BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ

Thales’in bilime olan katkıları şunlardır:
• Evrende olan bitenleri, doğaüstü mitolojik güçlere dayandırarak açıklamaya son
vermiştir.
• Geometriye ispat kavramını sokarak, matematik düşünceyi amprik işlemlerle sınırlamaktan kurtarmıştır.
• Evrendeki nesneleri tek bir maddeye indirgeyerek, olup bitenleri evrensel birilkeye
dayanarak açıklamak yolunu açmıştır. Doğru cevap B'dir.

Anaximander’e göre, evrenin temel yapı taşı, “sınırsız” ya da “sonsuz” adını verdiği soyut yani maddesel olmayan bir kavramdır. Maddesel olmayan bu kavramın, evrensel,
bitmeyen, değişmeyen ve görünmeyen olmak gibi özellikleri vardır. Evrendeki bütün nesneler, tanımladığı bu kavramdan değişik özellikler taşıyarak oluşmuşlardır. Sınırsız
adı verilen bu kaynaktan, karşıt nitelikte şeyler, hareket sonucu oluşmuştur. Doğru cevap A'dır.

Anaximanes, Anaximander tarafından tanımlanan sınırsız kavramını gözlenebilir
nitelikte olmadığı yani somut olmadığından dolayı reddederek, bunun yerine hava veya
buharı evrenin temel yapı taşı olarak önermiştir. Doğru cevap A'dır.

Hekataeos, evrenin yapısını araştırmadan önce, yerin gezilmesi ve bilgi toplanması gerektiğini düşünmekteydi. Bu düşüncenin sonucu olarak ilk coğrafya kitabını
yazmıştır. Bu nedenle, kendisine “Coğrafya’nın kurucusu” ünvanı verilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Pytagoras’çılara göre, sayı evrenin temel yapı taşıdır. Bütün doğal sayılar, 1 sayısından türemiştir, yani 1 sayısı, evrenin yapısını açıklayan bir kavramdır. Doğru cevap D'dir.

M.Ö.540 ile M.Ö.480 yılları arasında yaşamış olan Herakleitos, gerçeğin özünün sayılar değil, değişme süreci olduğunu ifade etmiştir. Her şey sürekli değişim içerisindedir. Duyularımızla algıladığımız her şey algılama anında vardır. Bir ırmakta aynı suyla iki kez yüzümüzü yıkayamayız. Çünkü ikinci kez, ırmak aynı ırmak değildir. Her şey bir değişim
içerisindedir. Doğru cevap C'dir.

Pytagoras’çılar 10 sayısını kutsal kabul ederler ve bu sayı üzerine yemin ederlerdi. Merkezdeki ateş ve bunun yanısıra tanımlanan sekiz nesneyle birlikte dokuz ögeli bir model ortaya çıkıyordu. Evreni kutsal bir varlık olarak gördükleri için dokuzu, 10 sayısına tamamlayan bir öge daha olmalıydı. Onuncu öge, Philolaos tarafından “antikthon” yani Türkçe çevirisiyle “karşıt dünya” olarak tanımlandı. Doğru cevap E'dir.

Democritos, atomsal evren kuramının kurucusu olması nedeniyle, atom fiziğinin kurucusu olarak kabul edilir. Doğru cevap C'dir.

Platon’a göre, akıp giden yani değişen değil, kalıcı olan temeldir. Matematik ve geometri, bu amaca hizmet etmektedir.Doğru, üçgen, daire ve küre, ideal şekillerdir. Bu kavramlar akılla kavranabilir türdendir. Çünkü bu kavramların özellikleri değişmez. Geometri ise yalnızca akıl yürütmeye dayanan bir bilimdir. Platon’a göre evren küreseldir ve merkezinde, küresel ve hareketsiz olan yer bulunur. Yer, merkezinden geçen eksen etrafında 24 saatte bir dönüş yapar. Ona göre, insanlar tarafından duyulamayan bir evren müziği vardır. Bu müzik, gezegenlerin farklı aralıklarda Platon Şekil 2.16 38 Bilim ve Teknoloji Tarihi ve biçimlerde dolanmalarından kaynaklanmaktadır. Bu görüş, Platon’u uyumlu bir evren anlayışına götürecek ve sonuçta matematik, müzik ve astronomi arasındaki uyumun farkına vardıracaktır. Doğru cevap B'dir.

Archimedes, kraldan gerçek tacı ve kuyumcudan gelen tacı ister ve hamamdaki suyun yüzeyindeki hamam tasının içine önce gerçek tacı koyarak, sonra da kuyumcudan gelen tacı ayrı ayrı koyarak, her iki durumda havuzdan taşan suları ayrı ayrı tartar. Sonuçta suların ağırlıklarının farklı olduğunu bulur. Öyleyse, kuyumcunun tacı saf altından değildir. Doğru cevap D'dir.

Archimedes’in mekanikte yapmış olduğu buluşlar arasında, bileşik makaralar,
sonsuz vidalar, yakan aynalar sayılabilir. Buna göre doğru cevap A'dır.

M.Ö. 285 ile M.Ö. 222 yılları arasında yaşamış olan İskenderiye Mekanik Okulu kurucusu Ctesibios,bilim tarihindeki ilk mekanik kitabını yazmıştır. Buna göre doğru cevap A'dır.