BİLİM FELSEFESİ

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Gözlem önermelerinde geçip gözlemlenebilir bir nesne dizgesini, olayı ya da özelliği gösteren terime gözlem terimi denir."gaz kitlesi" “basınç” (p), “hacim” (V) ve “sıcaklık” (T) terimleri birer gözlem terimidir. 

Belli bir teorinin ilişkin olduğu gözlemlenemezleri gösteren terimlerin, o teoriye ait teorik terimler olduğu söylenir. Örneğin “molekül”, “molekül kütlesi”, “molekül hızı”, “molekül kinetik enerjisi” ve “molekül sayısı” kinetik gaz teorisine ait teorik terimlerdir.

Belli bir teorinin ilişkin olduğu gözlemlenemezleri gösteren terimlerin, o teoriye ait teorik terimler olduğu söylenir. Örneğin “molekül”, “molekül kütlesi”, “molekül hızı”, “molekül kinetik enerjisi” ve “molekül sayısı” kinetik gaz teorisine ait teorik terimlerdir.

t anında s sepetinde bulunan bütün elmalar kırmızıdır önermesi tümel-koşullu önerme biçimindedir. (Bu örnek için bkz. Hempel and Oppenheim, 1988: 23).

Bilim felsefecileri teorilere yapıları bakımından biri sözdizimsel (sentaktik) öbürü anlambilimsel (semantik) olmak üzere iki farklı biçimde yaklaşmışlardır. Sözdizimsel yaklaşımda her teori aksiyomlar (postulatlar) ile onlardan türetilebilen önermelerden oluşan aksiyomlaştırılmış dizgeden başka bir şey değildir.

Teorik Postulatlar Q gibi bir teorinin teorik postulatları Q teorisinin diline ait teorik önermelerdir. Teorik postulatlar öbür teorik önermelerden türetilemez. Öbür teorik önermeler ise teorik postulatlardan (tümdengelimsel çıkarımla) türetilebilir.

Bağlantı postulatları, daha önce belirtildiği gibi, içinde hem teorik terimler hem de gözlem terimleri geçen önermeler olup teorik terimlere dolayısıyla da teorik önermelere kısmî bir anlam verir. Bu nedenle teorik terimler, tam anlamlı olan gözlem terimlerinin tersine, daha önce belirtildiği gibi, ancak kısmen anlamlıdırlar. Bağlantı postulatlarına karma teorik önerme diyebiliriz. Böylece teorik postulatların salt teorik önermeler, bağlantı postulatlarının da karma teorik önermeler olduğunu söyleriz.

a gaz kitlesinin içsel enerjisi (ya da toplam enerjisi) E, a’yı oluşturan a1, ..., aN moleküllerinin kinetik enerjileri sırasıyla e1, ..., eN olduğunda, 

E = e1 + ... + eN denklemi geçerlidir

İçinde geçen mantıksal-olmayan terimlerinin tümü teorik terim olan önermeye teorik önerme denir. Buna göre teorik önermelerde hiçbir gözlem terimi bulunamaz. Dolayısıyla teorik önermeler gözlemlenebilirlere değil gözlemlenemezlere ilişkin önermelerdir. Teorik önermelerin dile getirdiği yasalara teorik yasa denir.

Gaz molekülleri kapalı kabın içinde farklı hızlarla rastgele devinirler. Kabın
içinde doğrusal olarak devinen bu moleküller, kabın çeperlerine çarpınca basınç
yaparlar. Basınç, yüzey birimine uygulanan kuvvet olarak tanımlanır. Kinetik teoriye göre gazın basıncı, çarpan moleküllerin sayısına ve onların kinetik enerjilerine bağlıdır. Hızı vi olan m kütlesinde bir molekülün kinetik enerjisi ei olduğunda,

olur. Sözü geçen (1) önermesi bir teorik önermedir. İçinde geçen mantıksal olmayan tüm terimler birer teorik terimdir. (1) önermesi örnek seçilen teoriye ait
bir teorik yasa önermesi sayılabilir.

Tek-atomlu bir ideal gaz kitlesinin içsel enerjisi, İçsel Enerji Yasası olarak adlandırılan ve salt gözlemsel terimlerden oluşan PV = E. 2/3 denklemi ile de ifade edilir.