BİLİŞİM SİSTEMLERİ

Enformasyon, düzenli ve kullanılabilir verilerdir. Yöneticilerin bugünkü ve gelecekteki kararları için gerçek bir değer taşıyan, anlamlı bir biçimde işlenmiş verilerdir. Enformasyonu bilgiye dönüştürmek için bir işletmenin bilginin çalıştığı örüntüler, kuralları ve bağlamları keşfetmek için ek kaynaklar harcaması gerekir. Doğru cevap D’dir.

Bilgi yönetimi değer zincirindeki bilişim sistemleri faaliyetlerinden bilgi edinim aşaması bilgi keşfi, veri madenciliği, sinir ağları, genetik algoritmalar, bilgi iş istasyonları ve uzman bilgi ağı ile ilişkilidir. Robotik ise uygulama aşamasına ilişkindir. Doğru cevap E’dir.

İşbirliği ve sosyal araçlar ile öğrenme yönetim sistemleri kurumsal bilgi yönetim sistemlerine, yapay sinir ağları ve bulanık mantık ise akıllı tekniklere ilişkindir. Sanal gerçeklik bilgi çalışma sistemleriyle ilgilidir. Doğru cevap C’dir.

Kurumsal süreçlerle ilgili içerik ve dokümanların bulunması, tanımlanması, yönetilmesi, depolanması, korunması ve kullanıma sunulması için kullanılan araçlar, yöntemler ve stratejiler bütününe kurumsal içerik yönetimi denir. Doğru cevap B’dir.

Uzmanlık konum belirleme sistemleri, belirli bilgiye sahip uzmanları belirleyerek bilgiyi organize etmeye çalışan bilgi havuzlarıdır. Uzmanlık bulma sistemleri aynı zamanda uzman dizinleri, uzmanlık dizinleri, beceri dizinleri, beceri katalogları, beyaz sayfalar veya sarı sayfalar olarak da bilinir. Doğru cevap E’dir.

Profesyoneller veya araştırmacılar için tasarlanmış en son özellikteki güçlü bilgisayarlara iş istasyonu denir. İş istasyonları en zorlu işlerin üstesinden gelebilmek üzere özel olarak tasarlanmıştır. Doğru cevap C’dir.

Günümüzde uzman sistemler hâlâ bilgi derinliğinden ve bir insan uzmanın temel ilkelerinin anlayışından yoksundur. Doğru cevap E’dir.

Bulanık mantık, keskin IF-THEN kuralları şeklinde temsil edilmesi zor olan uzmanlık gerektiren sorunlara çözümler sunar. Yaklaşık veya öznel değerler kullanan kurallar oluşturarak böyle bir belirsizliği temsil edebilen kural tabanlı bir teknolojidir. Doğru cevap D’dir.

İnsan beyninin çalışma ilkesinden esinlenerek geliştirilmiş her biri belirli ağırlıklara sahip bağlantılar aracılığı ile birbirine bağlanan ve yine her biri endi belleğine sahip işlem elemanlarından oluşan paralel ve dağıtılmış bilgi işleme yapılarına yapay sinir ağları denir. Yapay sinir ağları, büyük miktarlarda verinin toplandığı karmaşık, tam anlaşılmamış problemleri çözmek için kullanılır. Doğru cevap A’dır.

Bir veya daha fazla insan kullanıcıyla metin veya işitsel yöntemlerle bir görüşmeyi simüle etmek için tasarlanan yazılım araçlarına Chatbot denir. Chatbot’lar genellikle müşteri hizmetleri veya bilgi edinme sistemlerinde kullanılır. Doğru cevap E’dir.

Bilgi yönetimi, bir işletmenin bilgilerini oluşturma, paylaşma, kullanma ve yönetme sürecidir. Bilgiyi en iyi şekilde kullanarak örgütsel hedeflere ulaşmak için çok disiplinli bir yaklaşımı ifade eder.

Bilgiyi saklama tanım içinde verilmemiştir. Bilginin oluşturulması ve paylaşılması önemlidir. Başkalarıyla iletişim kurulamayan ve paylaşılamayan bilgi, bir değer üretemez. İşletme genelinde paylaşıldığında bilgi yararlı ve uygulanabilir hâle gelir.

Veri; ham gerçekler olarak ifade edilirken, örgütler açısından, yapılan işlemlerin belli biçimde tutulmuş kayıtları olarak adlandırılmaktadır. Veri sadece olup bitenlerin bir bölümünü açıklar; içinde değerlendirme, yorum yoktur ve karar vermek açısından güvenilecek bir temel oluşturamaz.

Bilgi; insanın geçmişte öğrendikleri ile deneyimlerinin bir toplamıdır. İnsanlar arasındaki iletişim ile oluşan enformasyon akışı, bilginin yaratılmasını sağlayacaktır. Deneyim, yargı, değerler, inançlar ve sezgi; bilgiyi oluşturan
bileşenlerdir. Bilginin zihinsel bir süreçten geçerek yargıya dönüşmüş şekli ise bilgelik kavramını oluşturmaktadır. Bilgelik, bilginin insanlık yararına iyi, doğru ve güzel şekilde kullanılmasıdır. Bilgi hiyerarşisinin en üst basamağıdır ve bilginin nerede, ne zaman ve nasıl uygulanacağını kapsar.

Bilgi Paylaşım Sistemleri, açık veya örtük bilginin diğer kişilere iletildiği süreçleri destekler. Bu sistemler aynı zamanda bilgi havuzları olarak da adlandırılır. Bilgi paylaşım sistemlerini niteliklerine göre aşağıdaki başlıklarda özetlemek mümkündür:
• Olay raporu veritabanları, olaylar veya sorunlarla ilgili bilgileri yaymak için kullanılır. Olay raporları, herhangi bir çözüm önermese de tipik olarak olayı, olayın açıklamalarıyla birlikte yansıtır.
• Uyarı sistemleri, meydana gelen veya gerçekleşmesi beklenen olumsuz bir deneyim hakkında bilgi yaymayı hedefler.
• En iyi uygulama veritabanları, tipik olarak kurumsal süreçlere uygulanabilecek iş süreçlerinin yeniden yapılandırılmasından elde edilen başarılı çabaları tanımlar.
• Derslerle öğrenilen sistemlerin amacı, benzer bir durumda önceki bir deneyime çok benzeyen durumlarla karşılaşan çalışanlara fayda sağlayabilecek dersleri yakalamaktır.
• Uzmanlık konum belirleme sistemleri, belirli bilgiye sahip uzmanları belirleyerek bilgiyi organize etmeye çalışan bilgi havuzlarıdır. Uzmanlık bulma sistemleri aynı zamanda uzman dizinleri, uzmanlık dizinleri, beceri dizinleri, beceri katalogları, beyaz sayfalar veya sarı sayfalar olarak da bilinir.

Öğrenme Yönetim Sistemi (Learning Management System), eğitim içeriklerinin yönetimine ve katılımcıların izlenmesine olanak sağlayan bütünleşik bir sistemdir. Öğrenme yönetim sistemlerinin amacı, uzaktan öğrenim faaliyetlerini kolaylaştırmak ve daha sistematik, planlı bir şekilde gerçekleştirmektir. Bu sistemler aracılığıyla öğrenim faaliyetleri değerlendirildiği ve izlendiği için, öğrenim
şekli sürekli olarak geliştirilebilmektedir.

Uygulama Toplulukları (Communities of Practice), bir konu veya bir alanda ortak ilgisi olan kişilerin uzun süre boyunca işbirliği yaptığı, fikir ve stratejileri
paylaştığı, çözümleri belirlediği ve yenilikler geliştirdiği bir sosyal öğrenme süreci olarak tanımlanabilir. Öğrenme, çoğu zaman bu sosyal süreçlere eşlik eden
rastlantısal bir sonuçtur. Ortak hedefleri olan insanlar birbirleriyle etkileşime girdiklerinde ortaya çıkan ve gelişen sosyal bağlamlarda öğrenme gerçekleşir

Bilgi çalışanları, kuruluş ve kuruluş içinde çalışan yöneticiler için kritik olan üç anahtar rol üstlenir:
• Çalıştığı örgüt gelişirken, teknolojide, bilimde, toplumsal düşüncede ve sanatta bilgiyi güncel tutmak,
• Bilgi alanları, meydana gelen değişiklikler ve fırsatlar konusunda iç danışman olarak hizmet etmek,
• Değişim aracı olarak hareket etmek, değişim projelerini değerlendirmek, başlatma ve teşvik etmek.

Akıllı teknikler, insan davranışlarını taklit etmeye çalışan bilgisayar tabanlı sistemlerden (hem donanım hem de yazılım) oluşan yapay zekâ (Artifical Intellegence, AI) teknolojisine dayanmaktadır. Bu tür sistemler dil öğrenebilir, fiziksel görevleri yerine getirebilir (robotik), fiziksel davranışı ve dili bilgilendiren algısal bir aparat kullanabilir ve insan uzmanlığını ve karar vermeyi taklit edebilir.

Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme (MR- Magnetic Resonance) taramalarından veya ultrason görüntülemesinden elde edilen verilerin üzerine yerleştirildiği görüntü kılavuzlu cerrahi işlemler gibi tıp alanında artırılmış gerçekliğin kullanıldığı diğer örnekleridir

Uzman bir sistem iki alt sisteme ayrılır: Çıkarım motoru ve
bilgi tabanı.

Bilgi tabanında arama yapmak için kullanılan stratejiye çıkarım motoru denir. İki strateji yaygın olarak kullanılır: ileri zincirleme ve geri zincirleme. İleri zincirlemede, çıkarım motoru kullanıcı tarafından girilen bilgilerle başlar ve bir sonuca varmak için kural tabanını arar.

Bulanık mantık, yaklaşık veya öznel değerler kullanan kurallar oluşturarak böyle bir belirsizliği temsil edebilen kural tabanlı bir teknolojidir. Belirli bir olayı veya süreci dilsel olarak tanımlayabilir ve daha sonra bu tanım-lamayı az sayıda esnek kuralda temsil edebilir.

Matsushia’nın bulanık elektrikli süpürgesi ve çamaşır makinesi pek çok
Japon evinde bulunmaktadır. Çamaşır makinesi yıkanacakları değerlendirir ve gerekli olan deterjanı, su sıcaklığını ve yıkama şeklini ayarlar. 

B ve C şıkkında seçme işlemi var IF THEN ELSE grubuna giriyor.

A uzman sistemlere örnek.

E ise Makine öğrenmesine örnek.