BİLİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 12
H → E: İç kesimlerinde balık fosili bulunan her ülkenin bu kesimleri çok eskiden deniz olmuş olsaydı, zamanımızda sözü geçen ülkenin iç kesimlerinde bulunan balık fosilleri açıklanmış olurdu.
O halde,
H: İç kesimlerinde balık fosili bulunan her ülkenin bu kesimleri çok eskiden deniz idi.
Yukarıdaki örnek, hangi görüşün bir ürünüdür?
I- Kuzgun Paradoksu’na bir çözüm önerisi getirmesi
II- Eski kanıt sorununa bir çözüm önerisi getirmesi
III- Teorik hipotezler sorununa bir çözüm önerisi getirmesi
IV- Sonsuz öğeli evren sorununa bir çözüm önerisi getirmesi
V- Hipotezin sınama-öncesi olasılığının 0’dan büyük olamayacağı savını çürütecek bir öneri getirmesi
I. Gözlem ve/veya deneyle doğrulanmış sonlu sayıda gözlem önermesinden tümevarımsal çıkarımla bir tümel-koşullu önerme türetilir.
II. Tümevarımsal çıkarımla türetilen tümel-koşullu önermenin yanlışlanması gene tümevarımsal çıkarıma dayanır.
III. Bu görüşe göre, bilim insanları yaratıcı hayal güçleriyle diledikleri düzenlilik ifade edebilen tümel-koşullu önermeleri sınamak amacıyla hipotez sıfatıyla geçici olarak kabul ederler.
IV. Tümevarımsal genelleme önermesi bilimsel açıklama için kullanılabilir.
V. Bu görüşte tümevarımın yanı sıra tümdengelime de yer verilir.
I. Hipotezler salt tümevarımsal çıkarıma dayanarak pekiştirilir.
II. Bir hipotezin sınama-sonrası olasılığı, sınamaöncesi olasılığından büyükse, o hipotezin pekişmiş olduğu söylenir.
III. Doğrulanmış bir gözlem önermesi, bir hipotezin sonlu bir evrendeki açılımından tümdengelimli geçerli bir çıkarımla türetilebilirse o hipotez pekiştirilmiş sayılır.
IV. Sınanan hipotezin sonlu bir evrendeki açılımı, doğrulanmış bir gözlem önermesinden tümdengelimli geçerli bir çıkarımla türetilebilirse hipotez pekiştirilmiş sayılır.
V. Sınanan hipotezin sonlu bir evrendeki açılımı, doğrulanmış gözlem önermelerinden tümevarımlı geçerli bir çıkarımla türetilebilirse hipotez pekiştirilmiş sayılır.
I- Tümel-tikel niceleyicili hipotezlerin sınanamaması sorunu
II- Alternatif hipotezler sorunu
III- Teorik hipotezler sorunu
IV- Sonsuz öğeli evren sorunu
V- Eski kanıt sorunu
I. Teorik hipotezlerin örnekleme yoluyla pekiştirilmesi olanaklı değildir.
II. Sınanan hipotezin sonlu bir evrendeki açılımı, doğrulanmış bir gözlem önermesinden tümdengelimli geçerli bir çıkarımla türetilebilirse hipotez pekiştirilmiş sayılır
III. Teorinin aksiyomları arasında sınanacak hipotezin kendisi yer alamaz.
IV. Deneysel hipotezler örnekleme yoluyla, teorik
hipotezler bütüncül olarak pekiştirilebilir.
V. Deneysel hipotezlerin yanı sıra, teorik hipotezler de örnekleme yoluyla pekiştirilebilir.