BİLİŞİM SİSTEMLERİ VE LOJİSTİK - Deneme Sınavı - 8

Verilen öncüllerin hepsi büyük verinin en çok kabul edilen özelliklerindendir. Doğru cevap E'dir.

Miktar İskontosu Modeli Ekonomik sipariş miktarı modeli ve ekonomik üretim miktarı modeli miktar iskontolarını dikkate almamaktadır. Miktar iskontosu, müşterilerin büyük miktarlarda alım yapmasını teşvik etmek amacıyla büyük siparişler için yapılan fiyat indirimleridir.

DRP, stok yönetimi ve dağıtım planlama için MRP sisteminin mantıksal uzantısı olarak geliştirilmiş bir sistemdir.

CRP, ana üretim planında öngörülen her bir iş merkezinde ihtiyaç duyulan zaman içindeki kapasiteyi belirlemektedir.

APS’nin 4 temel bileşeni bulunmaktadır:

• Talep Tahmini: Bu modül, geçmiş dönemlerdeki satış rakamlarını temel alan satış tahminlerini, mevcut planlanmış siparişleri, planlanmış pazarlama aktivitilerini ve müşteri bilgilerini oluşturur.

• Kaynak Yönetimi: Kaynak yönetimi modülü, tedarik zinciri sistemi kaynak ve kısıtlarını koordine eder ve kayıtlarını tutar. APS, tedarik zinciri kararları ile ilişkili dengeleri değerlendirmek için kaynak ve kısıt bilgilerini kullandığı için bilgi doğruluğu, en iyi kararların sağlanması ve planlama sisteminin güvenilirliğinin arttırılması için oldukça önemlidir. Yanlış planlama kararları hem sistem performansını düşürecek hem de sistemdeki güvenilirliği azaltacaktır.

• Kaynakların Optimizasyonu: Talep tahmini modülünden ihtiyaçları, kaynak yönetimi modülünden tanımları, kaynakları, sınırlamaları ve amaçları kullanan bu modül, matematiksel programlamayı ve sezgisel yöntemleri birleştirip kaynakları en etkin şekilde kullanarak müşteri ihtiyaçlarını en iyi şekilde nasıl karşılayacağını belirler. Bu göreviyle APS’nin hesap makinesi ya da kara kutusudur diyebiliriz.

• Kaynakların Ayrılması: Kaynakların optimizasyonu doğrultusunda bu modül, kaynak atamalarını düzenler ve ilgili işlemlerin başlatılabilmesi için ERP sistemine aktarım yapar.

MRP’nin avantajlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

• Yüksek müşteri hizmet seviyesi •

Daha düşük stok seviyeleri ve maliyetleri

• Daha güvenilir ve hızlı teslimat tarihleri

• Daha yüksek stok devir hızı

• Taşıma ve acil siparişler için daha az zaman harcama

• Daha iyi planlama • Kısa dönemli planlama yapabilme becerisi •

Stok tükenmesi durumuna karşı önceden önlem alabilme

VMI sisteminin faydaları ise aşağıda yer almaktadır:

• Müşteri hizmet düzeyinin iyileştirilmesi

• Talepteki belirsizliklerin azaltılması

• Maliyetlerin düşürülmesi

• Satışların arttırılması

• Teslim sürelerinin kısaltılması

• Daha etkili talep tahmini yapılmasının sağlanması

• Tedarikçiyle uzun vadeli daha iyi ilişkiler kurulması

Stok Çeşitleri Stoklar genel olarak ham maddeler, yarı mamuller ve bitmiş ürünler olmak üzere 3 şekilde sınıandırılmaktadır (Muller,2003, s.4):

• Ham maddeler: Yarı mamullerin ya da bitmiş ürünlerin üretim sürecinde kullanılmak üzere yararlanılan malzeme, parça ve bileşenlerdir.

• Yarı mamuller: Üzerlerinde işlem yapılan fakat henüz üretim sürecini tamamlamamış malzemelerdir.

• Bitmiş ürünler: Tüm üretim sürecinin tamamlandığı, müşteriye teslim edilebilir hâlde sevkiyat için bekleyen ürünlerdir. Bazı stok kalemleri ise bu sınıandırmaya tam olarak uymamaktadır. Bu stok kalemleri için de sarf malzemeleri ve hazır parçalar olmak üzere ek bir sınıandırma yapmak mümkündür.

• Sarf malzemeleri: Üretimde doğrudan kullanılmayan bakım, onarım, yağ, yakıt, kırtasiye, ofis malzemeleri vb. gibi işletme için gerekli olan malzemeleri içerir.

• Yedek parçalar: Bakım onarım için kullanılan malzemelerdir.

Müşteri memnuniyetinin sağlanması, üretim plan ve programlarının daha etkili hâle getirilmesi, en iyi stok seviyesinin belirlenmesi ve stok maliyetlerinin düşürülmesi, nakliye operasyonlarının daha iyi yönetilmesi talep tahmini ve planlamanın amaçlarındandır.

Taşıma operasyonlarının genel çerçevesine bakıldığında hangi taşıma türünün kullanılacağı, hangi taşıma araçları ve kapları ile taşımanın yapılacağından başlayarak seçilecek güzergâh vb. çok sayıda değişken karar alma süreçlerini biçimlendirebilmektedir. Aynı zamanda her bir faktör bir diğeri ile de ilişkili olabilmektedir. Bu ilişkilerin sadece insan faktörüne dayalı olarak değerlendirilebilmesi ve taşıma operasyonlarının olabilecek en yüksek verimlilikle gerçekleştirilebilmesi bu koşullarda rasyonel görünmemektedir.

Taşıma operasyonlarının en yüksek faydayı yaratması ve en düşük maliyetle gerçekleştirilebilmesi için dikkate alınması gereken en önemli kavram optimizasyon yaklaşımıdır. Taşımacılık yönetiminde optimizasyon taşıma unsurlarının ve maliyet yaratacak faktörlerin minimum kullanımı ile birlikte en yüksek faydanın sağlanmasına yönelik uygulamalardır. Bu konuda en etkin çözüm yaratabilecek uygulamaların başında teknolojik unsurlar ile entegre bir şekilde işletilen taşımacılık bilişim sistemleri yer almaktadır. 

Belirtilen tüm unsurlar doğrudur. Yanıt E seçeneğidir.

Coğrafi bilgi sistemlerinde kullanılan veri türlerinden birisi olan vektör veriler ile nokta çizgi ya da poligon şekiller mekân üzerinde işgal ettikleri x ve y koordinat değerleri ile gösterilmektedir. Çizgisel şekiller belirli bir düzlemde başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki çok sayıda nokta ile belirtilmektedir. Örnek olarak yollar, şebekeler, demiryolları vb. unsurların gösterilmesi bu şekilde söz konusu olmaktadır. Poligon veriler aynı x,y koordinat noktasında başlayan ve sona eren verilerdir. Depolar, tesisler, fabrikalar ve perakendeciler bu şekilde gösterilebilmektedir. A, B, D ve E seçenekleri vektör verilerler ilişkilidir. 

Raster veriler ise hücreler şeklinde gösterilmektedir. Birbiriyle aynı özelliklere sahip verilerin yer aldığı hücreler düzlem üzerinde aynı şekil ve renkler ile gösterilmektedir. Bu hücreler piksel olarak tanımlanmakta, her bir piksel farklı veriler ile kodlanmaktadır. Raster hücresi, raster formatlı bir CBS dahilinde temsil edilebilen en küçük coğrafik bir birim olup, en küçük ‘haritalama birimi’ olarak bilinir. Dolayısıyla C seçeneği raster verilerle ilgili bilgi sunmakta olduğu için, Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bahsedilen bütün gereksinimlerin karşılanması ve hedeflere ulaşılabilmesi etkin bir bilişim sisteminin kullanılmasına ve bu sistem üzerinde bütün süreçlerin entegrasyonuna bağlıdır. Yanıt E seçeneğidir.

Taşımacılık ve dağıtım süreçleriyle ilgili en yoğun kullanılan bilişim sistemlerinden birisi Kurumsal Kaynak Planlama temelinde çalışan kısa adı SAP (Systems Analysis and Program Development) olarak bilinen; Sistem Analizi ve Program Geliştirme olarak adlandırılan sistemdir. SAP diğer lojistik faaliyetlerde olduğu gibi taşımacılık faaliyetlerinde de etkin sonuçlar veren sistemlerden birisidir.

SAP SCM veri girişi, planlama ve uygulama süreçlerini de entegre edebilmektedir. Karşılaştırma, analiz ve değerlendirme süreçleri çok sayıda değişkenin tanımlandığı SAP APO üzerinde yürütülmektedir. SAP APO elde bulunan bütün alternati eri kıyaslayarak bunlar arasında en iyi çözümleri yaratacak olan alternatif ya da alternatif kümesini kullanıcılarına önerebilmektedir. SAP APO alt sistemi süreçlerin yönetilmesine ilişkin olarak çok sayıda alt bileşene sahip bir uygulamadır. Bu alt bileşenler şunlardır: Tedarik zinciri kokpiti Talep planlama Tedarik ağı planlama Üretim planlama ve ayrıntılı çizelgeleme Global ATP Ulaştırma planlaması Araç çizelgeleme Ulaştırma yönetimi Depo yönetimi Dış ticaret Yanıt D seçeneğidir.

Bir işletmenin ya da bir tedarik zincirinin gerçekleştirdiği taşıma ve dağıtım süreçlerine ilişkin kullanılan ana veriler dört ana gruba ayrılabilmektedir. Bu veriler taşımacılık ve dağıtım süreçlerinin bütün yönlerini kapsayacak şekilde tanımlanmış olup, gruplar aşağıda belirtilmektedir:

Yanıt D seçeneğidir.

Şebeke tasarımı; tedarik zinciri içerisinde yer alan tedarikçiler, üretim noktaları, depolar, dağıtım merkezleri ve diğer unsurların bulundukları yerler, kapasiteleri ve diğer değişkenler dikkate alınarak, optimizasyon yaklaşımı çerçevesinde kullanılacak taşımacılık türlerinin belirlenmesi ile ilgili süreçlerdir.

Yanıt A seçeneğidir.

Optimum ağ tasarımı; işletmelerin lojistik uygulama ve süreçlerini mümkün olan en yüksek verimlilik ve maliyet yapısı ile optimizasyon yaklaşımı çerçevesinde planlama ve organize etmeye yönelik faaliyetlerin bütünü olarak tanımlanabilmektedir. Optimum ağ tasarımına ilişkin olarak alınacak bir karar diğer tüm süreçlere yönelik kararlara etki etmekte ve bunlar için bir değişken özelliği gösterebilmektedir. Optimum ağ tasarımı esas olarak yöneylem araştırmaları (operational research) olarak tanımlanan uygulamaların bir parçasıdır. Bu uygulamalara ilişkin çok sayıda yazılım kullanılabilmektedir. Yanıt B seçeneğidir.

Optimum dağıtım planlama tedarik zinciri süreçlerinde taşınan materyallerin birden fazla noktaya eş zamanlı sevk edilmesi durumunda dağıtım faaliyetine ilişkin kullanılacak güzergâhlar ve unsurların belirlendiği planlama uygulamalarıdır. Bu tür sistemler optimizasyon yaklaşımı çerçevesinde kullanılan uygulamalardır. Yanıt C seçeneğidir.