BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ

Bu yüzyılın kuramsal en büyük başarısı ise John Dalton’un (D.1766-Ö.1844) atom ku- ramını oluşturmasıdır. Bütün maddelerin atomlardan oluştuğunu savunan bu kurama göre, elementlerin farklılıkları kendilerini oluşturan atomların farklı oranlarda bileşmesinden kaynaklanmaktadır. Gazların da atomlardan oluştuğu belirlendi ve aynı koşullar altında bütün gazların eşit sayıda atomları içerdiği anlaşıldı. Gay Lussac (D.1778-Ö.1850) bu belir- lemesini Avagadro Yasası denilen kurala bağladı. Elementlerin atom ağırlıklarına göre sınıf- landırılması da bu dönemde Mendelyev (D.1834-Ö.1907) tarafından gerçekleştirildi.
Element, atom derken şimdi atomun yapısına sıra gelmişti ve bu dönem kimyası olağa- nüstü başarılara imza atmaya hazırlanıyordu. Yapılan araştırmalar sonucunda ilk defa atom- daki eksi yüklü parçacık olan elektron bulundu. J. J. Thompson (D.1856-Ö.1940) elektronun ağırlığını ölçmeyi başardı, ardından Ernest Rutherford (D.1871-Ö.1937) artı yüklü parçacık olan protonu keşfetti. Artık atom modelleri geliştirme zamanı gelmişti. İlk model çekirdek (proton) etrafında dönen elektrondan oluşan basit bir modeldi. Atom modeli üzerinde ya- pılan incelemeler sonucunda James Cadwick (1891-1974) nötronu keşfetti,

Sınıflama sisteminde türleri cinslere, cinsleri takımlara, takımları sınıflara ayıran ve türlerin sabit olduğunu savunan Karl Linnaeus en başarılı sınıflamaya gerçekleştirdi.

Atatürk’ün, son derece isa- betli bir karar verdiğini, gönderdiği gençler içerisinde 20. yüzyıl bilimsel çalışmalarına çok sayıda katkı yapmalarından anlaşılmaktadır. Bu bilim insanları arasında hemen Cahit Arf ,Asım Orhan Barut, Ratip Berker, Cavid Erginsoy, Sırrı Erinç, Ahmet Cemal Eringen, Feza Gürsey, Mustafa İnan, İhsan Ketin, Behram Kurşunoğlu, Turhan Onat, Oktay Sinanoğlu, Gazi Yaşargil’in adını anmak olanaklı olmaktadır.

Newton’un otorite haline gelmiş etkisinden dolayı ışığın taneciklerden oluştuğu, doğru çizgiler boyunca yayıldığı ve mekanik yasalara bağlı olduğu düşüncesi tek egemen görüş haline gelmişken, ışığın doğasının dalga olduğu görüşünü deneysel ve matematik olarak açıklayarak yeni bir kuram ortaya koyan Thomas Young (D.1773-Ö.1829) olmuştur.

Doğru cevap C'dir.

J. J. Thompson (D.1856-Ö.1940) elektronun ağırlığını ölçmeyi başardı, ardından Ernest Rutherford (D.1871-Ö.1937) artı yüklü parçacık olan protonu keşfetti. Artık atom modelleri geliştirme zamanı gelmişti. İlk model çekirdek (proton) etrafında dönen elektrondan oluşan basit bir modeldi. Atom modeli üzerinde yapılan incelemeler sonucunda James Cadwick (1891-1974) nötronu keşfetti.

Doğru cevap E'dir.

Bu dönem biyolojisinin önemli konularından birini hücre çalışmaları oluşturmaktadır. İlk ulaşılan bilgi hücrenin bağımsız bir yapı olduğu ve hem bitkilerin hem de hayvanların hücrelerden oluştuğudur. John Brown ve ardından Mathias Jacop Schleiden’ın geliştirdikleri bu düşünce temelinde konuya yaklaşan Theodor Schwann bitki ve hayvan hücrelerinin ortak yapıya sahip olduklarını, her iki hücrede de zar, protoplazma ve çekirdek bulunduğunu belirledi. Protoplazmanın hücrede üremeyi, beslenmeyi ve gelişmeyi sağladığını bulan Schwann Hücre Kuramı’nı geliştirmiş oldu.

Doğru cevap B'dir.

Bu çabalar sonucunda 1933’te gerçekleştirilen bir Üniversite Reformu’yla birlikte, 1
Temmuz 1933’de, Dârü’l-Fünûn yerine İstanbul Üniversitesi kurulmuştur.

Doğru cevap A'dır.

Mendel bitkiler üzerine yaptığı çalışmalarla bir türün özelliklerinin kalıtım yoluyla sonraki kuşaklara aktarıldığını buldu. Küçük yaştan beri bahçe işleri ile uğraşan Mendel,
Darwin’in doğal ayıklanma görüşü yayılmaya başlayınca ve biyologların bir türün özelliklerinin kalıtsal olarak nasıl aktarıldığı sorunuyla ilgilenince, Mendel de 1858’de aynı problem üzerinde çalışmaya başladı ve bezelyelerle deneyler yaptı. Bitkinin uzun boylu ya da cüce, çiçeklerin ve yaprak renkli ya da renksiz, tohumlarının sarı ya da yeşil, düzgün ya da buruşuk olması gibi karşıt özelliklerden birini kuşaklar boyu taşıyan saf soylar elde etmeyi başardı.

Doğru cevap D'dir.

17. yüzyıldan önce özellikle İslâm dünyasında İbn el-Heysem (D.965-Ö.1039) ve Kemâlüddîn el-Fârisî (öl.1320) som camdan veya içi saf suyla doldurulmuş cam kürelerle ışık ışınlarının analizini yapmış ve renk incelemelerinde bulunmuşlardı. Bu çalışma sürecinin ilk önemli başarısını Kemâlüddîn el-Fârisî gökkuşağının oluşumunu doğru olarak ve bugünkü bilgilere uygun şekilde açıklamakla elde etmiştir.

Doğru cevap E'dir.

Einstein’ın Özel Görelilik Kuramının bilim tarihi açısından dikkat çeken birkaç sonucu bulunmaktadır:

1) Bir nesne gözlemciye göre hareketliyse nesnenin uzunluğu hızına bağlı olarak kısalır. 

2) Bir nesne gözlemciye göre hareketliyse, nesnenin kütlesi hızına
orantılı artar

3) Madde enerjiye, enerji de maddeye dönüştürülebilir

4) Galileo-Newton evreninde W=v+w biçiminde ifade edilen Hızların Toplanması İlkesi söz konusuydu. Bu ilkenin ışık hızına veya ona yakın hızlarda hareket eden sistemlerdeki hareketlerin açıklanmasına uygulandığında, yanlış sonuçlara yol açtığı anlaşıldı.

5) Eğer iki gözlemci birbirlerine göre hareketliyseler, biri diğerinin zaman sürecini yavaşlamış görür. Başka bir deyişle, birbirlerine göre hareket eden iki gözlemci için zaman farklı hızlarda akar

Doğru cevap C'dir.

Sayfa 207'yi inceleyiniz.

Giriş bölümünü inceleyiniz.

Salt kuramsal çalışmalar değil, uygulamalı matematik alanları da ortaya çıkmaya başlamıştır.

S. 210 Astronomi bölümünü inceleyiniz.

Sayfa 229'daki genel özet kısmını inceleyebilirsiniz.

Astronomi bölümünü inceleyiniz.

Görelilik kuramını inceleyiniz

Kuantum kuramını inceleyiniz

Astronomi bölümünü inceleyiniz.

Genç Cumhuriyet uzay araştırmalarına da ilgisiz kalmamış daha önce 1911 yılında kurulmuş Kandilli Gözlemevi 1947 yılından itibaren çağdaş nitelikli bir araştırma kurumu haline getirilmiştir.