BİLİŞİM SİSTEMLERİ VE LOJİSTİK

Lojistik kavramının tarihsel gelişimine bakıldığında, askerî kökenli bir kavram olduğu söylenebilir. İlk kez, 1905 yılında ordulara ait malzeme ve personelin taşınma, tedarik, bakım ve yenilenmesi faaliyetlerini kapsayan işlemlerin bütününü tanımlamak üzere kullanılmıştır.

1950’lerden sonra teknolojik ve ekonomik ihtiyaçlar hızla değişerek 1956-1995 arasındaki dönemde bütünleşik lojistik kavramı ortaya çıkmaya başlamıştır. Bütünleşik lojistik: İşletmenin gelen ve giden tüm lojistik faaliyetlerinin toplam maliyetin en aza indirilmesi, koordinasyonun arttırılması, verimliliğin yükseltilmesi vb. amaçlar çerçevesinde bütünsel bakış açısıyla yönetilmesidir.

2000 yılı sonrası, bilişim teknolojilerinin rolü artmıştır. İnternet birçok lojistik faaliyetin gerçekleşmesinde etkili olmuş, stratejik tedarik zinciri kavramı yaygınlaşmaya başlamıştır.

Lojistik operasyonlarda teknoloji kullanımının artmasıyla birlikte lojistik artık günümüzde destekleyici bir fonksiyon olmaktan çıkmış ve katma değer yaratan bir fonksiyon hâline gelmiştir. Lojistik fonksiyonlarda katma değer yaratmak için kullanılan en önemli faktörlerden biri bilişim teknolojileridir.

Bilişim teknolojileri ve bilişim sistemleri tedarik zinciri ve lojistik yönetiminde farklı roller oynamaktadır. Bu rollerden bazıları veri elde etme ve veri analizi, karar vericileri desteklemek, tedarik zinciri işlemlerini kontrol etmek, tahminleme yapmak, tedarik zinciri elemanları arasında iletişimi kolaylaştırmak ve lojistik operasyonun tüm bileşenlerini koordine ederek lojistik fonksiyonların entegrasyonunu sağlamaktadır. Tahminleme sürecinde, planlama, müşteri siparişleri ve stoklardan elde edilen bilgiler kullanılarak stratejik planı gerçekleştirecek şekilde çalışma ortamı ile ilgili özellikler, ekipman ve iş gücü ile ilgili lojistik gereksinimler belirlenir. En iyi performansı elde etmek için lojistik gereksinimler kapasite kısıtları ve üretim gereksinimleri dikkate alınarak belirlenmelidir.

Operasyonlar; sipariş işleme, sipariş atama, dağıtım, stok yönetimi, ulaştırma, nakliye ve tedarik aşamalarından oluşmaktadır.

Lojistik bilişim sistemleri girdi, veri tabanı ve çıktı olmak üzere 3 temel bileşenden oluşmaktadır.

Veri tabanında gerçekleştirilecek işlemler aşağıdaki 4 sorunun cevabına bağlıdır:

Lojistik bilişim sistemi ise lojistik ile ilgili verilerin toplanması, saklanması ve işlenmesini sağlamaktadır. Lojistik bilişim sistemleri aynı zamanda coğrafi olarak farklı konumlarda gerçekleşen lojistik faaliyetlerin entegrasyonunu sağlamaktadır. Lojistik bilişim sistemleri yöneticilere lojistik ile ilgili geçerli, doğru ve güncel bilgiyi sunmaktadır. Lojistik bilişim sistemleri ile tedarik zincirinde stok ile ilgili kullanılan bilgi erteleme ve sürekli yenileme gibi zaman tabanlı stratejilerin uygulanmasını sağlayarak performansın artmasında, müşteri hizmet düzeyinin geliştirilmesinde ve maliyetlerin azaltılmasında önemli bir rol oynar.

Lojistik bilişim sistemi alt sistemlerden oluşmaktadır. Her işletmede değişmekle birlikte genelde lojistik bilişim sistemlerinde olan sistemler:

Lojistikte kullanılan planlama uygulamaları aşağıdaki gibidir:

E-ticaret üzerinden Lojistikte envanter/sipariş akışı çift yönlü gerçekleşir.

Lojistik işletmelerde kullanılan bilişim sistemleri ve teknolojileri artık taşıma sırasında gönderilen siparişlerin ve taşıt araçlarının takip edilmesine ve izlenmesine olanak sağlamaktadır.

Lojistik ile ilgili bilgi 2 önemli işlevde kullanılmaktadır. Bunlar; 1. Planlama ve koordinasyon. 2. Operasyonlardır.

Stok dağıtım sürecinde, ne, nerede ve ne zaman sorularına cevap vermektedir.

Operasyonlar; sipariş işleme, sipariş atama, dağıtım, stok yönetimi, ulaştırma, nakliye ve tedarik aşamalarından oluşmaktadır.

Lojistik bilişim sistemleri girdi, veri tabanı ve çıktı olmak üzere 3 temel bileşenden oluşmaktadır.

Lojistik bilişim sistemlerinde olan alt sistemler: Planlama sistemleri, Sipariş sistemleri, Depo sistemleri, Ulaştırma sistemleri olarak sayılabilir.

Lojistik bilişim sisteminde maliyetlerin hesaplanması için Planlama sistemleri kullanılmaktadır.

Lojistik bilişim sisteminde stok kayıtlarının güncellenmesi için depo sistemleri kullanılmaktadır.

Lojistik bilişim sisteminde filo yönetimi için Ulaştırma sistemleri kullanılmaktadır.