğitim binalarının
yanı sıra öğrenci ve öğretim elemanları ile çalışanlar için gerekli sosyo-kültürel
mekânlar da yerleşke içerisinde yer almalıdır.

BÜROLAR
Büro; yazı masalarının ve birçok donanım ekipmanının içinde bulunduğu çalışma eyleminin
gerçekleştirildiği mekânlara verilen isimdir. İş ve alışveriş merkezleri, çarşılar, bürolar
yoğun gündüz kullanımına karşın konutlarla karma bir düzende değilse geceleri sessiz ve
tenhadır. Büro planlamasının temelinde modül anlayışı bulunur. Bu da bir çalışma birimine,
taşıyıcı sistem de bu planlama modülüne bağlıdır.
Tek bir şirkete ait aynı zamanda prestij binası olarak hizmet veren büro binaları yanı
sıra, farklı katları farklı şirketlere hizmet veren ya da her bir birimi farklı bir iş koluna
hizmet veren türlerden de söz etmek mümkündür.
Bu gruplar dışında, ev büro, sanal büro, yaratıcı büro gibi farklı içeriklerde söz konusu
olmuştur. Gelişen iletişim teknik ve araçları ev ortamından çalışmayı mümkün kılmaktadır.
Çalışanların zaman ve mekâna bağlı çalışma zorunluluğunu ortadan kaldırmakta,
interaktif iletişim ile dünyanın her yeriyle iş yapmak mümkün olabilmektedir. Sanal bürolar,
gelişen teknoloji sayesinde bilgi ve iletişimin sağlandığı belli bir fiziksel mekâna bağlı
olmadan işlerin gerçekleştiği ortamlardır. Örneğin üniversitelerde yürütülen uzaktan eğitim
bir sanal büro uygulaması örneğidir. Yaratıcı bürolarda ise iş verimliliğini arttırmak
amacıyla çalışanın konfor koşullarının önemsendiği, belli kalıp ve kurallar çerçevesinde düzenlenmeyen çalışma alanlarıdır. Amaç ortaya çıkan ürünün ve işin kalitesidir bu nedenle
hiyerarşik bir ortam yerine daha esnek çalışma ortamları oluşturulur.

Büyüklüğü ne olursa olsun endüstri yapılarının yer seçiminde; tarıma elverişsiz alanlar
olması, hakim rüzgarın yerleşim bölgeleri ile aksi yönde esiyor olması, kesintisiz enerji
olması, demir, kara, hava ve deniz yollarına yakın olması, işgücü kaynaklarına yakın olması,
gibi faktörler önemlidir.

Arasta: Çarşılarda aynı ürünü satan dükkânların bulunduğu bölüme verilen addır.

Han: Eskiden yollar üzerinde ve kasabalarda yolcuların konaklamalarına yarayan, odaları, avluları, ambarları ve ahırları bulunan kagir veya ahşap bina 

Bedesten: değerli, kıymetli kumaşlar, mücevherler ve buna benzer eşyanın satımına mahsus üstü kapalı, mahfuz çarşıların bütününe verilen addır. Bedestenler zamanlarında önemli birer iktisadi kuruluştu. O devirde, günümüzdeki banka ve borsaların görevini de görürdü.