BİLGİSAYAR DESTEKLİ HARİTA YAPIMI II

Sayısal arazi modelleri; harita ve görsel
projelerde planlama ve tasarım amaçlı, 3 boyutlu
animasyon arazi düzenleme ve şehir planlamada, hidrolik
similasyonların analizinde, arazi üzerındeki objeler
arasında görülebilirlik analizinde, hacim hesaplamada,
jeomorfolojik ve toprak erozyonu engellemesinde, uzaktan
algılamanın yorumlanması ve görüntülenmesinde, değişik
tipten coğrafi analizlerde ve değerlendirmelerde
kullanılabilir.

25 metre ayırma; eşyükselti eğrilerinin artış
katlarına göre farklı tabakalarda kaydedilmesi sağlanır.
Seçeneğin aktif hâle getirilmesi durumunda tabakalar
otomatik oluşacaktır.

Eğrileri temizlemek istenilen bir alan F3 kısa tuşu ile seçilmektedir.

Bozuk üçgenler oluşturulan arazi modelinin doğruluğunu etkilediğinden dolayı düzeltilmeleri gerekmektedir. Bunun için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
- Üçgen oluşturma parametrelerinden, maksimum üçgen kenarı değeri artırılarak proje içerisindeki bozuk üçgenler giderilebilir.
- Proje sınırları içerisindeki bozuk üçgenler için Maksimum üçgen kenarını değiştirerek yeniden üçgenleme yapmanın mümkün olmadığı durumlarda, kullanıcı için bu üçgenle ‘Tabaka Değiştir’ işlemi ile normal üçgenlerin olduğu tabakaya alınabilir.
- Bozuk üçgenlerin çoğunluğu proje sınırlarındakiler ise tabakası kapatılarak veya silinerek (tabaka sil ve obje sil) eşyükselti eğrilerine müdahalesi engellenebilir.
- Üçgen model üzerinde; nokta ekle, nokta sil, kot düzenle, üçgen ekle gibi bir takım düzenlemelerin yapılması ile bozuk üçgenler düzeltilebilir.

şıkkı sayısal yüzey modeline, b şıkkı sayısal arazi modeline, c şıkkı sayısal arazi modelinin eş yükselti eğrileri ile gösterilmesine, e şıkkı sayısal arazi modelinin üçgenleme yöntemi ile gösterilmesine örnektir.

Sayısal arazi modeli üretimine ilişkin en çok kullanılan yöntemlerden birisi üçgenleme metodudur. Bu metod doğrusal bir şekilde, bilinen noktalardan bilinmeyen noktaların elde edilmesi işlemine, yani lineer enterpolasyon esasına dayanır.

A şıkkı sayısal yüzey modeline, c şıkkı sayısal arazi modeline, d şıkkı sayısal arazi modelinin gridler ile gösterilmesine, e şıkkı sayısal arazi modelinin üçgenleme yöntemi ile gösterilmesine örnektir.

Oluşturulan sayısal arazi modeli üzerinde; hatalı kotlar, kotu bilinen özel noktaların kot değerlerinin manuel değiştirilmesi, projeye sonradan eklenen ve modelin bu eklenen detaylara göre düzenlenmesi istenen hatlar, seyrek alım yapılmış bölgelerdeki boşluklara eklenmesi istenen üçgenler gibi projeyi olumsuz yönde etkileyecek durumlar varsa sayısal arazi modelinin düzenlenmesi gerekmektedir.

Eğrilerin verilen değer kapsamında basitleştirme
işlemine eğri basitleştirme denir. Bu işlemde dikkate
alınacak noktalar arası uzaklık değeri noktaların hatlara
olan uzaklığı ile belirlenir.

A şıkkı üçgen modelde en yüksek kot bilgisini, c
şıkkı eş yükselti eğrilerinin kaç metrede bir oluşacağını, d
şıkkı eğri basitleştirme işleminde noktalar arası uzaklığı
gösterir. E şıkkı kot bilgisine göre tematik harita
oluşturur.

B şıkkı üçgen modelde en yüksek kot bilgisini, c
şıkkı üçgen modelde en düşük kot bilgisini eş yükselti
eğrilerinin kaç metrede bir oluşacağını gösterir. D şıkkı
eğrilerin verilen değer arasında basitleştirilmesini, e şıkkı
kot bilgisine göre tematik harita oluşturulmasını sağlar.

Sayısal arazi modelleri; harita ve görsel
projelerde planlama ve tasarım amaçlı, 3 boyutlu
animasyon arazi düzenleme ve şehir planlamada, hidrolik
similasyonların analizinde, arazi üzerındeki objeler
arasında görülebilirlik analizinde, hacim hesaplamada,
jeomorfolojik ve toprak erozyonu engellemesinde, uzaktan
algılamanın yorumlanması ve görüntülenmesinde, değişik
tipten coğrafi analizlerde ve değerlendirmelerde
kullanılabilir.

A, b, c ve e şıkları kot yazdırma işleminin
parametrelerindendir. Eğriler arası artış eğri değerleri
penceresinin parametrelerindendir.

Sayısal arazi modelleri; harita ve görsel projelerde planlama ve tasarım amaçlı, 3 boyutlu animasyon arazi düzenleme ve şehir planlamada, hidrolik similasyonların analizinde, arazi üzerındeki objeler arasında görülebilirlik analizinde, hacim hesaplamada, jeomorfolojik ve toprak erozyonu engellemesinde, uzaktan algılamanın yorumlanması ve görüntülenmesinde, değişik tipten coğrafi analizlerde ve değerlendirmelerde kullanılabilir.

Sayısal Arazi Modeli (SAM) arazideki yapay ve doğal obje detayları çıkarıldıktan sonra 2B planimetrik harita konumlarının arazi yüksekliğini verdiği z=f(x,y) sürekli bir fonksiyonu ile ifade edilebilen çıplak yeryüzü modelidir.

Hâlihazır harita yapımında genelde araziden çeşitli yöntemlerle ölçülen kotlu (yükseklikleri bilinen) noktalardan yararlanılarak üçgen model oluşturulur.

Sayısal arazi modeli üretimine ilişkin en çok kullanılan yöntemlerden birisi üçgenleme metodur. Bu metod doğrusal bir şekilde, bilinen noktalardan bilinmeyen noktaların elde edilmesi işlemine, yani lineer enterpolasyon esasına dayanır.

En küçük Z değeri, en büyük Z değeri, en uzun üçgen kenarı ve en kısa üçgen kenarı parametrelerinden her biri üçgenleme işleminde girilmektedir.

Verilen model tabakasında ve maksimum, minimum değerlerine uygun olarak oluşturulmuş üçgenlere normal üçgen denir. Gerekli model düzeltmeleri sonucunda epri geçirme, enkesit oluşturma ve arzi modeli üzerinden kübaj işlemlerinde kullanılırlar.

Proje sınırlarında ve seyrek alım yapılmasından dolayı model içerisinde oluşan kırmızı renkteki üçgenlere bozuk üçgen denir. Bozuk üçgenler oluşturulan arazi modelinin doğruluğunu etkilediğinden düzeltilmeleri gerekir.