BİLİŞİM HUKUKU - Deneme Sınavı - 4

Geleceğe dair düşünceler Yargıtay'a göre kişisel veri olarak kabul edilen unsurlardan değildir

Süresizlik kişisel verilerde uygulanacak bir temel ilke değildir.

Tüketici Kanunu unutulma hakkı kapsamında göz önünde tutulacak bir mevzuat değildir?

A ve B şıkları birinci kuşak haklar; D ve E şıkları ise üçüncü kuşak haklar arasında yer alır. Sözleşme hakkı ikinci kuşak haklardandır. Doğru cevap C'dir.

Üçüncü kuşak haklar, ilk iki kuşak haklardan farklı olarak belirli bir grubun değil, bir toplumdaki tüm sosyal grupların ihtiyaçlarına cevap vermeyi amaçlayan haklardır. Doğru cevap C'dir.

İnsan haklarının her zaman yürürlükteki hukukun önünde koştuğu ve hukukun da ona ayak uydurduğu gerçeği unutulmamalıdır. Yakın zamanlarda üçüncü kuşak insan hakları bağlamında tartışılan “internete erişim hakkı” bu duruma güzel bir örnektir. Dolayısıyla insan hakları canlı, hareketli ve değişkendir. Doğru cevap B'dir.

Bilişim teknolojisindeki gelişmeler sayesinde 4. kuşak haklardan bahsedilir olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Dördüncü kuşak haklardan biri olarak kabul edilen kişisel verilerin korunması hakkı, ülkemizde de anayasal güvenceye bağlanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Unutulma hakkı, bireyin dijital hafızada yer alan kişisel verilerinin kendi talebi üzerine bir daha geri getirilemeyecek şekilde ortadan kaldırılması şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Unutulma hakkının pek çok başka hak ile ilişkisi mevcuttur. Bu ilişki kimi zaman kişisel verilerin korunması hakkında olduğu gibi kesişme ve birbirini tamamlama şeklindedir, kimi zaman ise haberleşme ve ifade özgürlüğü, iletişim özgürlüğü, basın hürriyetinde olduğu gibi çatışma şeklinde kendini gösterir. Doğru cevap D'dir.

Sayılanların hepsi gerekli ilkeler arasında yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

İlgili kişi arama sonuçlarında yer alan linklerin kaldırılmasını, bu linklerin içeriğinde kendisiyle ilgili gerçek bilgilerin bulunması halinde dahi isteyebilecektir. Doğru cevap C'dir.

Kişisel veri kavramı geniş yorumlanmalıdır. Yargıtay’a göre kişinin; Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, adı, soyadı, doğum tarihi, doğum yeri, nüfusa kayıtlı olunan yer, anne ve baba adı, medeni hali, nüfusa kayıtlı olduğu cilt ve aile sıra no, kan grubu, evlenme tarihi, boşanma tarihi ve mahkeme kararı bilgileri, adı-soyadı veya diğer kayıt düzeltmeleri, hakkında yapılan ceza yargılamaları, disiplin soruşturmaları, memuriyet bilgileri, vatandaşlıktan çıkarılma bilgileri, evlatlık ilişkisi, adresi, dini, bitirilen okullar, hastalıkları, hastalıkları ile ilgili tahlil sonuçları, mali durumu, ahlaki eğilimleri, zaafları, çevre ile ilişkileri, hatıra, anı ve günlükle ilgili defterindeki bilgileri, siyası görüşü, üye olduğu dernekler, alışkanlıkları, sevdiği kitaplar veya gazeteler, alışveriş eğilimleri, vergi numarası, e-posta adresi ve şifresi, banka bilgileri, bilgisayarının IP numarası, emeklilik ve kurum sicil numarası, aldığı ödüller, parmak izi, avuç içi izleri, mektupları, yazıları, kitapları, telefon numaraları, mesajları, fiziki kimliği (boy, kilo, engellilik durumu, ten rengi, göz rengi, saç rengi ve şekli), sesi, genel görünümü, ayak ve beden numarası ve daha birçok bilgi, kişisel veridir (YCGK, 17.06.2014, E. 2012/12-1510, k. 2014/331). Doğru cevap E'dir.

Birinci kuşak haklar, kişi haklarını yani medeni hakları ve siyasal hakları içerir. Bunlara örnek olarak, yaşam hakkı ve kişi dokunulmazlığı, kişi özgürlüğü ve kişi güvenliği, düşünce ve düşünceyi açıklama özgürlüğü, inanç ve ibadet özgürlüğü, konut dokunulmazlığı hakkı verilebilir. İkinci kuşak haklar ise, devlete karışmama ödevi değil, aksine eylemde bulunma, harekete geçme yani hizmet sağlama ödevi yüklemektedir. Bunlar genellikle sosyal haklar olarak adlandırılmaktadır. Bunlara örnek olarak toplu sözleşme hakkı, dinlenme hakkı, sosyal güvenlik hakkı, sağlık hakkı, korunmaya muhtaç toplumsal sınıfların (yaşlılar, engelliler, çocuklar vs.) korunmasına yönelik haklar verilebilir. Üçüncü kuşak haklar ise ilk iki kuşak haklardan farklı olarak belirli bir grubun değil, bir toplumdaki tüm sosyal grupların ihtiyaçlarına cevap vermeyi amaçlayan haklardır.

Bilişim teknolojisinin günümüzde eriştiği düzeyin ortaya çıkardığı, insan onurunu tehdit eden yeni tehlikelere karşı yeni hakların güvence altına alınması ve/ veya mevcut hakların yeni durumları kapsayacak biçimde ek güvencelerle desteklenmesi dördüncü kuşak hakların tanınmasına neden olmuştur.

2010 Anayasa Referandumu ile kabul edilen 2010 değişikliğiyle, dördüncü kuşak haklardan biri olarak kabul edilen kişisel verilerin korunması hakkı, ülkemizde de anayasal güvenceye bağlanmıştır. Anayasa m. 20/3: “Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir..." düzenlemesi bu güvencenin yer aldığı hükümdür.

Sorunun yanıtı Anayasa m. 20/3'de yer almaktadır.Buna göre: “Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.”

Bireyin dijital hafızada yer alan kişisel verilerinin kendi talebi üzerine bir daha
geri getirilemeyecek şekilde ortadan kaldırılması, "unutulma hakkı"dır.

Bilişim çağında veriler bir kere paylaşılmakla kayıt altına alınmakta, bireyin unutmak
istediği anıları, fotoğrafları diğer internet süjeleri tarafından kullanılmakta ve bireylerin kişisel verileri deyim yerindeyse ifşa olmaktadır. İşte her türlü kişisel verinin sınırsız biçimde kayıt altına alındığı ve bu verilerin bir kere kayıt altına alınmasından sonra hızlı ve geniş paylaşım nedeniyle ortadan kaldırılmasının oldukça zor olduğu günümüz teknolojisinde, bireyin üçüncü kişilerin gözetiminden kurtulma ve dolayısıyla yaşamını özgür biçimde sürdürebilme isteği unutulma hakkına olan ihtiyacı ortaya çıkarmaktadır.Sırf haber gerçek diyerek güncelliğini kaybettiği veya haber değerini yitirdiği bir dönemden sonra, habere konu kişinin, ailesinin ve çevresinin sürekli toplumsal dışlamaya tabi tutulması yani geçmişindeki hatadan dolayı sürekli
hedef alınması doğru değildir. Böylesi bir durum devletin koruma yükümlülüğü ile de çelişmektedir.

Unutulma hakkı pozitif ve negatif olmak üzere iki yönlüdür. Unutulma hakkı, kişisel veriler üzerindeki tasarruf hakkının bir uzantısı olması yönüyle pozitif bir hak  içermektedir. Bu yönüyle unutulma hakkı ile bir kişinin kendisi hakkındaki bilgilerin kapsamlı ve geniş biçimde silinmesini talep edebileceği kabul edilmektedir.