BİLİŞİM SİSTEMLERİ VE LOJİSTİK - Deneme Sınavı - 6

Lojistik bilişim sistemleri mantıksal ve fiziksel yapılar kümesi olarak ifade edilmektedir. Mantıksal yapılar; algoritmalar, kurallar, önemli çalışma prensipleri, yöntemler, teknolojiler, prosedür, kanun ve ilkeler gibi sistemin esaslarını temsil eder.

Lojistik bilişim sistemleri mantıksal ve fiziksel yapılar kümesi olarak ifade edilmektedir. Fiziksel yapılar; bilgisayarlar, barkod okuyucuları, iletişim araçları, yazılımlar ve denetimi sağlayan araçlar gibi ürünlerin varlığı ile ilgili olarak oluşan sistemleri açıklamaktadır.

Kurumsal Kaynak Planlamasının içerisine Müşteri İlişkileri Yönetimi ve e-ticaretin eklenmesi ile Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP II) ortaya çıkmıştır.

İngilizcede Distribution Resource Planning (DRP) olarak ifade edilen Dağıtım Kaynakları Planlaması, periyotlar boyunca dağıtım depolarının gereksinimlerinin projeksiyonunu yapar ve ana depodan planlanmış siparişler oluşturur. DRP; üretim kapasitesinin ve stokların etkin bir şekilde tahsis edilmesini sağlamak, müşteri servis düzeyini yükseltmek ve stok yatırımlarını düşürmek için üretim ve dağıtım yöneticileri tarafından ihtiyaç duyulan bilgi akışını sağlar.

MİY, pazarlama, satış ve müşteri hizmetleri süreçlerini bütünleştiren ve bunlar arasında kurumsal bir sistem oluşturmak için kullanılan bir bilişim teknolojisi olarak tanımlanmaktadır. MİY’nin üç temel unsurunu oluşturan insan, süreç ve teknoloji yapılandırmasında; insan (çalışanlar), müşterinin beklentilerini anlayıp, standart prosedürlerin ötesinde çözümler üretirken süreç, çalışanların ilettiği müşteri taleplerini hızlı süreç değişimi ile müşteri odaklı yapılanmaya dönüştürmektedir. Teknoloji ise müşteri bilgilerinin tüm bağlantı noktalarından takip edilmesine ve farklı müşteri isteklerine hızlı çözüm üretilmesine imkân tanıyacak şirket içi otomasyonu sağlamaktadır.

Coğrafi Bilgi Sistemleri (Geographical Infromation Systems-GIS), her ölçekteki doğal ortam ile insan, zaman özellikleri ve ilişkilerine ait bilgi toplama, depolama ve analiz çalışmalarını kapsayan ve kendine özgü bir yöntemi olan yapı olarak tanımlanmaktadır. GIS; konuma dayalı bilgilerin saklanmasına, işlenmesine ve kullanılmasına olanak sağlayan bir sistem olarak ifade edilmektedir.

E-ticaretin lojistik işletmelerine sağladığı yararlar aşağıdaki gibidir:

Kurumlar arası e-ticaret eski tarihlerde bu iş için geliştirilmiş özel program ve ağ yapılarıyla bazı sektörlerde büyük hacimli iş yapan firmalar arasında Elektronik Veri Değişimi (EDI-Electronic Data Interchange) ile yapılmaktaydı. Günümüzde ise İnternetin hızla gelişmesi ve veri alış verişinin şirketler arası ağ yapıları üzerinden oldukça ucuza sağlanabilir olması kurumlar arası elektronik ticaretin hızla gelişmesine yol açmıştır. Firmalar bu teknolojilerin sunduğu imkânlardan yararlanarak geleneksel iş modellerini yeni ekonominin hızlı ve dinamik yapısına uygun hale getirmektedirler.

Genel olarak sipariş yönetimi her işletmenin kendi süreçlerine uygun olarak planlanır ve yürütülür. Ancak temel olarak bir sipariş döngüsünün varlığı tüm işletmeler için geçerlidir. O hâlde, sipariş yönetimini sipariş döngüsü boyunca gerçekleştirilen çeşitli faaliyetlerin yönetimi olarak tanımlamak mümkündür.

Sipariş döngüsünü üç ana başlıkta; sipariş yönetiminde sürecin planlanması, sürecin yürütülmesi ve sürecin tamamlanması olarak incelenmektedir. Sipariş yönetiminde sürecin planlanması siparişin iletilmesi, karşılanması ve işlenmesini içerir.

Sevkiyat planlaması: Sevkiyat bölümünün en temel amaçlarından biri gelen siparişleri birleştirmek ve oluşturulan yükü uygun araçlara yükleyerek iyi bir güzergâh planlaması ile sevkini gerçekleştirmektir.

Müşteri hizmetleri hedeflerinin belirlenmesi, müşteri hizmet seviyesi ve sipariş miktarlarının yönetilmesi sipariş öncesi müşteri hizmetleri kapsamındadır.

Günümüzde kullanılan Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) sistemleri ile sipariş verme süreci hem siparişi veren hem de siparişi alan taraf açısından oldukça kolaylaşmıştır.

İşletmelere göre çoğu kez hizmet hatası olarak kabul edilen süreç içi aksaklıklar müşteriler için önemli birer tatminsizlik konusu hâlini alabilir. Bu tip hizmet hatalarının da en çok sipariş döngüsünde gerçekleştiği, özellikle de geç, kayıp, hasarlı, eksik veya yanlış teslimatlar nedeniyle oluştuğu saptanmıştır.

Sipariş yönetim sistemleri genel olarak siparişin verilmesinden teslimatı yapılan ürünlerin ödemesinin tahsilatına kadar geçen sürede müşterilerin, stokların ve tersine lojistiğin yönetimini içerir.

Bir sipariş iç kaynakları kullanarak (stoklardan faydalanarak ya da üretim yaparak) elde edilebileceği gibi söylediğimiz gibi farklı tedarikçilerden de elde edilebilir. Bu durumda işletmenin ürünleri kendi üretecekse malzeme ihtiyaç planlaması (MRP) yapması gerekecektir.

Toplanan siparişler uygun şekilde ambalajlanarak bir araya getirilir ve sevk bölgesine yönlendirilir. Araç bir kez yüklendikten sonra diğer bir aşama güzergâh planlamasıdır. Araç içerisinde tek varışlı değil de çok sayıda müşteriye teslim edilecek sipariş var ise bu noktada en etkin güzergâh planlaması yapmak maliyetler açısından zorunlu hâle gelecektir. Son olarak araçlar en uygun şekilde yüklenip en doğru güzergâh üzerinde giderken takibinin yapılması ve güncel yer bilgisinin alınması hem işletme hem de müşteriler açısından önem taşımaktadır.

Buna göre müşteri ilişkileri yönetim sistemlerinin amaçları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Karar Destek Sistemi,yöneticiyi karar alma sürecinde devre dışı bırakmaz; tersine en son kararı yöneticinin vermesi yönünde yöneticiye ışık tutar.

Karar vericinin mevcut tüm seçenekler arasından amacına veya amaçlarına en uygun bir veya birkaç seçeneği seçme sürecine girmesine ise karar verme denir.