BİLİŞİM HUKUKU - Deneme Sınavı - 10

Haksız rekabete ilişkin düzenlemeler Türk hukukunda iki Kanun’da düzenlenmiştir. Bunlardan ilki Türk Ticaret Kanunu diğeri ise Borçlar Kanunu’dur. Ancak temel ve ayrıntılı düzenlemelerin Türk Ticaret Kanunu düzenlemeleri olduğu söylenebilir. Türk Ticaret Kanunu’nun 54. maddesinde haksız rekabete ilişkin çok sayıda örnek verilmiştir.

Taraf iradelerinin elektronik ortamda yani yüz yüze gelmeksizin karşılaştığı ve uyuştuğu elektronik ortamda kurulmuş sözleşmeler E-sözleşmeler olarak adlandırılır.

B, C, D ve E seçeneklerinde sözleşme elektronik ortam sözleşme için müzakere eden iki gerçek yahut tüzel kişi için aracılık yapmamakta, sözleşme elektronik ortamdaki bir yazılım aracılığıyla kurulmaktadır. İrade beyanları sürecinde bir tarafta verili anlıkta aktif olarak nitelendirilebilecek bir irade beyanı bulunmamaktadır. A seçeneğinde ise e-posta sözleşme müzakerelerinde aracı niteliktedir ve sözleşme verili anlıkta aktif karşılıklı irade beyanları ile kurulmaktadır.

Kanun koyucu, etkili bir irade beyanını, hazır olanlar ve hazır olmayanlar arasında yapılmasına göre farklı hükümlere tabi tutmuştur. BK m.4/2, telefon, bilgisayar gibi iletişim sağlayabilen araçlarla doğrudan iletişim sırasında yapılan öneriyi, hazır olanlar arasında yapılmış bir öneri olarak saymaktadır. Ancak bu hükümde dikkat edilmesi gereken husus, doğrudan iletişimdir. Yoksa bilgisayar marifetiyle yapılmakla birlikte e-posta yazışmaları hazır olanlar arasında bir irade açıklaması olarak kabul edilemez.

BK. m. 4/2 gereğince, telefon, bilgisayar gibi iletişim sağlayabilen araçlarla doğrudan iletişim sırasında yapılan öneri, hazır olanlar arasında yapılmış sayılır. MSN, IRC (Internet Relay Chat), Gmail ya da Facebook sohbet odalarında arada herhangi bir kaydedici sistem olmaksızın irade beyanları internet altyapısı ya da telefon hattı sayesinde ekranda zaman farkı olmadan görülebilmektedir. Bu arada belirtelim ki ses ya da görüntünün birkaç saniyelik gecikmesi, kanun koyucu bakımından dikkate alınmamıştır. Bu hâlde hazır olanlar arasında bir irade açıklaması vardır. Buna karşılık gönderici, alıcının e-posta kutusuna bir haber bıraktığında bu telesekretere benzer bir durum arz eder. Burada alıcı, gönderenin irade beyanını e-posta kutusunu açtığında görecek ve öğrenecektir. Doğrudan bağlantının olduğu hâller hazır olanlar, diğer durumlar ise hazır olmayanlar arasındaki hukuki ilişkiye benzerlik göstermektedir. Burada Doğrudan mesajlaşma uygulamasına kural olarak doğrudan bağlantı var iken diğer seçeneklerde doğrudan bağlantı mevcut değildir.

Sözleşmenin kurulması için gerekli irade açıklamaları, irade açıklamalarının sonuçları, irade açıklamalarından dönebilme imkânları, irade açıklamalarındaki sakatlıklar Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Kanunlarda sözleşmelerin şekil şartına tabi tutulabilmesi mümkündür.

Sözleşmenin taraflarından birinin tüketici olması durumunda, sözleşmenin kurulması ve sözleşmeden caymaya ilişkin özel düzenlemeler ise Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili Yönetmeliklerde yer almaktadır.

Borçlar Kanunu, irade açıklamasının açık ya da örtülü olabileceğini söylemektedir (m. 1/2). Ancak bilişim sistemlerinde bir irade açıklamasından bahsedebilmek için kural olarak açık bir irade açıklamasına ihtiyaç olduğu söylenebilir. Borçlar Kanunu, örtülü kabulü, belirli bir süre susmaya veya başka bir deyişle reddetmeme hâlinde kabul etmiş ve sözleşmenin kurulacağını hükme bağlamıştır (BK m. 6). Oysa, bilişim ortamlarında istisnai durumlar haricinde örtülü kabule yer vermemek gerekir. Yani bir bilişim sisteminde sadece ekrandaki teklifin belli bir zaman içinde reddedilmemesi irade açıklaması olarak kabul edilemez.

Türk usul hukuk sisteminde senet kesin deliller arasında sayılmıştır. HMK m. 200’e göre bir hakkın değeri, ikibinbeşyüz (2.500) Türk lirasını geçtiği takdirde senetsiz ispat artık mümkün değildir.

Mesafeli sözleşme (TKHK m.28/1), satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.

Mesafeli satışlarda tüketici, satın aldığı mal ya da hizmeti kontrol etme imkânına sahip değildir.
Bu nedenle görmediği ya da sadece görsellerini gördüğü bir mal ya da hizmeti şartsız bir şekilde
almaktan vazgeçebilir, yani cayabilir. Kanun, tüketiciye hiçbir gerekçe göstermeksizin 14 günlük bir
cayma hakkı tanımıştır.

Hizmet sağlayıcı, elektronik iletişim araçlarıyla bir sözleşmenin yapılmasından önce; alıcıların kolayca ulaşabileceği şekilde ve güncel olarak tanıtıcı bilgilerini, sözleşmenin kurulabilmesi için izlenecek teknik adımlara ilişkin bilgileri, sözleşme metninin sözleşmenin kurulmasından sonra, hizmet sağlayıcı tarafından saklanıp saklanmayacağı ile bu sözleşmeye alıcının daha sonra erişiminin mümkün olup olmayacağı ve bu erişimin ne kadar süreyle sağlanacağına ilişkin bilgileri, veri girişindeki hataların açık ve anlaşılır bir şekilde belirlenmesine ve düzeltilmesine ilişkin teknik araçlara ilişkin bilgileri ve uygulanan gizlilik kuralları ve varsa alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmalarına ilişkin bilgileri sunar. Yine hizmet sağlayıcı, varsa mensubu olduğu meslek odası ile meslekle ilgili davranış kurallarını ve bunlara elektronik olarak ne şekilde ulaşılabileceğini belirtir.

İnternet ortamında yapılan faaliyete göre birden fazla sıfat/aktör vardır;

Bizler tarafından hazırlanan web sayfalarının kesintisiz olarak sunulması ve ulaşılabilirliğinin sağlanmasını sağlayan misafir eden bilgisayarlara web host adı verilir.

Güvenli elektronik imza ile imzalanan belgenin yazılı şekil şartını yerine getirebildiği şekil, adi yazılı şekildir. Buna karşın resmî yazılı şeklin öngörüldüğü sözleşmeler ve tabii olarak irade beyanları ile merasimli şekil şartına tabi sözleşmeler, elektronik imza yolu ile de olsa yapılamazlar. Yine bono, poliçe ya da çekin de elektronik imza ile şekil şartının tamamlanması mümkün olmaz.

Mesafeli sözleşme (TKHK m.28/1), satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.

ETK m.2/ç: Hizmet Sağlayıcı: Elektronik ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişileri ifade eder.

Banner Reklam ve tanıtım amaçlı hazırlanan, web siteleri ile gazetelerde başlık ya da alt kısmında yer alabilecek ölçülerde ya da afiş olarak, tasarlanmış kurumsal iletişim öğesidir. Bannerlar genelde logo ile bütünleşik olarak kullanılır. Siteyi görsel açıdan zenginleştirdiği gibi ziyaretçileri de olumlu yönde yönlendirmek için kullanılır. Hareketli bannerlar genelde .gif veya .swf (flash) uzantılarına sahip olurlar. Bannerların kullanımını düzenlemek için dünya genelinde bazı standartlar belirlenmiştir.

Elektronik ortamda reklam yapmak için özel bir izne ihtiyaç bulunmaz. Radyo ya da televizyon mecrasında olduğu gibi elektronik
mecraya özgü belirli kısıtlamalar da bulunmamaktadır. Bu nedenle İnternet ortamında reklam yapmak serbesttir. Ancak bu durum, İnternet ortamındaki reklamlar için hiçbir kuralın ya da sınırlamanın bulunmadığı anlamına da gelmemelidir. İnternet ortamında reklam faaliyetleri için serbesti esası yanında riayet edilmesi gereken genel ilkeler ve reklam yasakları da vardır.