BİLGİSAYAR DESTEKLİ TEMEL TASARIM

Renklerle ilgili bilimsel çalışmalar içinde ses getiren ilk çalışma, 1666 yılında ünlü fizikçi Isaac Newton’un ilk renk dairesiyle başlar. Sistematik bir sınıflandırma çalışmasıdır. Çalışmada gün ışığı prizmadan geçirilerek onu oluşturan yedi temel renk bulunmuştur. Yapılan bu deney tersine işletilmiş ve ayrışan bu renkler yine bir prizmadan geçirilerek beyaz ışığın oluşumu tekrarlanmıştır. Newton, bu deneyinde gözlemlediği yedi renge spektrum solaers (güneş tayfı) adını vermiştir. Bu isim D şıkkında verilmiştir. Diğer şıklarda verilen bilim insanlarının da renk konusunda nasıl çalışmalar yaptıklarına da değinelim. 1731 yılında Jacob Christoph Le Blon (A şıkkı), pigmentlerden oluşan boyaların temel renklerinin kırmızı, sarı ve mavi olduğunu bulmuştur. Onun bu çalışmaları, çağdaş baskı teknikleri alanında öncü olarak kabul edilmektedir. Üç temel renk kuramı, 18.yy.da yaygın olarak kabul edilmiş, birçok bilim adamı, sanatçı ve düşünür tarafından tartışılmıştır. 1756’da Johan Tobias Mayer (B şıkkı) altıgen formları kullanarak bir sistem önermiştir. Runge (C şıkkı) 1810 yılında renkleri bir küre üstünde toplamıştır. Renk küresi olarak adlandırılan bu şema üç boyutludur. Şemada renkler, koyu tonlar aşağıda ve açık tonlar yukarda yer alacak biçimde düzenlemiştir. Rengi bir ışık olgusu olarak kabul eden fizikçiler ise, farklı bir yaklaşımla çalışmalarına devam etmişlerdir. Işığı çalışmalarında merkez alan fizikçiler için kırmızı, yeşil, mavi renkler önem kazanmıştır. Bu yaklaşım önce Hermann Von Helmholtz tarafından tartışılmış, sonra da Albert H. Munsell (E şıkkı) tarafından geliştirilmiştir. Munsell 1898’de oluşturduğu renk şemalarıyla, bu yaklaşımlara önemli katkılar sağlamıştır. Doğru cevap D’dir.

Isaac Newton’un bulduğu yedi temel renk, aynı zamanda gökkuşağı renkleri olan kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert (indigo-çivit mavisi) ve mor olarak da bilinir. Isaac Newton yedi rengi, yedi gezegene ve müzikteki yedi notayla ilişkilendirmiştir. Doğru cevap E’dir.

Dalga boyu en yüksek olan sıcak renkler; kırmızı, sarı ve turuncu olarak belirlenmiştir. Dalga boyu en kısa olan soğuk renkler; mavi, yeşil ve mor olarak belirlenmiştir. Buna göre verilen seçeneklerde dalga boyu en yüksek olan renk sarıdır. Doğru cevap A’dır.

Rengi görebilmek veya algılayabilmek için nesneden yansıyan ışınların, gözün retinasında bulunan üç ana renge (kırmızı, yeşil ve mavi) duyarlı koni hücrelerini uyarması gerekmektedir. Doğru cevap B’dir.

Renk tayfında yer alan bütün renkleri yansıtan bir nesne beyaz gözükmektedir. Renk tayfında yer alan bütün renkleri soğuran bir nesne siyah gözükecektir. Renk tayfında yer alan bütün renkleri soğuran, ancak sadece maviyi yansıtan bir nesne mavi gözükecektir. Bu verilen örnekler gün ışığı için geçerlidir. Eğer ışık renkli olursa durum daha farklı olur. Örneğin, nesneye gelen ışığın rengi maviyse ve nesnemizde mavi olarak görülüyorsa, bu durumda nesne ya beyazdır ya da ışın renginde bir mavi renk ile düzenlenmiştir. Bu durumda sorudaki nesnenin rengi ya beyaz (I. durum) ya da ışın renginde mavidir (III. durum). Buna göre nesnenin rengi için I ve III söylenebilir. Doğru cevap E’dir.

Mavi, birincil renk olarak kabul edilmektedir. Dinlendirici bir renktir ve su ile serinliği tanımlar. Rahatlama ve barış duyguları oluşturur. Bilgeliği ve güveni simgeler. Dinlendiriciliğinin yanında huzur, emniyet ve güven etkisi yaratır. Doğruluk, dürüstlük, hükümdarlık ve sadakatin göstergesidir. Doğru cevap C’dir.

Renk seçimi için bir başlangıç kabul edilecek olan baskın rengin belirlenmesinde, bazı etkenlere dikkat etmek gerekmektedir. Baskın rengin belirlenmesinde tasarımcıya bağlı olmayan dış etkenler aşağıdaki gibi yapılandırılabilir.

Buna göre A, B, C ve E şıkları baskın rengin belirlenmesinde tasarımcıya bağlı olmayan dış etkenlerdendir. Nitekim, D şıkkında verilen renk psikolojisinin toplumsal farklılık göstermesi tasarımcı tarafından bilinmesi ve uygulanması gereken unsurlardan biridir. Doğru cevap D’dir.

Monokromatik renkler tek bir öztona sahip, ışık-gölge ya da açık-koyu tonlardan oluşan renklerdir. Beyaz ve siyah ile özton kirletilmektedir. Yani rengin öztonu açıklaştırılarak ve koyulaştırılarak çeşitlendirilmektedir. Renk uygunluğuna dayanan bir görselliği bulunmaktadır. Tek renk kullanılan bu şemada, renk seçimi yapmak ve bunu uygulamak kolaydır. Az bir renk bilgisi ve tasarım görüşü yeterlidir. Ancak, tasarımcıların az olarak tercih ettikleri bir renk seçme yöntemidir. Risklidir, çünkü yapılan tasarımın monotonlaşması ya da onu oluşturan alt parçacıkların silikleşmesi söz konusudur. Monokromatik şema, renk dairesinde bulunan birincil ya da ikincil renklerin sadece birinden oluşmaktadır. Doğru cevap E’dir.

İkili tamamlayıcı renk şemasında (Split/Double Complementary) renk seçimleri renk dairesinden seçilen rengin tam karşısında bulunan yani 180° zıttında yer alan rengin iki yanında bulunan komşu renklerin kullanılmasıyla oluşan üçlü bir renk seçimidir. Doğru cevap A’dır.

Fizikte çıkarımsal renk sentezi olarak da adlandırılan çıkarımsal renkler, pigmentlerle oluşan boyalar, boya maddeleri ve mürekkeple elde edilen doğal renklerin karışımlarını açıklamaktadır. Bu renkler aynı zamanda nesneye gelen ancak yüzey malzemesinden yansıyan ışınların da tanımını oluşturmaktadır. RYB (red, yellow, blue) olarak adlandırılan ve kırmızı, sarı ve mavi renklerden oluşan birincil renkler çıkarımsal renkler olarak adlandırılmaktadır. Buna göre I doğru olur. Bu renkler pigment karışımlarıyla oluşan boyaları içermektedir. Öyleyse II de doğru olur. Özellikle sanat ve tasarım eğitiminde kullanılmaktadır. III de doğru olduğundan, I, II ve III’ün hepsi doğru olur. Doğru cevap E’dir.

Işığı oluşturan bütün renklerin renk sıcaklıklarına göre üç ana grupta toplanmaktadır.

Doğru cevap A'dır.

Dalga boyu en yüksek olan sıcak renkler; sarı, kırmızı ve turuncudur.

Pigment Çeşitleri:Pigmentler organik pigmentler, inorganik pigmentler, metalik pigmentler, sedefimsi pigmentler, monomer pigmentler olarak ayrılırlar. Polimer pigment diye bir türü bulunmamaktadır.

Renk tayfında yeralan bütün renkleri yansıtan bir nesne beyaz gözükmektedir.

Renk tayfındayeralan bütün renkleri soğuran bir nesne siyah gözükecektir.

Rengin etkileyici ve uyarıcı özelliğinden dolayı, dikkat ve uyarının rengidir. Bunedenle de hem dikkat çeker hem de tehlikeyi anlatır. Örneğin, trafik işaretlerinde ve ışıklandırmada tehlike için kırmızı kullanılmaktadır. Bununla birlikte kırmızı renk, aşkın, tutkunun,ateşin, dinamizm, gücün, heyecanın,azmin, saldırganlığın, savaşın, kanın,açlığın ifadesi olarak da kullanılır.

Sarı, fark edilebilirliközelliği ile dikkat ve uyarının rengidir. Bu nedenle, posta kutularında, trafik işaretlerinde ve ışıklarında, uluslararası iletişimlerde sarı kullanılmaktadır. Ayrıca, toksit maddelerin korumaları, ölümcül kimyevi maddeler, bu rengin oluşturduğu sembollerle anlatılmak istenir.

Mor renginin ruhsal esenlik ve sonsuzluk ile ilgili olduğu düşünülür. Asilliği ve saltanatı tanımlar. Buna karşın, melankolik ve nevrotik duyguları açığa çıkardığından, bilinçaltından insanların bu renkten çekindiği belirlenmiştir.

Monokromatik renkler tek bir öztona sahip, ışık-gölge ya da açık-koyu tonlardan oluşan renklerdir. Tek renk kullanılan bu şemada, renk seçimi yapmak ve bunu uygulamak kolaydır.

Beyaz bir anlamda renksizliğin, sakinliğin ve sessizliğin rengidir. Nötr bir etkiye sahiptir. Sağlık, olumluluk ve barışı anlatmak için kullanılır. Yokluk, hiçlik olarak da kabul edilir.