FEL202U
BİLİM FELSEFESİ
6. Ünite
Soru 1
Lakatos’un teori gelişimi görüşüne göre gelişen teori dizisi nedir?
Soru 2
"Lakatos’un görüşünde, bir teori dizisine ait her teorinin postulatlar kümesi, temel hipotezler kümesi ile yardımcı hipotezler kümesinin birleşimidir."Yukarıdaki tanıma göre temel hipotezler kümesi aşağıdaki hangi kavramla açıklanır?
Soru 3
"Lakatos’un görüşünde, bir teori dizisine ait her teorinin postulatlar kümesi, temel hipotezler kümesi ile yardımcı hipotezler kümesinin birleşimidir"Yukarıda bahsedilen yardımcı hipotezler kümesine ne ad verilir?
Soru 4
Pozitif yordam ile negatif yordam arasındaki farklar nelerdir?
Soru 5
Aşağıdakilerden hangisi bilimsel paradigma bileşenlerinden biri değildir?
Soru 6
Aşağıdakilerden hangisi bilimsel değer ölçülerinden biri değildir?
Soru 7
Aşağıdakilerden hangisi olağan bilim problemleri çeşitlerinden biri değildir?
Soru 8
“Bir teori dizisindeki tüm teorilere ortak olan temel hipotezler kümesi” teori dizisiyle ilgili hangi kavramı tanımlamaktadır?
Soru 9
"Bir teorinin hipotezlerinden tümdengelimsel olarak türetilen bir önermenin değillemesi gözlem ve/veya deneyle doğrulanmış bir gözlem önermesi ise bu önermenin dile getirdiği olguya” ne denir?
Soru 10
Kuhn’un görüşüne göre bilimsel paradigma aşağıdaki ögelerden hangisini içermez?
Soru 11
"Lakatos’un bilimsel araştırma programı, bir teori dizisini yönlendirir. Diziyi oluşturan teorilerin ortak katı çekirdeklerinden ötürü aynı teorinin zaman içindeki farklı teori aşamaları sayılabilir. Kuhn’un ortaya koyduğu disipliner matriks görüşünde ise bilimsel paradigma dolaysız olarak teoriyi değil, teoriyi kabul eden bilim insanları topluluğunu yönlendirir. Teorinin yönlendirilmesi, bilim insanları topluluğu aracılığıyla gerçekleşir.”Yukarıdaki bilgi doğrultusunda, Kuhn’un görüşünü Lakatos’un görüşünden ayıran öge hangisidir?
Soru 12
Bunalım döneminde ortaya atılan ad hoc hipotezlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Soru 13
"Giderilemez anomalilerin artması, çözüm bekleyen olağan bilim problemlerinin azalması ve yeni bilimsel buluşların azalması veya bütünüyle durması, kabul edilmiş olan bilimsel paradigmaya ve onun içerdiği teoriye olan güveni sarsar.” Bu durum aşağıdakilerden hangisine yol açar?
Soru 14
Bilim felsefesinde indirgemeci gelişim görüşünü ortaya koyan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 15
I. Ernest Nagel
II. Thomas S. Kuhn
III. Imre Lakatos
Yukarıdaki düşünürlerden hangisinin görüşleri bilim felsefesinde devrimsel görüş çerçevesinde ele alınmaktadır?
Soru 16
Nagel’in indirgemeci gelişim görüşüne göre bir teorinin yerine geçen ikinci bir teori hangi özelliğe sahip olmalıdır?
Soru 17
I. İndirgenen teorinin postulatlarında geçen her terim, indirgeyen teorinin postulatlarında geçmelidir.
II. İndirgenen teorinin her postulatı, indirgeyen teorinin postulatlarından tümevarımsal çıkarımla türetilebilmelidir.
III. İndirgeyen teori pekiştirilmiş bir teori olmalıdır.
Yukarıdakilerden hangileri Nagel’in indirgemeci gelişim görüşü için söylenilebilir?
Soru 18
Herhangi bir bilim dalında ardı ardına ortaya konulan teoriler dizisini ele alarak, gelişen teori dizisi (progressive series) ile yozlaşan teori dizisi (degenerative series) ayrımını yapan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 19
I. Bir teori dizisine ait her teorinin postulatlar kümesi, temel hipotezler kümesi ile yardımcı hipotezler kümesinin birleşimidir.
II. Dizideki tüm teorilere ortak olan temel hipotezler kümesine, teori dizisinin koruyucu kuşağı denir.
III. Dizideki her teorinin yardımcı hipotezler kümesine de o teoriye özgü katı çekirdek denir.
Yukarıdakilerden hangileri Lakatos’un gelişen teori dizisi tanımlaması için söylenebilir?
Soru 20
Bir teori ile gözlem ve/veya deney arasındaki aykırılığa verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?