BİLİM VE TEKNOLOJİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 14

1900 yılında Grafen Ferdinand Von Zeppelin ilk hava gemisi Zeplin’i yaptı ve uçtu. 1903’de ise Wright Kardeşler yaptıkları pervaneli uçakla ilk kontrollü uçuşu gerçekleştirdiler. 1939’da ilk jet uçağı yapıldı. 1947’de ise ilk roket uçağı yapıldı ve ses duvarı aşıldı.

Neptün’ün yörüngesinde bazı sapmalar olduğu anlaşılınca, aynı akıl yürütmeyle
1915 yılında nedenin başka bir gezegen olması gerektiği çıkarsanmış (dedüksiyon), 1930 yılında, C. W. Tombaugh Plüton’u bulmuştur. 

Doğru cevap A'dır.

Angelo Secchi (D.1818-Ö.1878), kısa süre sonra yıldızları Hidrojen ağırlıklı olanlar ve beyaz ya da mavi ışık salanlar; birden fazla elementten oluşanlar ve sarı ışık salanlar; kimyasal molekülleri barındıranlar ve kırmızı ışık salanlar ile aşırı kırmızı ışık salanlar olmak üzere dört ana gurupta sınıflandırdı.

Doğru cevap D'dir.

Rönesans’ın sözcük anlamı yeniden doğuş demektir. Bu haliyle de kuşkusuz bir anlam ifade etmektedir; ancak yeniden doğanın ne olduğu açıkça belirtilmedikçe, sözcüğün taşıdığı gerçek etki bütünüyle ortaya çıkmamaktadır. Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir.

Rönesans döneminde gelişme gösteren bilim dallarının başında matematik gelmektedir. Matematiğin gelişmesini etkileyen temel etkenlerin başında ise coğrafi keşifler gelmektedir.

Ticari ilişkilerin düzenlenmesi, alış veriş mantığının gelişmesine koşut olarak başta dört işlem olmak üzere hesap bilgisinde hızlı bir gelişme gerçekleşti. Çalışmaların ilk verimli sonucu üçüncü derece denklemlerin çözümünün gerçekleştirilmesi oldu.

Kopernik, gözlem sonucu elde edilmiş verilerden daha çok, felsefenin sunduğu olanaklarla, tasvirci değil, analitik düşünebilme becerisiyle evrenin yapısı, Güneş, Yer ve Ay ilişkileri, hareket ve durağanlık gibi nitelikler üzerine geliştirdiği düşüncelerini Göksel Kürelerin Döngüsel Devinimi başlıklı kitabında topladı.

Brahe, devrimci keşfini 1572 yılında, Cassiopea takımyıldızında ortaya çıkan ve o zamana kadar görülmemiş parlaklıkta bir yıldızı (nova) gözlemleyerek yaptı. Brahe hesaplamaları sonucunda yeni yıldızın, oluş ve bozuluşun yani değişimin gerçekleştiği Ay-altı bölgede değil, sabit yıldızlar bölgesine ait olduğunu kanıtladı.

Bir işçinin itmediği sürece el arabasının hareket etmemesi veya rüzgâr savurmazsa yaprağın yer değiştirmemesi gibi durumlardı. Böyle olmakla birlikte Aristoteles, bu gözlemlerden bir sonuç çıkarmış ve “kuvvetsiz hareket olmaz” biçiminde bir yargı elde etmişti.

Isaac Newton’dur (D.1642-Ö.1727). İlk kez fizikte elde edilen başarıların bütün sonuçlarını kapsayan bir kuram oluşturmuştur. Evrensel çekim kanununun keşfi, diferansiyel ve integral hesabın geliştirilmesi ve Güneş ışığının doğasının aydınlatılması onun başarılarıdır. Newton bu çalışmalarını Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri, 1687) ve Optik, 1704) adlı eserlerinde toplamıştır.

Optik: Bugün bütün fiziksel optik olgularının incelendiği fiziksel optiğin aşağıdaki temel ilkeleri de bu dönemde belirlendi:

Jean Bodin (D.1530-Ö.1596) ve Bernhardus Varenius’un (D.1622-Ö.1650) katkılarıyla bağımsız bilim dalı olarak coğrafya doğdu.

Antonio von Leeuwenhoek (D.1632-Ö.1723) çamurlu suyu mikroskop altında incelediğinde, tek hücreli canlıların varlığını keşfetmiş, canlılar dünyasının görünenlerden oluşmadığını ilan etmiştir.

1714’de Fahrenheit kendi adıyla anılan bir termometre yaptı ve cıva kullandı.

Işık ışınlarının doğrusal yayılımı, görmenin gerçekleşmesinde ışık ve nesnenin konumlandırılması, gölgelerin oluşumu gibi birçok konu geometri bilgisini gerektirmekteydi ve perspektif geometrisi büyük gelişme kaydetti. Bu alanın en iyilerinden biri Leonardo da Vinci oldu. B seçeneğinde yer alan Leonardo da Vinci dışındaki diğer isimler 19. yüzyılda Fransa'da ortaya çıkan İzlenimcilik diğer bir ismi ile Empresyonist akımına mensup sanatçılardır. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

Bu yüzyıllarda matematik alanında biri sayılar, grup ve fonksiyonlar kuramı vb. çok sayıda yeni kuramların geliştirilmesi, ikincisi de uzmanlaşmanın ortaya çıkması gibi dikkat çeken iki gelişme gerçekleşmiştir. Bunlardan ikincisini bu dönem matematiğindeki en önemli gelişme olarak belirtmek belki daha doğru olur.

Geometri alanında ise Eukleides’in ünlü beşinci (paralel) postulatı daha önceki dönemlerde olduğu gibi teorem sanılarak çeşitli şekillerde kanıtlanmasına yönelik çalışmalara girişilmiş; bu girişimlerden Eukleides-dışı geometriler ortaya çıkmıştır. Bu süreçte ortaya çıkan ilk dikkat çeken gelişme Nicolai Lobatchevski’nin (D.1792-Ö.1858) ve Bernhard Riemann’ın (D.1826-Ö.1866) kendi adlarıyla anılan geometrilerini kurmaları olmuştur.

Teleskopla sağlanan dakiklik, gezegen yörüngelerinin matematik olarak daha ayrıntılı çizilebilmesine olanak tanımış ve bunun sonucu olarak herhangi bir gezgenin yörüngesini oluşturan çizelgede gerçekleşecek bir sapmayı belirlemek olanaklı hale gelmiştir. Bu çalışma biçimi yeni gezegenlerin ve uydularının belirlenmesini kolaylaştırmıştır.

Bu kuramsal bilginin sağladığı avantajla Alexis Bouvard (D.1767-Ö.1843) 1821 yılında Uranüs’ün yörünge gözlemlerine ilişkin çizelgelerinde yarım dakikalık bir hata olduğunu belirlemiş ve astronomların dikkatini çekmiştir.

Bu bakış açısıyla W. Hyde Wollaston Güneş’ten gelen ışığın spektrumunda (tayf) anlamlandıramadığı farklı büyüklükte dikey ve siyah çizgiler olduğunu belirledi.