BİLGİSAYAR DESTEKLİ TEMEL TASARIM

Formun kapladığı alanın içinde de bir takım örgütlenmeler söz konusu olabilir. Böyle bir yapılaşma iç formu da oluşturacaktır. İç form, formun içinde bulunan boşluk olmasını sağlayan ve boşluğusınırlayan yapının adıdır. Doğru cevap B'dir.

Açık form, bir formun diğer formların eklenmesi sonucu biçimini değiştirmeden ve anlamını yitirmeden devamlılığını sağlamasıdır. Açık form devam etme eğilimindedir. Ana yapı tekrar, ritm, koram ilkeleriyle devamlılık içerebilir. Dolayısıyla ana birimin üretkenliği temeline dayanır. Bu nedenle ana yapı eklenebilir, üreyebilir ve eklektik bir yapıya dönüşebilir. Doğru cevap E'dir.

Organik form, canlı organizmalarına ve hücre yapılarına uygun eğri, dairesel sınırların ve hareketli, kıpırtılı yapıların egemen olduğu formlardır. Düzenin monotonluğu karşısında, yaşamı temsil eden formların tanımıdır. Doğru cevap D'dir.

Girme, bindirme yöntemiyle aynı uygulamayı içermektedir. Ancak, örtme yoktur. Ön-arka ilişkisi oluşmamıştır. İki formda aynı düzlem üzerinde yeralmaktadır. İki formun oluşturduğu ortak alan (alt-küme) çıkarılmıştır. İki formun kenarlarına ortak alanın çıkarılan bölümünün sınırları eklenerek yeni bir form oluşmuştur. Doğru cevap B'dir.

Birleştirmede, bindirme ve girme ilkelerinin uygulamalarının aynısı iki form için uygulanır. Ancak, bu sefer iki formda birbiriyle tek bir formmuş gibi birleştirilir. Böylelikle formları oluşturan yüzeyler (kütleler veya hacimler) birer parçalarını yitirirler. Büyük ve yeni bir form ortaya çıkar. Bu yeni formun biçim ve anlam olarak farklı bir bütünlüğü oluşmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Dinamik form, değişikliği, hareketliliği ve enerjiyi gösteren sürprizli formlardır. Dinamik formlar, statik formların kararlı ve durağan duruşu karşısında daha neşeli ve sürprizler içeren formlardır. Özellikle doğada sıklıkla gözlemlenebilirler. Doğru cevap A'dır.

Organik form, hücre yapısı ile özdeşleştirirsek, inorganik form da atomun yapısı ile özdeşleşir. İnorganik formlar ise, canlılığını kaybetmiş, daha çok köşeli, prizmatik yapılardır. Mineral yapı düzeninin durağanlığıyla tanımlanabilir. Bu nedenle D şıkkında verilen "Hücre yapısı ile özdeşleştirilir" ifadesi inorganik form için söylenemez. Doğru cevap D'dir.

Çıkarmada, iki form bindirme, girme ve birleştirme ilkelerine benzer bir biçimde ilişkilendirilir. Ancak bu formlar, pozitif ve negatif formlar gibi, karşıtlık içeren iki form gibi hareket ederler. Negatif formun pozitif formu örttüğü bölümü çıkarılır. Pozitif form özgün yapısını kaybetmektedir. Aslında, bu yitirme, örtme ile elde edildiği de düşünülebilinir. Ancak ana formdan eksiltilen parça, bütünü anlatır bir oranda olması gerekmektedir. Yani özgün formun temel biçimi anlaşılır olmalı, bakıldığı zaman bütün, çağrışım yoluyla tamamlanabilmelidir. Doğru cevap C'dir.

Dinamik formlar değişikliği, hareketliliği ve enerjiyi simgelerler. Küreler, dairesel çizgiler, doğal çevrede varolan kıvrımlı ve eğri yüzeyler hareketlilik duygusu oluşturmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Form, herhangi bir kavram hakkında zihinde canlanan, hayal edilen bir fikirdir; daha önce edinilen deneyimler ve yaratıcı gücün yardımıyla zihinde canlandırılan düzendeki formu bir işleve hizmet edecek ve yaratıcılık özelliğini kapsayacak tarzda resmediş veya ifadelendiriliş ise tasarımdır. Doğru cevap E'dir.

Form çeşitleri içindeki karşıtlık ya da birbirini tamamlama ilişkisi pozitif ve negative formlarda da karşımıza çıkmaktadır. Pozitif form, uzayda yer ve hacim kaplayan kütlesel formlardır.

Tanımlanan hacim ya da çevre, pozitif ve negatif formlardan oluşan bir üç boyutlu kompozisyon olarak da görülebilir. Uzay içinde yer alan hacimler ile kütleleri bir anlamda karşılaştırabiliriz. Bir salonda yer alan mobilyalar ile dolaşım alanları, bir binanın cephesinde pencere ve balkonlar ile duvarlar arasındaki ilişkiler pozitif ve negative formlarla açıklanabilmektedir.

Küreler, dairesel çizgiler, doğal çevrede varolan kıvrımlı ve eğri yüzeyler hareketlilik duygusu oluşturmaktadır. Bu tip formlar statik formlarla karşıtlık içermektedir.

Statik formlar, her türlü dışarıdan gelecek etkiye karşı direnç gösterebilecek devrilme olasılığı zor olan üç boyutlu formlar için kullanılmaktadır. Örneğin, Mısır’daki piramitler kare tabanlı olması ve yükseldikçe üçgen formuna uygun olarak yan yüzeylerin daralması nedeniyle statik formlara örnek oluşturmaktadır.

Açık formda, form düzenlemesi, formun hareket, zıtlığı gibi özellikler bireyin dikkatini çekmektedir. Formun zeminini sınırlayacak iki boyutlu ya da üç boyutlu herhangi bir çerçeve bulunmamaktadır.

Somut formlar, doğrudan iki boyutlu yüzeyler ve üç boyutlu uzayda varolan nesnelerdir. Kare, küp, üçgen, düzgün dörtyüzlü vs. gibi temel geometric formlar somut formlar olarak kabul edilirler.

Girme (Penetration): Bindirme yöntemiyle aynı uygulamayı içermektedir. Ancak, örtme yoktur. Ön-arka ilişkisi oluşmamıştır.

Çıkarma (Subtraction): İki form bindirme, girme ve birleştirme ilkelerine benzer bir biçimde ilişkilendirilir. Ancak bu formlar, pozitif ve negatif formlar gibi, karşıtlık içeren iki form gibi hareket ederler. Negatif formun pozitif formu örttüğü bölümü çıkarılır. Pozitif form özgün yapısını kaybetmektedir. Aslında, bu yitirme, örtme ile elde edildiği de düşünülebilinir. Yani özgün formun temel biçimi anlaşılır olmalı, bakıldığı zaman bütün, çağrışım yoluyla tamamlanabilmelidir.

Birleşme (Union): Bindirme ve girme ilkelerinin uygulamalarının aynısı iki form için uygulanır. Ancak, bu sefer iki formda birbiriyle tek bir formmuş gibi birleştirilir. Böylelikle formları oluşturan yüzeyler (kütleler veya hacimler) birer parçalarını yitirirler. Büyük ve yeni bir form ortaya çıkar. Bu yeni formun biçim ve anlam olarak farklı bir bütünlüğü oluşmaktadır. Yine bu iki formun arasındaki ilişkide ölçülerin tasarımcı tarafından belirlenmesi yeni oluşacak formun anlamlı ve tekrarlanabilir olmasını sağlayacaktır.

Çakışma (Coinciding): İki formu birbirine daha da yaklaştırarak tüm sınırlarını birbirine denk gelecek biçimde örtüştürülür. Bu çakışma, formların aynı biçim ve ölçüde olmasını gerektirir. Yeni oluşan form tek bir form olarak algılanır.