Bilimsel Teorilerin Yapısı
Yasa ve yasa-görünümlü önerme terimleri ne anlama gelir?
Evrenin her yerinde her zaman geçerli olan düzenliliklere yasa, yasaları dile getirebilecek nitelikte önermelere de yasa-görünümlü önerme denilir.
Gözlem terimi nedir?
Gözlem önermelerinde geçip gözlemlenebilir bir nesne dizgesini, olayı ya da özelliği gösteren terime gözlem terimi denir.
Teorik terimler ne anlama gelir?
Teorik terimler, bir teorinin ilişkin olduğu gözlemlenemezleri gösteren terimler demektir.
İçinde geçen mantıksal-olmayan terimlerinin tümü teorik terim olan önermeye ne ad verilir?
Teorik önerme.
Teorik önermelerin dile getirdiği yasalara ne ad verilir?
Teorik yasa.
Sözdizimsel yaklaşımda teori nasıl açıklanır?
Sözdizimsel yaklaşımda her teori aksiyomlar (postulatlar) ile onlardan türetilebilen önermelerden oluşan aksiyomlaştırılmış dizgelerdir.
Bilimsel teorilerin açıklanması için XX. yüzyılın ilk yarısında, gerçekçilik karşıtlığı
görüşünü benimseyen mantıkçı empirist bilim felsefecileri tarafından geliştirilmiş olan yaklaşımın adı nedir?
Bilimsel teorilerin sözdizimsel yaklaşımı.
Teorilerin aksiyomlaştırılmış önermeler dizgesinin yanı sıra, matematiksel yapılar olan modeller kapsatığını savunan yaklaşımın adı nedir?
Bilimsel teorilerin Anlambilimsel (semantik) Yaklaşımı.
Sözdizimsel ve anlambilimsel yaklaşımın ortak amaçları nelerdir?
- Önceden bilinen deneysel yasaları açıklamak,
- Daha önce bilinmeyen deneysel ya da teorik yasaları ortaya çıkarmak
- Daha önce bilinmeyen yalın olgulara ve/ veya (deneysel ya da teorik) yasalara ilişkin öndeyilerde bulunmak.
Gerçekçilik karşıtlığı için teorik terimler nasıl anlamlı kılınabilir?
Bu terimler ile önceden anlamlı olan gözlem terimleri arasında bağlantı kurarak.
Kısmen yorumlanmış bir teorinin öğeleri nelerdir?
Teorinin dili, teorik postulatlar, teorinin bağlantı postulatları,teorinin açıklamaları ve öndeyileri.
Teorik postulat ne anlama gelir?
Bir teorinin teorik postulatları, o teorinin diline ait teorik önermelerdir.
İçinde hem teorik terimler hem de gözlem terimleri geçen ve teorik önermelere kısmî bir anlam veren önermelere ne ad verilir?
Bağlantı postulatları.
Teorinin teorik postulatları ile bağlantı postulatları bir araya gelerek neyi oluşturur?
Teorinin postulatları (teorinin aksiyomları).
Gerçek bir nesne dizgesini ve/veya özelliklerini temsil eden maddesel ya da matematiksel bir nesneye ne ad verilir?
Model.
Makro-nesne dizgesi ve makro-özellik ne anlama gelir?
Gözlemlenebilir nesne dizgelerine makro-nesne dizgesi, bunların özelliklerine de
makro-özellik de denir.
Mikro-nesne dizgesi ve mikro-özellik ne anlama gelir?
Gözlemlenemez nesne dizgelerine mikro-nesne dizgesi, onların özelliklerine de mikro-özellik de denir.
Temel yasa-görünümlü önerme ile türetilmiş yasa-görünümlü önermenin farkı nedir?
Hiçbir temel yasa-görünümlü önermenin kapsamı yalnız bir veya yalnız belli sonlu sayıda nesne dizgesine, zaman anına veya uzay yerine sınırlı değildir. Ancak türetilmiş yasa-görünümlü önerme bu koşulu yerine getirmez, bir veya birden çok sayıda temel yasa-önermesinden tümdengelimsel çıkarımla türetilebilir.
Temel yasa ne demektir?
Temel yasa-görünümlü önerme ile dile getirilebilen yasaya temel yasa denir.
Türetilmiş yasa ne anlama gelir?
Türetilmiş yasa-görünümlü önerme ile dile getirilebilen yasaya da türetilmiş yasa denir.