BİLİŞİM HUKUKU - Deneme Sınavı - 2

M.Schrems-Veri Koruma Komisyonu Kararı Avusturya vatandaşı Schrems'in İrlanda Veri Koruma Otoritesi'ni dava etmesiyle alınmış bir karardır. Mahkeme, ABD hukuk kurallarının incelenmesi sonucunda, AB vatandaşlarının başta kişisel verileri olmak üzere temel hakları bakımından tehlikeli sonuçların ortaya çıkabileceğini değerlendirmiş ve Güvenli Liman Anlaşmasını 6 Ekim 2015'te geçersiz ilan etmiştir.

Yargıtay'ın veri kavramı ve verilerin işlenmesi oldukça geniş kapsamlıdır. Veri sorumlusu ve veri işleyicisi farklı kişiler olabileceği gibi aynı kişiler de olabilirler. Fakat verileri sorumluları gerçek kişiler olabildiği gibi özel veya kamu kurumu tüzel kişiliğini haiz kişiler de olabilirler.

HGK, diğer yargı organlarından farklı olarak unutulma hakkını offline olarak da ele almaktadır.

Haber arşiv içeriğini unutulma kararına sunan AYM'dir. ABAD sadece arama motorlarında gösterilen sonuçlar çerçevesinde unutulma hakkını ele almaktadır. Offline verilerden bahseden ise HGK'dır.

Unutulma hakkından şu anda sadece 28 AB üyesi ülke ve AB üyesi olmayan İzlanda, Norveç, İsviçre ve Liechtenstein ülkeleri faydalanmaktadır.

ABAD Kararlarına göre; arama motoru işletmecisine doğrudan başvurabilmek için web sitesi sahibine önceden veya eş zamanlı olarak başvuru gerekli değildir. Aynı şekilde ilgili sayfanın webmasterına bu hususta bilgi vermesi de şart değildir.

5651 sayılı Kanun'un 9. maddesine göre, birlik tarafından erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kararı erişim sağlayıcı tarafından en geç dört saat içinde erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir.

2010 yılında Anayasa Referandumu ile kabul edilen değişiklik kişisel verilerin korunması hakkını ülkemizde anayasal güvenceye almıştır. 

Anayasa m. 20/3: “Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına
sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.”

İnsan hakları öğretisinin oluşmaya başladığı tarihten bu yana, insan haklarını sayan ve sınıflandıran çok sayıda liste ortaya çıkmıştır. Bu sınıflandırmalardan en ünlüsü Karel Vasak tarafından ortaya konan “üç kuşak haklar” teorisidir.

Gelişme hakkı, 3.kuşak haklarından biridir.

Bilişim teknolojisinin günümüzde eriştiği düzeyin ortaya
çıkardığı, insan onurunu tehdit eden yeni tehlikelere karşı yeni hakların güvence altına alınması ve/ veya mevcut hakların yeni durumları kapsayacak biçimde ek güvencelerle desteklenmesi dördüncü kuşak hakların tanınmasının temel nedenidir.

HGK unutulma hakkına yeni bir boyut getirerek, bu hakkın sadece dijital ortamda yer alan kişisel veriler için değil, kamunun kolayca ulaşabileceği yerde tutulan her türlü kişisel verilere yönelik olarak da kabul edilmesi gerektiğine vurgu yapmıştır.

Unutulma hakkı dördüncü kuşak haklarından biridir.

Kişinin genel olarak geçmişiyle bağlı kalmama hakkı mevcuttur.

Hakim bu madde kapsamında yapılan başvuruyu en geç yirmi dört  saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Bu karara karşı 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir.

HGK, diğer yargı organlarından farklı olarak unutulma hakkını sadece internet ortamında yer alan kişisel veriler için değil, offline işlenen kişisel veriler için de kabul etmiştir.

Unutulma hakkı Anayasa’mızda açıkça düzenlenmemiştir. Bununla birlikte Anayasa’nın
“Devletin Temel Amaç Ve Ödevleri” başlığı altında düzenlenen 5. maddesinde “insanın maddi
ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları
hazırlamaya çalışmak” ifadesi ile devlete pozitif
bir yükümlülük yüklenmiştir.

Anayasa’nın 20. maddesinin üçüncü fıkrasında;
herkesin kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olduğu, bu hakkın kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsadığı ifade edilmiştir.

Birinci kuşak haklar, kişi haklarını yani medeni hakları ve siyasal hakları içerir. Bunlara örnek olarak, yaşam hakkı ve kişi
dokunulmazlığı, kişi özgürlüğü ve kişi güvenliği, düşünce ve düşünceyi açıklama özgürlüğü, inanç ve ibadet özgürlüğü, konut dokunulmazlığı hakkı verilebilir. Buna göre doğru cevap D şıkıdır.

İkinci kuşak haklar, devlete karışmama ödevi değil, aksine eylemde bulunma, harekete geçme yani hizmet sağlama ödevi yüklemektedir. Bunlar genellikle sosyal haklar olarak adlandırılmaktadır. Bunlara örnek olarak toplu sözleşme hakkı, dinlenme hakkı, sosyal güvenlik hakkı, sağlık hakkı, korunmaya muhtaç toplumsal sınıfların (yaşlılar, engelliler, çocuklar vs.) korunmasına yönelik haklar verilebilir. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.