BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 6

Görüşme yönteminin güçlü yönleri, esneklik, yanıt oranı, sözel olmayan davranış, ortam üzerindeki kontrol, soru sırası, anlık tepki, veri kaynağının teyit edilmesi, tamlık ve derinlemesine bilgidir. Zayıf yönleri ise, maliyet, zaman, olası yanlılık, zaman ayırma güçlüğü, gizliliğin ortadan kalkması, soru standardının olmayışı ve bireylere ulaşma güçlüğüdür. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Soruda açıklaması verilen kavram sondadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Doküman analizi beş aşamada gerçekleştirilebilir. Bunlardan ilki, araştırmacının araştırma amacına uygun olarak dokümanlarını nereden ve nasıl ulaşacağını belirlemesiyle ve bu süreçte gerekli izinleri alarak etik davranmasını içeren dokümanlara ulaşma, ikincisi araştırmanın güvenirliğini sağlamak için ulaşılan dokümanların orijinalliğin kontrol edilmesi, üçüncüsü elde edilen dokümanların araştırmacı tarafından özümsenmesi yani dokümanların anlaşılmasıdır. Dördüncü aşama verinin analiz edilmesidir. Son aşama ise verinin kullanılmasıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Tartışma, araştırmada elde edilen bulguların yorumlandığı ve sonuçların vurgulandığı bölümdür. Benzer araştırmaların bulguları ile araştırmacının elde ettiği araştırma bulguları arasındaki benzerlikler ve farklılıklar bu bölümde belirtilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yöntem bölümü araştırma deseni, araştırmaya katılanlar (katılımcılar, evren ve örneklem, çalışma grubu), kullanılan ölçme araçları ile verilerin toplanması ve çözümlenmesi hakkında bilginin verildiği bölümdür. Soruda verilen bilgi, verilerin çözümlenmesi hakkında olduğundan, doğru yanıt C seçeneğidir.

Giriş bölümü; araştırma probleminin sunulduğu, problemle ilgili önceki çalışmaların özetlendiği, yapılan araştırmanın hangi amaçla yapıldığı, amaca ulaşılınca elde edilmesi beklenen kuramsal ve pratik yararın neler olacağı bir başka deyişle önemin yanı sıra var olan sınırlılıkların belirtildiği bölümdür. Araştırmanın giriş bölümünde araştırmanın amacı, önemi, kapsamı belirtilmelidir. Bu bağlamda öncelikle araştırmada hangi sorulara cevap aranacağı ve hangi temaların sorgulanacağı (amaç), ardından bu sorulara cevap bulmanın niçin önemli (önem bölümü) olduğu belirtilir. Soru kökünde verilen ifade araştırma kapsamında cevap aranan bir soruya işaret ettiğinden, bu kısmın giriş bölümünde olması beklenir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Araştırmaların kaynakça bölümlerinde, süreli yayınlarda yayınlanmış tek yazarlı makale gösterimi "Yazarın soyadı, Yazarın adının baş harfi. (Yıl). Makalenin adı. Süreli Yayının Adı, cilt (süreli yayının sayısı), sayfa aralığı" şeklindedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Süreli yayınların kaynakçada gösteriminde makale başlığı düz, yayının adı eğik şekilde yazılmalıdır. Sorudaki kaynağın doğru gösterimi "Gerek, S. ve Kurt, A.A. (2011). Ekonomi okuryazarlığı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uludağ Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30 (1), 59-73." şeklinde olmalıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Eğer araştırmanızda kaynak olarak iki yazarlı tek bir çalışma var ise parantez içinde birinci yazarın soyadı “ve” ikinci yazarın soyadı ile yayının yılına ilişkin bilgilere yer verilir. Soru kökünde verilen kaynak, metin içindeki kullanım durumuna göre Gerek ve Kurt (2011) veya (Gerek ve Kurt, 2011) şeklinde kullanılabilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Üç, dört veya beş yazarlı çalışmaların metin içinde kullanımında ilk atıfta bulunulan yerde parantez içinde özgün çalışmadaki sırayla yazar soyadları ve yayın tarihi verilir. İkinci kez aynı çalışmaya atıfta bulunulacağında ise ilk yazarın  soy adından sonra “ve diğer.” (ve diğerleri) ya da “ve ark.” (ve arkadaşları) ifadeleri kullanılır. A seçeneği ilk kullanım için doğrudur; fakat soruda ikinci kullanımı sorulmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

İnternet sitelerinin kaynakçada gösterimi, "Yazarın soyadı, Yazarın adının baş harfi. (Yayınlanma veya güncellenme tarihi). Başlık. Alınma tarihi, internet adresi." şeklinde olmalıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Metin içerisinde kısaltma kullanımı yapılacaksa, ilk kullanımda kısaltma parantez
içerisinde verilmeli, daha sonraki kullanımlarda kısaltmaya yer verilmelidir. Kısaltma kullanımı başladığı yerden itibaren metnin devam eden bölümlerinde de kısaltma kullanılmaya devam edilmeli, yeniden açılımı kullanılmamalıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Araştırma raporlarında, cümle başlangıcında yer alması gereken sayılar rakam ile yazılmamalı, sayı yazı olarak yazılmalıdır; bu nedenle A seçeneği doğrudur.  İki veya daha fazla basamaklı sayılar rakam ile tek basamaklı sayılar ise yazı ile ifade edilmelidir; bu nedenle C seçeneği doğrudur. Yüzde (%) işareti rakamla kullanılır; bu nedenle D seçeneği doğrudur. Ondalık sayılar, tarihler, telefon numaraları, cadde ve sokak numaraları, sayfa numaraları, metinde açıklanmak için çizelgelerden alınan sayılar, yüzdeler, örneklem büyüklüğü, katılımcıların miktarı, ölçekle birlikte kullanılan sayılar rakam ile yazılmalıdır; bu nedenle E seçeneği doğrudur. Katılımcı sayısının ifade edilmesinde tek ya da çift basamaklı olmasının ayrımına gidilmeden rakamla ifade edilmesi gerektiğinden B seçeneği yanlıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Bir ölçme aracında bulunması gereken en önemli nitelik olan güvenirlik, bilimsel çalışmanın en önemli ve birincil koşullarındandır.

Yapılan bir ölçme işlemi için dört tür güvenirlik çeşidi vardır. Bunlar (Karasar, 1999;
Litwin, 1995; Tekin, 2000);
• test-tekrar test
• eş değer (paralel) formlar
• iç tutarlılık
• bağımsız gözlemciler arası uyumdur

Zamana göre değişmezlik ölçütü olarak da ifade edilen test-tekrar test yöntemi, ölçme aracının güvenirliğinin belirlenmesinde en çok kullanılan yöntemdir.

Tüm testin güvenirliği Spearman-Brown formülünden yararlanılarak hesaplanır. Bu yöntem aslında bir iç tutarlık katsayısı vermektedir. Bu katsayının tahmininde Spearman Brown dışında Stanley, Rulon, Guttman gibi teknikler kullanılmaktadır.

Bir ölçme aracının bir uygulanışından diğer uygulanışına elde edilen sonuçların tutarlığını ifade eden güvenirliği etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bunlar testin kendisiyle ilgili faktörler, uygulama koşulları, testi alan öğrenci ya da öğrenci grubu ile ilgili etkenler ana başlıkları altında toplanabilir.

Testin uzunluğu: Bir testteki soru sayısı testin güvenirliğiyle doğrudan ilişkilidir. Testteki soru sayısı artırılarak testin güvenirliği artırılabilir.

Ölçme araçlarının sahip olması gereken niteliklerinden biri olan geçerliğin türleri; yüzgörünüş geçerliği, kapsam geçerliği, kritere dayalı geçerlik ve yapı geçerliğidir.