BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Eylem araştırmaları yerel bazda gerçekleştirilen ve verileri kendine özgü, bağlamsal veriler olduğu için, sonuçları nicel araştırmalardaki gibi geniş kitlelere genellenemez. Daha çok benzer durumlarda, benzer gruplarla, benzer konularda yapılacak çalışmalar için örnek alınabilecek analitik genellemeler söz konusu olabilir. Bu nedenle nicel araştırmalardaki iç geçerlik, dış geçerlik, güvenirlik ve nesnellik eylem araştırmalarına doğrudan uygulanamaz. Eylem araştırmalarında geçerlik ve güvenirlik kriterlerini sınamak üzere, farklı bilim insanları tarafından farklı sınıflandırmalar önerilmekle birlikte, alanyazında en sık kullanılan kriterler Guba’nın (1981) ileri sürdüğü inanırlık, transfer edilebilirlik, güvenilmeye layık olma ve onaylanabilirliktir.

Onaylanabilirlik ise toplanan verilerin yansız ve objektif olması ile ilgilidir. Onaylanabilir veriler elde edebilmek için yararlanılabilecek stratejiler;
• çeşitli veri toplama teknikleri karşılaştırılması ve
• araştırmacının bulgularını özel bir şekilde elde etmesine neden olan eğilimlerini, ön yargılarını ya da varsayımlarını yansıtmasıdır.

Transfer edilebilirlik, araştırmacının araştırdığı her şeyin bağlama dayalı olması ve çalışmasının daha büyük insan gruplarına genelleştirilebilir olduğunu belirten “güvenilir” saptamalar geliştirme inancını belirtmektedir. Araştırmacı betimsel, bağlamla ilişkili saptamalarda bulunabilmek için bağlamla ilgili ayrıntılı betimsel veri toplamalı ve araştırma raporunu ayrıntılı olarak yazmalıdır.

Henson (1996, s.56), eylem araştırmasının öğretmenlerin mesleki gelişimleri açısından yararlarını şu şekilde açıklamıştır:
• Öğretmenlerin kendi sınıfları hakkında yeni bilgiler edinmesini sağlar.
• Öğretmenlerde yansıtıcı öğretme ve düşünmeyi geliştirir.
• Öğretmenlerin eğitim ile ilgili bilgi dağarcığını artırır.
• Öğretmenleri kendi güçlerinin sorumluluğunu almaya yönlendirir.
• Uygulama ve öğrenci başarısı arasındaki bağı güçlendirir.
• Öğretmenleri yeni düşünceler ve yeni şeyler öğrenmeye teşvik eder.
• Öğretmenlerin etkili uygulamalar gerçekleştirmelerini sağlar.

“Eylem araştırması araştırma yapılan okul ortamında pozitif eğitsel değişimi etkilemek amacıyla gerçekleştirilen bir süreçtir" bilgisi "niçin?" sorusunun cevabıdır.

Bir eylem planı hazırlamak: Bu aşamada geliştirilen eylem planı, eylem araştırması süreci içerisinde araştırmacıya rehberlik edecek eylem araştırması fikirlerinin kısa tanımlarını içerir ve genel olarak dokuz alt işlem basamağından oluşur. Bunlar (Mills, 2003):
- Odak alanı tanımının/araştırma amacının yazılması,
- Değişkenlerin tanımlanması,
- Araştırma sorularının geliştirilmesi,
- Planlanan etkinliğin veya yeniliğin tanımlanması,
- Eylem araştırması grubu görev tanımlarının ve grup üyelerinin tanımlanması,
- Olası sınırlılıkların göz önüne alınması,
- Gerekli olabilecek kaynakların tanımlanması,
- Veri toplama fikirlerinin geliştirilmesidir.