BİLGİSAYAR DESTEKLİ TEMEL TASARIM

Algı, içten ve dıştan gelen uyarıcıların duyumlar aracılığıyla anlamlı hale getirilmesi olarak tanımlanır.

Duyumun beyinde yarattığı ilk etki, imgeler, diğer bir deyişle, görsel bilgiler, önceden varolan bilgilerle karşılaştırılır.

Duyum: Formlardan gelen uyarıların, duyu organı olan göz tarafından beyne yollanması durumu.

Benzetme: Bir şeyin niteliğini anlatmak için o niteliği eksiksiz taşıyan bir şeyi örnek olarak gösterme işi.

Algıda seçiciliğin oluşmasında, bir takım iç ve dış etkenlerin varlığı söz konusudur. Bireyin kendisine bağlı olmayan durumlar, yani, bireyin dışında oluşan etkenler aşağıdaki gibidir.
1. Nesneden gelen uyarının farklılığı,
2. Bu uyarının büyüklüğü ve şiddeti,
3. Yeni ya da ilk görülen nesneler,
4. Tekrar,
5. Zıtlık,
6. Süreklilik,
7. Hareketlilik,
8. Farklılık,
9. Alışılmışın dışındaki uyarıcılar,
10.Tanışıklık.
Bunlar aynı zamanda, formun yapısal niteliğine bağlı özelliklerdir. Aynı zamanda, fiziksel etkenler olarak da adlandırılmaktadır.

Bireyin yapısına bağlı olan durumlar, yani bireyin iç etkenleri bulunmaktadır. Bunlar arasında aşağıdakiler sayılabilir.
1. Kimliği,
2. Kültürü,
3. Deneyimleri,
4. Beklentisi,
5. İlgi ve ilgi alanları,
6. Gereksinimleri,
7. Beğenileri,
8. Geçmiş yaşantısı,
Yukarıdaki etkenler aynı zamanda psikolojik etkenler olarak da adlandırılmaktadır

Form ve zemin arasında üç tür ilişkiden söz edilebilir.
Formun Zemine Egemen Olması: Bir formun zeminden koparak odaklanılmasını sağlayacak biçimde düzenlenmesiyle oluşmaktadır.

Zeminin Forma Egemen Olması: Zeminin forma egemen olması, bir formun zeminin düzenlenmesi içinde yok olarak dikkat çekmemesinden kaynaklanmaktadır. Bu durumda birey, formdan çok zemine odaklanacaktır.

Yakınlık İlişkisi: Birbirine yakın olan formlar birlikte bir bütün olarak algılanır.

Benzerlik İlişkisi: Benzer geometrileri olan formlar bulundukları çevreyle birlikte bir bütün olarak algılanma eğilimi içindedir.

Süreklilik İlişkisi: Sürekliliği olan bir formlar bir bütün olarak algılanır.

Tamamlama İlişkisi: Önceden algılanan formlar, bazı öğeleri eksik olmasına karşın sanki onlar varmış gibi zihin tarafından tamamlanarak algılanır.

Derinlik Güdüsü: Formların düzlem ya da uzay içindeki durumları, pozları, yönleri, kısaca konumlarının birey tarafından algılanmasıdır.

Gestalt İlkeleri aşağıdaki biçimiyle sınıflandırılabilir:

Ağırlık Merkezi İlkesi

İyi Form İlkesi

Benzerlik İlkesi

Ortak Hareket İlkesi

yakınlık İlkesi

Simetri İlkesi

Tamamlama İlkesi

Duyum: Formlardan gelen uyarıların, duyu organı olan göz tarafından beyne yollanması durumudur.

İmge: Duyu organlarının dıştan algıladığı bir nesnenin bilince yansıyan benzeri. Bir başka anlatımla, bir neneyi doğrudan doğruya yeniden tanıtmaya yarayacak biçimde, duyu organlarıyla algılanmış olan nesnenin somut ya da düşünsel kopyası.

Fiziksel Etkenler: Bireyin kendisine bağlı olmayan, bireyin dışında oluşan ve formun yapısal niteliğine bağlı özelliklerdir.

Süreklilik bireyin kendisine bağlı olmayan, bireyin dışında oluşan etkenlerden biridir. Diğer seçenekler bireyin iç etkenleridir.

Algıda değişmezliğin gerçekleşebilmesi için, o nesnenin daha önceden algılanmış, tanımlanmış olması gereklidir. Algıda değişmezlik olmasaydı, algıyla ilgili yapımızda karmaşıklık hakim olurdu. Sürekli algılama ve yeni nesnelerin tanımlanması süreci defalarca tekraralanacaktır Böylece zihin yorgunluğu kaçınılmaz olacaktır. Bu anlamda, algıda değişmezlik algıyla ilgili tüm duyumlmarımızın belirli bir düzen içinde çalışmasına neden olmaktadır.

Her bireyin içinde derinlik güdüsü vardır. Derinlik güdüsünden söz edebilmek için öncelikle üç boyutlu bir alanın varlığı gereklidir.

Derinlik Güdüsü: Formların düzlem ya da uzay içindeki durumları, pozları, yönleri, kısaca konumlmarının birey tarafından algılanmasıdır.

İyi Form İlkesi: Basit, yalın ve geometrik formlar daha kolay algılanırlar. Bu nedenle basit ve yalın formlar ile temel geometrik formlar gruplaşma eğilimi içindedir. Karmaşık ve çok parçadan oluşan formların incelenmesi ve algılanması için daha fazla zamana gerek duyulmaktadır. Bu nedenle uzay ya da düzlem içinde yeralan bilinen ve yalın formlar, aynı düzenleme içinde yeralan diğer formların algılanma sürecini kısaltacağı gibi kompozisyonun ve düzenlemelerin oluşturul-masına da yardımcı olabilecektir. Ayrıca bütün ve sabit olan formlar, diğerlerin-den daha kolay algılanırlar. Bu nedenle benzer dış sınırlara sahip formlar da gruplaşma eğilimi içindedir.

Benzetme: Bir şeyin niteliğini anlatmak için o niteliği eksik taşıyan bir şeyi örnek olarak gösterme işidir.

Formlar, yaşanılan çevrede düzenlemelerinin özelliklerine göre birey tarafından değerlendirilirler. Bu değerlendirmede çoğu kez, çevresi yani zemini, bir takım ortak özellik ve değerlere uygun olarak gruplanırlar. Bu gruplamanın niteliği aynı zamanda algılamanın kolay, hızlı ve tanımlanır olmasını da sağlamaktadır.

Tamamlama İlişkisi: Önceden algılanan formlar, bazı öğeleri eksik olmasına karşın sanki onlar varmış gibi zihin tarafından tamamlanarak algılanır.

Duyum için gerekli olan, nesneden gelen bilgiler ayrı ayrı değerlendirilebilir.

Ancak, algıda formlardan gelen uyarıcılar bir bütündür ve bütün olarak değerlendirilir.