Orta Çağ’da Bilim ve Teknoloji

Antik Çağ ve Modern Çağ arasında yer alan M.S. 395 ile M.S. 1450 arasındaki döneme, Rönesans düşünürleri tarafından Orta Çağ adı verilmiştir.

Bu çağ, nitelik ve yapı bakımından farklı özellikler taşıyan iki zaman dilimini içermektedir. M.S. ikinci yüzyıldan sekizinci yüzyıla kadar olan dilim, Patristik Dönem ya da Karanlık Çağ, sekizinci yüzyıldan onbeşinci yüzyıla kadar olan dilim ise, Skolastik Dönem’dir.

Orta Çağ Avrupa’sında, Tanrı’nın evreni yoktan var ettiği ve herşeyin temelinde Tanrı’nın olduğu şeklindeki Hıristiyanlık düşüncesi şeklindeki görüş hakimdir. Bu durumda, Orta Çağ düşüncesinin temelinde, dinsel öğretilerin oluşturduğu dinsel bakış vardır.

Bu dönem içerisinde, bilimin gelişmesini büyük ölçüde etkileyen, üyeleri bilim adamları olan Fransisken Tarikatı 1209’da, üyeleri düşünürler olan Dominiken Tarikatı 1215’de kurulmuşlardır.

M.S. 1000 yılında, İtalya’nın Bologna kentinde, hukuk eğitimi almak isteyen öğrenciler, Universitas adlı bir oluşum başlattılar.

Birinci grup, gramer (dilbilgisi), retorik (konuşma) ve diyalektik ders paketini içerecek şekilde olup, üçlü anlamına gelen Trivium adını alıyordu. İkinci grup ise, Aritmetik, Geometri, Müzik ve Astronomi ders paketini içerecek şekilde olup, dörtlü anlamına gelen, Quadrivium adını alıyordu.

Aristoteles’in Yermerkezli Evren Modeli ve Batlamyus’un Evren Modeli, Ortaçağ kozmolojisi ve astronomisinin temellerini oluşturmuştur.

John Buridan (D.1300-Ö.1358) Yer’in hareketini inceleyerek, astronomik gözlemlere
uygun akıl yürütmeyle, Güneş’in günlük hareketinin yorumlanmasıyla, Güneş’in durgun, Yer’in ise kendi ekseni etrafında dönmesinin akla yatkın olduğunu ifade etmiştir

Nicolas Oresmus (D.1320-Ö.1382) ise, evrenin merkezinde mutlak çekimin olduğu şeklindeki Aristoteles’in görüşüne karşı çıkarak, Yer’in sabitliğini savunarak, Kopernik’in
Güneş Merkezli Evren modeline ışık tutmuştur.

Ortaçağ’da yapılan matematik çalışmalarında ise iki matematikçinin adı geçmektedir: Leonardo Fibonacci (D.1170-Ö.1250) ve Jordanus Nemorarius (D.1225-Ö.1260).

Fibonacci dizisi, ikinci sayıdan sonra gelen her sayı, önceki iki sayının toplamı olan bir dizidir.

Ayçiçeği, papatya çiçeği, çam kozalağı, tütün bitkisi, eğrelti otu, Mimar Sinan'ın eserlerinde Fibonacci dizisi bulunmaktadır.

Mekanik, Algorizmi makaleleri, Aritmetik, Cebir, Geometri ve Stereografik izdüşümdür.

Hıristiyan dünyası’nda bu dönemde fiziğin optik yani ışık bilgisi alanında çalışmalar yapmış bilim adamlarından öne çıkan dört örnek olan Robert Grosseteste, Rogere Bacon, John Pecham ve Witelo’dur.

Roger Bacon.

Oxford Üniversitesi Merton Koleji’nde çalışan dört matematikçidir: Thomas Bradwardine (D.1290-Ö.1349), Richard Swineshead (D.1328-Ö.1354), John Dumbleton (D.1310-Ö.1354), William Heytesbury (D.1313-Ö.1372).

Bugünki İran toprakları içinde yer alan Cundişapur’da yaşayan Hıristiyanlığın bir kolu olan Nasturiler, klasikleri çevirmede büyük pay sahibi oldular.

Sekizinci yüzyılın sonlarına doğru, halife Harun el-Reşit, Aristoteles, Hipokrat ve Galen
gibi ünlü hekimlerin eserlerini Arapça’ya çevirtti. Euclides’in Elementler’i, Batlamyus’un
Almagest’i, Coğrafya’sı, Optik’i, Apollonius’un Koni Kesitleri, Platon’un Devlet ve Yasalar’ı, Aristoteles’in Organon’u, Oluş ve Bozuluş’u, Galenos’un Organların Yararları, İlaçların Birleşimi ve Ruh Hastalıkları gibi kitaplar Arapça’ya öncelikle çevrilmişti.

İslam Dünyası’ndaki bilimsel gelişmelerin yaşandığı üç önemli kurum, Beytü’l Hikme
(Bilgelik Evi), gözlemevleri ve hastahanelerdir.

Beyt’ül Hikme veya Bilgelik Evi bir araştırma ve eğitim kurumu olup, Abbasi halifesi
el Mamun tarafından Cundişapur’daki Akademi örnek alınarak kurulmuştur.

İslam Dünyası’ndaki ilk hastahane, Emeviler Dönemi’nde Şam’da kurulmuştur. Bu hastahanede Hint tıbbının etkili olduğu söylenmektedir.

Abdülhamit İbn Türk, Sabit İbn Kurra, Kereci ve Ömer Hayyam'dır

Ömer Hayyam, n bir pozitif tam sayı olmak üzere (a+b)n ifadesinin açılımına ait terimlerin katsayılarını veren Batı ülkelerinde Pascal üçgeni olarak isimlendirilen yöntemi Pascal’dan yüzlerce yıl önce bulmuştu. Bu nedenle Bilim tarihçileri Pascal Üçgeni yerine Hayyam Üçgeni ismini kullanmaktadırlar.

İslam dünyasında mikad denen yeni bir astronomi dalı doğmuştur. Bu dalda çalışmaları yürütenlere ise, muvakkit adı verilmiştir.

Bilim tarihinde ilk gözlemevleri olan Bağdat’taki Şemmasiye, Şam’daki Kasiyun gözlemevleri, (813-833) yılları arasında hüküm süren Abbasi halifesi Memun tarafından kurulmuştur.

Fergani, Battani, Buzcani ve Tusi'dir. 

Mekaniğin öncü bilim adamı İbn Sina, optiğin öncü bilim adamı ise, İbn el Heysem’dir. Kemalüddin el Farisi ise İbn el Heysem’in izleyicisi olmuştur.

'Kasri meyil' cismin hareket etme isteğidir.

Tüm zamanların en büyük optikçisi” kabul edilen İbn el Heysem (D.965-Ö.1040), bu bilim dalını gerçek kimliğine kavuşturmuştur.

Kimya’nın ilk çalışmaları, İslam Dünyası’nda başlamış olup, ilk simyacı Halid bin
Yezid’dir. Ondan sonra, Cafer Sadık ve onun öğrencisi olan İslam simyasının doruk noktası Cabir ibn Hayyan’dır

İbn Nefis’e göre, kalbin sağ karıncığına gelen kan, akciğerlere gidip temizlendikten sonra, kalbin sol karıncığına gelmektedir (Küçük Kan Dolaşımı).