BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ

Osmanlılarda din, kültür ve bilim faaliyetlerinin kaynağını oluşturan ve aynı zamanda devlet ve toplumun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde teşkilatlanmış olan en önemli müessese ……………dir.

Yukarıdaki boşluğa gelecek bilgi aşağıdakilerden hangisidir?

Osmanlı devletinin ilk medresesi nerede ve hangi padişah zamanında kurulmuştur?

Osmanlının ilk üniversitesi olarak nitelendirilen kurum aşağıdakilerden hangisidir?

Osmanlılarda pratik ihtiyaçları karşılamaya yönelik uygulamalı bilim müesseseleri­nin başında sağlık hizmeti veren müessesler gelmektedir. Genellikle “darüşşifa”, “şifaha­ne” veya “bîmâristan” olarak adlandırılan bu müesseseler aynı zamanda tıp eğitimi ver­me fonksiyonunu da icra etmişlerdir.

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlıda hizmet veren sağlık kuruluşlarından biri değildir?

Osmanlıda daha çok padişahın, hanedan mensuplarının ve saray görevlilerinin işleriyle ilgili olan müessese daha vardı. Bu kişi başta padişah ve ailesi olmak üzere saray halkının sağlığıyla ilgilenen tabipti. İlmiye sınıfından iyi yetişmiş kimseler arasından seçilen bu kişi, aynı zamanda imparatorluğun tabip, eczacı, cerrah, kehhal (göz heki­mi) ve sağlıkla ilgili bütün müesseselerinden sorumluydu.

Yukarıda değinilen Osmanlı kurumu aşağıdakilerden hangisidir?

Türk asıllı bir ailenin çocuğu olarak Şam’da dünyaya gelen, Suriye ve Mısır’da eğitim görmüştür. 1570 yılında Mısır’dan İstanbul’a gelmiş ve Sultan II. Selim tarafın­dan müneccimbaşılığa tayin edilmiştir. Kısa bir zaman sonra Osmanlı tahtı­na geçen III. Murad’ın emriyle İstanbul’da bir rasathane inşasına başlamıştır. Rasathane astronomların barınma, çalışma ihtiyaçlarına cevap veren ve bir kütüphane ihtiva eden çok iyi tasarlanmış bir bina idi. Bu kurum Osmanlı devletinin ilk rasathanesiydi. İslâm dünyasının en büyük rasathanesi olarak planlanan bu müessese, aynı zamanda zamanının en gelişmiş astronomi cihazları ile donatılmış­tı. Yukarıda bahsi geçen rasathane aşağıdakilerden hangisidir?

Osmanlı bilim ve eğitim literatürü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru değildir?

İlk büyük Osmanlı âlimlerindendir. Os­manlı bilim geleneğinin ve literatürünün gelişmesine büyük katkıları olmuştur. İlk eserini ilmî kariyerine başladığı Anadolu’da yazmıştır. Daha sonra Semerkand’a yerleşmiş­tir. Eserleri arasında Çağminî’nin el-Mülahhas fi’l-Hey’e adlı astronomi kitabına yaptığı Şerhü’l-Mülahhas fi’l-İlmi’l-Hey’e adlı şerhi ve Semerkandî’nin geometri konusundaki Eşkalü’t-Te’sis’ine yazdığı Şerhü’l-Eşkalü’t-Te’sis adlı kitabı en yaygın olanlardır.

Yukarıda bahsedilen Osmanlı alimi aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı devletinin önemli Coğrafyacılarından biri değildir?

1826 yılında Yeniçeri Ocağı’nın ilgası ile Sultan II. Mahmud tarafından “Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye” adı altında yeni bir ordu kurulmuştur. Bu orduda yeni savaş usûl ve tek­niklerini bilen subayların yetiştirilmesi maksadıyla 1832-1833 yılında bir askerî mektep kurulmasına teşebbüs edilmiştir. Bu tarihe kadar ordunun bu tür subay ihtiyacı mühen­dishanelerden yetişen subaylar (mütefennin zabit) vasıtasıyla karşılanmaya çalışılmış, an­cak bunların sayıca az olması ve ihtisas sahalarının farklı olması, subay yetiştiren askerî bir okula duyulan ihtiyacı daha da kuvvetlendirmiştir.

Avrupa’da “Ecole Militaire” tabir olunan askerî okullar örneğinde planlanan bu mek­tebin, 1831 yılında Doğancılar Kışlası’nda kurulmasına karar verilmiş ise de gerçekleşe­memiştir. 1834-1835’te, tamir ettirilerek 400 talebe alacak kapasitede bir mektep haline getirilmiş olan Maçka Kışlası’nda resmen kurulmuştur.

Yukarıda bahsedilen okul aşağıdakilerden hangisidir?

‘‘İstanbul Rasathanesi’ndeki çalışmalarıyla Güneş parametrelerinin hesaplanması için yeni bir metot geliştiren --------, günümüzde 61” olarak hesaplanmış olan Güneş’in apojesini, 63” olarak hesaplamıştır. Bu, Kopernik’in 24” ve Tycho Brahe’nin 45” değerleriyle mukayese edildiğinde gerçeğe en ya­kın değerdir.’’

Yukarıdaki ifadede boşlukla gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

Osmanlı müderrislerinin umumiyetle iyi bildiği “elsine-i selase” denilen üç dil aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?

Semerkand Rasathanesi kim tarafından kurulmuştur?

‘‘Kadızâde-i Rûmî, -------- adlı eserinin mukaddimesinde, “kâinatın yara­dılışını ve sırlarını düşünen filozofların, dinî meselelerde fetva veren fakihlerin, devlet işlerini yürüten memurların ve yargı işlerine bakan kadıların geometri bilmelerinin ge­reği” üzerinde durmakta ve böylece bilimin felsefî, uhrevî ve dünyevî lüzumuna işaret etmektedir.’’

Yukarıdaki ifadede boşlukla gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

‘‘16. asırda, Osmanlı haritacılığı ------- sayesinde en büyük eserlerini vermiş­tir. Kristof Kolomb’un Amerika haritası ile Avrupa ve İslâm haritalarından istifade ederek ve aynı zamanda kendi tecrübelerine dayanarak 1513’te çizdiği haritanın bugün elimizde bulunan kısmı büyük ölçekli dünya haritasının bir parçasıdır.’’

Yukarıdaki ifadede boşlukla gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

İlk Osmanlı matbaasının kurucusu kimdir?

“Darülfünun” adında yeni bir yüksek eğitim müessesesi, yani üniversite kurma düşüncesi hangi yüzyılın ortalarına doğru ortaya çıkmıştır?

Darülfünun-ı Osmanî’nin büyük bir merasimle açıldığı yıl aşağıdakilerden hangisidir?

Edebiyat, Riyaziyat ve Tabiiyat şubelerin­den oluşan kız talebelere mahsus İnas Darülfünunu hangi yıl kurulmuştur?

Kimyanın sadece harp sanayiindeki öneminden bahsedilen Mecmua-i Ulûm-ı Riyaziye adlı eserin yazarı kimdir?