BİLİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 2

Gözlemsel bilgi, yani gözlemle doğrulanmış gözlem önermelerinin ifade ettiği bilgi ile gözlemsel-olmayan önermelerin ifade ettiği bilgi arasında kesin fark bulunur mu? İfade edilen bu soru gözlemle ilgili hangi sorunlar kapsamına girmektedir?

Hangisi  koşulları araştırmacı müdahalesi sonucunda belirlenmiş olan bir gözlem olarak tanımlanabilir?

Hangi ölçek türünde,  k herhangi bir pozitif reel sayı, l ise herhangi bir reel sayı olmak üzere, f Fi (a) = k f F1 (a) + l biçimindeki dönüştürme fonksiyonları ile belirlenir?

Hangi ölçek türünde tüm bire-bir reel sayı fonksiyonları niceliklere özgü dönüştürme fonksiyonları bulunmaktadır?

Aşağıdakilerden hangisi “t anında u yerindeki turnusol kâğıdı kırmızı oldu” gözlem önermesinin değillemesine örnektir?

Aşağıdakilerden hangisi “Hangi türden bilimsel işlemler gözlem sayılabilir?” şeklinde sorulan gözleme ilişkin sorunlardır?

Aşağıdakilerden hangisi koşulları deneycinin müdahalesi sonucunda belirlenmiş olan bir gözlem olarak tanımlanmaktadır?

Aşağıdakilerden hangisi “gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin niceliklerine sayısal değer verme işlemi” şeklinde tanımlanmaktadır?

Renk benzerliği sıralamasının bir daire biçiminde olmasından bu gibi sıralamalara ne ad verilmektedir?

Aşağıdakilerden hangisi aralık ölçeğine örnektir?

Aşağıdakilerden hangisi dönüştürme fonksiyonlarının türüne göre söz edilen dört ölçek arasında yer almaz?

Aşağıdaki ölçeklerden hangisi aralık ölçeğinin bütün özelliklerini yerine getirmesi dışında, gerçek sıfır değerini alabilmektedir?

Aşağıdakilerden hangisi oran ölçeğinde nicelikler arasında yer almaz?

Gözlem ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?

I. Düşünsel bir yöntem biçimidir.

II. Gözlem önermesi doğrulanırsa, olgu bulunur.

III. Gözlem önermesi yanlışlanırsa, değilleme doğrulanmış olur.

Neptün’ün 23 Eylül 1846 tarihinden sonraki t gibi belli bir zamanda koordinatları hesaplanmış u uzay bölgesinde bulunurken, bir gözlemevinden gözlemlendiğini düşünelim. Neptün gezegenini a ile gösterelim. Söz konusu gözlemin yapılmasına yol açan soru aşağıdakilerden hangisidir?

Gözlemin yapısını oluşturan öğeler, gözlemleyenler ve gözlemlenenler olmak üzere ikiye ayrılabilir. Bununla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I. Gözlemleyenler gözlemci ile gözlem yerini kapsar.
II. Gözlemleyenler gözlem verileri ve gözlem sonucunu kapsar.
III. Gözlemlenen a nesne dizgesi ve gözlemlemenin yapıldığı t zaman anını kapsar.
IV. Gözlemlenenler gözlemlenen u yeri ile gözlem verilerini kapsar.

Deneyci t1 zamanında u yerinde bir kaptaki hidrojen gazı kitlesini bir kıvılcımla tutuşturup yakıyor, böylece bu gaz kitlesine bir müdahalede bulunuyor. Bu hidrojen gazı kitlesi a1 olmak üzere, a1’in havadaki oksijenle tepkimesi t2 zamanında bitiyor. Deneyci, tepkimenin bittiği t2 zamanında u yerinde bir su kitlesinin (yani Su türünden bir nesne dizgesinin) bulunduğunu gözlemliyor. Bu deneye yol açan soru aşağıdakilerden hangisidir?