BİLGİSAYAR DESTEKLİ HARİTA YAPIMI II

Lineer Enterpolasyon, üçgenleme metodunun kullanıldığı yöntemdir.

Sayısal Arazi Modeli (SAM) ise arazideki yapay ve doğal obje detayları çıkarıldıktan
sonra 2B planimetrik harita konumlarının arazi yüksekliğini verdiği z=f (x,y) sürekli bir
fonksiyonu ile ifade edilebilen çıplak yeryüzü modelidir

Sayısal arazi modelleri; harita ve görsel projelerde planlama ve tasarım amaçlı, 3 boyutlu animasyon arazi düzenleme ve şehir planlamada, hidrolik similasyonların analizinde, arazi üzerindeki objeler arasında görülebilirlik analizinde, hacim hesaplamada, jeomorfolojik ve toprak erozyonu engellemesinde, uzaktan algılamanın yorumlanması ve görüntülenmesinde, değişik tipten coğrafi analizlerde ve değerlendirmelerde kullanılabilir.

En Küçük Z Değeri: Üçgenleme için seçilen noktalar arasındaki en küçük kot değerini gösterir. Üçgenleme işlemini bu kot değerinden itibaren yapmaya başlar. İsteğe göre bu değer değiştirilerek istenilen kottan itibaren üçgenleme yaptırılabilir.

En Küçük Z Değeri: Üçgenleme için seçilen noktalar arasındaki en küçük kot değerini gösterir. Üçgenleme işlemini bu kot değerinden itibaren yapmaya başlar. İsteğe göre bu değer değiştirilerek istenilen kottan itibaren üçgenleme yaptırılabilir

Normal üçgen: Verilen model tabakasında ve maksimum, minimum değerlerine uygun olarak oluşturulmuş üçgenlerdir, gerekli model düzeltmeleri sonucunda eğri geçirme enkesit oluşturma ve arazi modeli üzerinden kübaj işleminde kullanılırlar

SAYISAL ARAZİ MODELİ OLUŞTURMA
Sayısal arazi modeli üretimine ilişkin en çok kullanılan yöntemlerden birisi üçgenleme metodudur. Bu metod doğrusal bir şekilde, bilinen noktalardan bilinmeyen noktaların elde edilmesi işlemine, yani lineer enterpolasyon esasına dayanır.

Sayısal arazi modelinin oluşumu için arazi üzerinde konum ve yükseklikleri bilinen veri setine ihtiyaç duyulmaktadır.

Sayısal arazi modelinin oluşumu için arazi üzerinde konum ve yükseklikleri bilinen veri setine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu veriler arazi ölçümlerinden, uydu ve fotogrametri
gibi tekniklerle elde edilebilir.

Bozuk üçgen: Proje sınırlarında ve seyrek alım yapılmasından dolayı model içerisinde oluşan kırmızı renkteki üçgenlerdir. Bozuk üçgenler oluşturulan arazi modelinin doğruluğunu etkilendiğinden dolayı düzeltilmeleri gerekmektedir.

Proje sınırları içerisindeki bozuk üçgenler için Maksimum üçgen kenarını değiştirerek yeniden üçgenleme yapmanın mümkün olmadığı durumlarda, kullanıcı için bu üçgenle ‘Tabaka Değiştir’ işlemi ile normal üçgenlerin olduğu tabakaya alınabilir.

Üçgen model üzerinde; nokta ekle, nokta sil, kot düzenle, üçgen ekle gibi bir takım düzenlemelerin yapılması ile bozuk üçgenler düzeltilebilir.

Eğri geçir işlemi ile üçgen model üzerinden eş yükselti eğrileri (münhani=izohips) oluşturulur

Genelde tek nokta etrafında oluşmuş, hızlı eğrilerin daireler çizdiği, tepecik veya çukurluklar hatalı kotun göstergesidir.

Kot yazıları, o anda tabakası açık olan eğriler üzerine yazılacaktır. Bu sebeple eğrilere kot yaz işlemine girilmeden sadece kot yazılacak eğrilerin tabakalarının açık olduğuna dikkat ediniz.

En uzun üçgen kenar uzunluğu girilmelidir. Bu değer için noktaların ölçüm sıklığına bağlı olarak 50-70 metrelik bir uzunluk çoğu proje için yeterli olacaktır.

Sayısal arazi modelini düzenlemek için kot düzenleme, nokta silme, üçgen döndürme ve üçgen ekleme işlemleri uygulanmaktadır.

Kota Göre Renklendir: seçenek aktif hâle getirilir ise eğrilerin kot bilgilerine göre tematik özelliği kullanılarak oluşturulması sağlanır.

Bir alanın eğrilerden temizlenebilmesi için mutlaka kapalı alan olmasına gerek yoktur. Örneğin bir yol üzerindeki eğri temizlenmesi için ‘Eğri Temizle’ işlemine girildikten sonra ekrana gelen uyarı penceresinde ‘F2: Çevir’ seçeneği seçilir ve yolu oluşturan eğri veya noktalar ile alan tanımlanır ve fare sağ tuşu ile işlem onaylanır.

Bozuk üçgenler oluşturulan arazi modelinin doğruluğunu etkilediğinden dolayı düzeltilmeleri gerekmektedir. Bunun için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
- Üçgen oluşturma parametrelerinden, maksimum üçgen kenarı değeri artırılarak proje içerisindeki bozuk üçgenler giderilebilir.
- Proje sınırları içerisindeki bozuk üçgenler için Maksimum üçgen kenarını değiştirerek yeniden üçgenleme yapmanın mümkün olmadığı durumlarda, kullanıcı için bu üçgenle ‘Tabaka Değiştir’ işlemi ile normal üçgenlerin olduğu tabakaya alınabilir.
- Bozuk üçgenlerin çoğunluğu proje sınırlarındakiler ise
tabakası kapatılarak veya silinerek (tabaka sil ve obje sil)
eşyükselti eğrilerine müdahalesi engellenebilir.
- Üçgen model üzerinde; nokta ekle, nokta sil, kot düzenle,
üçgen ekle gibi bir takım düzenlemelerin yapılması ile
bozuk üçgenler düzeltilebilir.