BİLGİSAYAR VE PROGRAMLAMAYA GİRİŞ

İşleçleri iyi anlayabilmek için işlevlerine göre sınıflandırabiliriz:

Aritmetik işleçler denildiğinde akla ilk olarak dört işlem işleçleri yani toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gelir. Bu işleçler hem tam sayı hem de kayan noktalı veri tiplerinde kullanılır. Kullanışları matematikteki kullanımlarına çok yakındır. Bu işleçlerin dışında daha az karşılaşılan aritmetik işleçler de bulunmaktadır.

Y = 2 + 5 * 14 % 3; ifadesinde * ve % işleçlerinin önceliği aynı olduğu için soldan sağa doğru öncelik verilir. Yani işlem sırası aşağıdaki şekilde olur.

ToplamArac = AracSayisi * ++sayac; ifadesinde işlem önceliği artırma işleçindedir. Bu sebeple ilk önce sayaç değişkeninin değeri 1 artırılır sonra AracSayisi ile çarpma işlemi yapılır. İşlem sırası ve sonucu aşağıdaki şekildedir.

ToplamArac = 15 * ++5 ; //işleme girmeden önce

ToplamArac = 15 * 6

ToplamArac = 90

İki değeri karşılaştıran işleçler ilişkisel işleçler olarak adlandırılır. Karşılaştırmalarda küçüktür, büyüktür, eşittir, küçük eşittir gibi ilişkiler kullanılır. İşlem sonucunda doğru veya yanlış değer döndürülür. Örnek olarak eşitlik açısından karşılaştırılan iki değer ya birbirine eşittir (doğru) ya da değildir (yanlış). Eşittir ilişkisel işleçi iki tane eşittir işaretinden (==) oluşmaktadır. Atama işleçi olan tek eşittir işareti (=) ile karıştırılmamalıdır.

İlişkisel İşleçler

> 

Büyüktür

< 

Küçüktür

==

Eşittir

!=

Eşit değildir

>=

Büyüktür veya eşittir

<=

Küçüktür veya eşittir

Y = 6 + 5 >= 8 && 3 – 1 <= 4; biliyoruz ki ilişkisel işleçler mantıksal işleçlere göre önceliklidir.
Aritmetik işleçler de ilişkisel işleçlere göre önceliklidir.
Bu kurallara göre ifade işlendiğinde aşağıdaki sonucu elde ederiz.

Mantıksal DEĞİL işleçi !, sadece tek bir işlenen alır ve işlenenin değerini mantıksal olarak tersine çevirir. Kısacası, doğru (true) olan bir ifadeyi yanlış (false), yanlış olan bir ifadeyi doğru yapar. Mantıksal DEĞİL işlecinin öncelik durumu diğer mantıksal işleçlerden farklılık gösterir. Öyle ki diğer mantıksal işleçlerin önceliği ilişkisel işleçleri düşük olsa da bu durum mantıksal DEĞİL için geçerli değildir. Bunun sebebi tekli (tek işlenene sahip) işleç olmasıdır. Sonuç olarak, DEĞİL işleçi ilişkisel işleçlerle kullanılırken parantezler yardımıyla işlem önceliği konusunda düzenleme yapmak gerekebilir.

Birçok if – else yapısının kullanılmasını gerektirecek kadar fazla seçenek mevcutsa ve tüm kararlar aynı seçim değerine göre belirleniyorsa, bu durumlarda switch deyimini kullanmak iyi bir seçenek olabilir. If deyimi ile üretilebilecek karar sayısı doğru ve yanlış olmak üzere iki tanedir. Fakat switch deyimi ile istenilen sayıda karar üretmek mümkündür.

Bir kod parçasının ne kadar tekrarlanacağını döngüye girene kadar bilmiyorsak while deyimini kullanırız. While sözcüğünün yanındaki parantez içinde yer alan ifade doğru olduğu sürece deyim işlenmeye devam eder.

İşleçler, derleyiciye bazı özel matematiksel veya mantıksal fonksiyonları icra etmesini söyleyen simgelerdir. İşleçler program içinde kendi başlarına anlam ifade etmezler. Her işlecin anlamlı hâle gelebilmesi için bir veya birden fazla değişken veya sabit ile birlikte kullanılması gerekmektedir. Bu değişken veya sabitlere işlenen denir.

İki değeri karşılaştıran işleçler ilişkisel işleçler olarak adlandırılır. Karşılaştırmalarda küçüktür, büyüktür, eşittir, küçük eşittir gibi ilişkiler kullanılır. İşlem sonucunda doğru veya yanlış değer döndürülür. Örnek olarak eşitlik açısından karşılaştırılan iki değer ya birbirine eşittir (doğru) ya da değildir (yanlış).

Şu ana kadar iki işleç grubunu inceledik: Aritmetik işleçler ve ilişkisel işleçler. Şimdi diğer bir işleç grubu olan mantıksal işleçleri ele alacağız. Mantıksal işleçler, true ve false (doğru ve yanlış) olmak üzere sadece iki adet değer tutabilen boolean tipi değişkenlerin, mantıksal olarak birbiri ile değerlendirilmesine yararlar.

Bitsel VE işleci & simgesi ile gösterilir. Kullanımı mantıksal VE işleci ile aynıdır. Tek farklılık işlemlerin bit seviyesinde yapılıyor olmasıdır. VE işlemi karşılıklı bitler için uygulanır.

Eşittir ilişkisel işleci iki tane eşittir işaretinden (==) oluşmaktadır. Atama işleci olan tek eşittir işareti (=) ile karıştırılmamalıdır.

Ekrana öğrenci_notu > 60 koşulu sağlandığı taktirde geçti sağlanmadığı takdirde kaldı yazar.

Derleyici işlem sırası şu şekildedir: İlk önce switch sözcüğünün yanındaki parantez içindeki ifade hesaplanır. Bu hesaplama sonucunda sayısal bir değer üretilmesi beklenir. Bulunan sayısal değer hangi case sözcüğünün yanındaki seçenek ile aynı değerde ise o satıra gidilir ve buradaki deyim işlenir. Eğer ki seçeneklerden hiçbiri hesaplanan ifade değeri ile aynı değilse o zaman default satırına gidilir ve buradaki deyim işlenir. Satır sonlarında bulunan break sözcüğü, program akışının diğer case ifadelerine geçmemesini sağlar.

For(ifade1, ifade2, ifade3); Burada ifade1, döngü değişkenine ilk değer ataması yapılması amacıyla kullanılır. Sadece 1 kez çalıştırılır. İfade 2 mantıksal bir değere sahiptir. Doğru değere sahip olduğu sürece döngü devam eder. Her yinelemede işlem görür. İfade 3 döngü değişkeninin değerinin artırılması veya azaltılması amacı ile kullanılır.

Burada ifade1, döngü değişkenine ilk değer ataması yapılması amacıyla kullanılır. Sadece 1 kez çalıştırılır. İfade 2 mantıksal bir değere sahiptir.  İfade 3 döngü değişkeninin değerinin artırılması veya azaltılması amacı ile kullanılır.

İşleç Çeşitleri
İşleçleri iyi anlayabilmek için işlevlerine göre sınıandırabiliriz:
• Aritmetik İşleçler
• İlişkisel İşleçler
• Mantıksal İşleçler
• Bit İşleçleri
• Atama İşleci
• Diğer İşleçler

% işlecinin önceliği + işlecinden fazladır. 9'un 4'de bölümünden kalan 1'dir. 11+1 = 12