BİLİŞİM SİSTEMLERİ VE LOJİSTİK - Deneme Sınavı - 11

Hizmet kalitesinin temel göstergeleri; arz ve talep arasında görülebilen sapmaların en düşük seviyede gerçekleşmesi, üretilen hizmet ile talep edilen hizmetin aynı olması, müşteri gereksinimlerinin bütünüyle karşılanması, gerekli olmayan tüm süreç ve aktivitelerin süreçten çıkarılmış olması, iyileştirme uygulamalarının süreklilik kazanmış olması gibi parametrelerdir.

Depolar tedarik zincirlerinin ve lojistik sistemlerin en önemli bileşenlerinden birisidir. Depo faaliyetleri toplam lojistik maliyetlerinin önemli bir kısmının gerçekleştirildiği faaliyetler olarak da göze çarpmaktadır.

Depo otomasyon sistemlerinde fiziksel bileşenler; raf sistemleri, otomatik toplayıcı ve dağıtıcılar, istifleme araç ve ekipmanları gibi unsurlardır.

Tam Zamanında Üretim (JIT) sistemine çeşitli tanımlar getirilebilir. Bu tanımların
bazıları, sistemi yalnızca stokların azaltılmasıyla sınırlar. Oysa JIT bundan çok daha geniş kapsamlıdır. Yalnızca imalatla ilgili etkinliklerde değil, malzeme temininden depolamaya, bakım onarımdan mühendislik tasarımına, satıştan üst yönetime kadar üretim sisteminin diğer alanlarında da etkisini hissettirir. Çünkü JIT, tüm kuruluştaki zaman ve kaynak kayıplarının önlenmesi ve yok edilmesi yoluyla iş verimliliğinde önemli ölçüde ve sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bir stratejidir. Daha genel bir ifade ile JIT felsefesi, tüm birimlerin katılımıyla en az maliyet ve en yüksek müşteri memnuniyetini sağlayacak sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bir stratejidir.

Sistemin bütüncül bir yaklaşımla bir işletmenin faaliyetlerini kapsayacak biçimde var olabilmesi için sistemi oluşturan tüm bileşenlerin mevcut olması gerekmektedir. Bu çerçevede depo otomasyon sistemlerini oluşturan parçalar aşağıdaki gibi tanımlanabilmektedir.
• Otomatik Raflama Sistemleri (AS/RS)
• Taşıyıcı Sistemler
• Tanımlama Sistemleri
• Barkod Sistemleri
• RFID Sistemleri

Depo akış hızında kesintiler görülmemekte, hız büyük ölçüde artmaktadır. Diğer yandan homojen olmayan materyallerin elleçlenmesinde çoklu taşıyabilme özelliğine sahip istifleme araçları (side loader, kule istifleme araçları vb.) kullanılabilir.

ERP (Enterprise Resource Planning) adı ile de bilinen Kurumsal Kaynak Planlama sistemleri işletmenin üretim, yatırım, dağıtım vb. tüm süreçlerinin planlanmasında gereksinim duyulan veri ve bilgilerin karar alma süreçlerine doğrudan bir şekilde akmasını sağlayan sistematize edilmiş veri işleme sistemi olarak adlandırılabilmektedir.

Depolara ilişkin yönetim sistemleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Mağaza Yönetim Sistemleri (MYS)
• Bilgi Yönetim Sistemleri (BYS)
• Üretim Planlama ve Kontrol Sistemleri (ÜPKS)
• Kurumsal Kaynak Planlama Sistemleri (KKPS)
• Materyal Akış Kontrol Sistemleri (MAKS)
• Depo Yönetim Sistemleri (DYS)

Pasif RFID sistemleri terminal adı verilen bir RFID okuyucu ile aynı ortamda ve belirli bir mesafede bulunduğunda veri gönderen sistemlerdir.

RFID sistemleri diğer sistemler ile kıyaslandığında çok sayıda fonksiyonun yanı sıra, çok fazla sayıda bileşene sahip bir tanımlama sistemidir. Sistemin bileşenleri arasında RFID etiketleri (tag), veri toplama ve dağıtımı için kullanılan terminaller, terminallere iletilen ya da terminallerden alınan verilerin dönüştürüldüğü okuyucular (reader) ile bilgisayar
sistemleri sayılabilmektedir.

Taşıma operasyonlarının en yüksek faydayı yaratması ve en düşük maliyetle gerçekleştirilebilmesi için dikkate alınması gereken en önemli kavram optimizasyon yaklaşımıdır.

Kısa adıyla GIS olarak da tanımlanan Coğrafi Bilgi Sistemleri; coğrafi nitelikte verilerin yönetilmesi, verilerin kaydedilmesi ve analiz edilmesine yönelik bir sistem olarak tanımlanabilmektedir.

Coğrafi bilgi sistemleri sayısal (nümerik) hâle getirilmiş coğrafi veritabanları üzerinde verilerin kodlanması şeklinde çalışmakta, sayısallaştırılmış harita üzerinde her bir nokta verilerin girildiği bir hücre olarak kullanılmaktadır.

Mekânsal gösterimler; dünya üzerinde yer alan her bir noktanın farklı özellikler çerçevesinde gösterimini sağlamaktadır. Dolayısıyla bu yaklaşım çerçevesinde dünya üzerinde yer alan bir mekân nokta, çizgi, poligon vb. şekilsel araçlar ile tanımlanmakta ve gösterilmektedir.

Coğrafi Bilgi Sistemlerinde veri tabanında hazır şablonlar bulunmasına karşılık, kullanıcılar isterler ise özel şekil ve şablonlar tasarlayabilmekte ve bunları veri tabanına ekleyebilmektedirler. Sistem üzerinde tanımlanan her bir şekil katman olarak tarif edilmektedir. Dolaysıyla yapılan işlemler de katmanlaştırma olarak tanımlanmaktadır. Coğrafi veritabanlarında yer alan bilgi ve veriler mekânsal bilgilerin yanı sıra, söz konusu alan ya da nokta için tanımlanmış çok sayıda veriyi de içerebilmektedir. Bu veriler tablolar şeklinde de kullanılabilmektedir. Söz konusu verilerin belirtilen noktalar ile ilişkisinin sistem üzerinde kurulması ve tanımlanması gerekmektedir.

Coğrafi bilgi sistemlerinde kullanılan veri türlerinden birisi olan vektör veriler ile nokta çizgi ya da poligon şekiller mekân üzerinde işgal ettikleri x ve y koordinat değerleri ile gösterilmektedir.

Raster veriler ise hücreler şeklinde gösterilmektedir. Birbiriyle aynı özelliklere sahip verilerin yer aldığı hücreler düzlem üzerinde aynı şekil ve renkler ile gösterilmektedir. Bu hücreler piksel olarak tanımlanmakta, her bir piksel farklı veriler ile kodlanmakta-dır. Aynı zamanda çözünürlük değeri verilerin hassasiyetini de göstermektedir.

GIS uygulamaları dağıtım kanallarına ilişkin çok sayıda yönlendirme ve zaman yönetimi ile ilişkili algoritmalar içermektedir. Şebeke planlama ve filo yönetimi; operasyonların yapısal özellikleri değişmeden maliyet ve kaynak kullanımında tasarruf yaklaşımına dayanmaktadır.

Taşımacılık ve dağıtım süreçleri taşıma faaliyetini doğrudan üreterek arz eden aktörlere ve taşıma hizmeti talep eden tedarik zinciri partnerlerine göre farklı bakış açıları ile değerlendirilebilmektedir. Taşıma hizmeti talep eden işletmeler bazında desteklenmesi gereken üç temel süreç göze çarpmaktadır. Bunlar; sırasıyla gelen yükler, giden (gönderilen) yükler, üçüncü parti lojistik aktiviteler olarak sayılabilmektedir.

Araç temini süreçlerine ilişkin ana veriler; dağıtım süreçlerinin bütün yönlerini kapsayacak şekilde tanımlanmış verilerden biri değildir.