Hâlihazır Haritaların Oluşturulması ve Coğrafi Referanslama

Belediyelerin yaptığı teknik hizmetlerin proje planlaması, tasarımı, uygulaması ve işletmesi, imar planı ve projelerin gerçekleşmesi amacıyla kurumlarca (belediye, iller bankası vb.) yaptırılan büyük ölçekli haritalar Hâlihazır Harita olarak adlandırılır.

Hâlihazır haritalar, ‘Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği’ esaslarına göre 1/1000 veya 1/2000 ölçekli olarak üretilir.

Harita; yeryüzünü kuşbakışı görünüşüne göre belli bir oranda küçülterek iki boyutlu düzlem üzerinde detaylı bir biçimde çizgilerle gösterme yöntemidir.

Ölçek; harita üzerinde iki nokta arasındaki mesafenin gerçek dünya üzerindeki mesafesine oranıdır.

Nivelman işleminde her bir güzergâh içerisinde bulunan poligon noktalarında mira ve nivo aleti yardımıyla ileri ve geri okumalar yapılarak yükseklik değerleri elde edilir.

Harita projeksiyonları, üç boyutlu küresel Dünya yüzeyini matematiksel ve geometrik kurallar yardımıyla iki boyutlu bir yüzeye dönüştürmek için kullanılır.

Genel olarak üç farklı projeksiyon sistemi mevcuttur. Bunlar; düzlemsel, silindirik ve konik projeksiyon sistemleridir.

Datum bir elipsoidin şeklini tarif eden matematiksel bir modeldir.

Referanslar/Ekle/Online Haritalar seçeneği kullanılarak online haritanın proje ekranına yüklenmesi sağlanır.

Referanslar altına yüklenen online harita üzerinde çalışma alanına Geocoding arama
motoru kullanılarak yaklaşılabilir.

GPS (Global Positioning System/Küresel Konumlama Sistemi); Dünya üzerinde herhangi engelsiz bir görüş hattında, dört veya daha fazla uydusu ile her türlü hava
koşulunda yer ve zaman bilgileri sağlayan uzay tabanlı uydu konumlama sistemidir.

GPS cihazı ile toplanan veriler farklı uzantılara sahip veri dosyaları (*.gpx, *.nmea,
*.txt) olarak kaydedilmektedir. Bu dosyalar Netcad ortamına Uygulama Menüsü/Ekle/ Dosya Ekle seçeneği kullanılarak aktarılır. NOKTA.gpx dosyası bahsedilen yöntem kullanılarak Netcad ortamına aktarımı sağlanır.

Totalstation cihazı ile kutupsal değerler kullanılarak toplanan koordinat ve kot değerleri Netcad ortamında hesaplatılabilmektedir. Hesaplamanın yapılabilmesi için yatay açı, düşey açı, reflektör ve alet yüksekliği gibi bilgilere ihityaç duyulmaktadır.

Totalstation; uzunluk, yatay ve düşey açı ve koordinat ölçümlerini mm hasasiyetinde sürekli ve otomatik olarak yapabilen ve hesaplama sonuçlarını anlık ekranında gösteren ve kaydeden cihazlardır. Totalstaion, lazer ya da infrared ışınlarının reflektöre yansıtılması ve geri dönme hızından yararlanarak mesafe ölçümü yapmakta ve reflektöre ait koordinat ve yükseklik değerlerinden faydalanarak koordinat değerlerini hesaplayabilmektedir.

CORS-Tr; ağ prensibinde çalışan gerçek zamanlı kinematik (RTK) prensipli sabit GPS istasyonlarının kurulması ve hücresel dönüşüm parametrelerinin belirlenmesine ilişkin araştırma ve uygulama projesidir.

İki veya üç köşesi ölçülmüş ancak diğer köşeleri herhangi bir nedenle ölçülemeyen
binaların veya detayın, ölçülen iki veya üç köşesi yardımı ile diğer köşelerinin otomatik hesaplanması ve hatların çizilmesi için Netsurf/Yardımcı Araçlar/Bina Oluştur veya 4. Köşe Oluştur seçeneği kullanılabilir.

Sayısal arazi modeli (SAM), bilgisayar ortamında yapılacak çalışmalara esas olmak üzere yeryüzünün sayısal olarak gösterimidir. Arazinin üç boyutlu sayısal olarak modellenmesi ve sunulması arazi faktörünün daha iyi analiz edilmesini sağlamaktadır.

Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği’ ne göre

1/100.000 ölçekli haritalarda
50 m., 1/50.000 ölçekli haritalarda
25 m., 1/25.000 ölçekli haritalarda
10 m., 1/5.000 ölçekli haritalarda
2 m. ve 1/1.000 ölçekli haritalarda
ise 1 m.

aralıklarla münhani eğrileri oluşturulmalıdır.

3D+ arayüzüne aktarımı tamamlanan sayısal arazı modeli, navigasyon özellikleri sayesinde farklı eksenlerden incelenebilir.

Pafta; belirli ölçekteki büyük harita, plan veya modeli oluşturan ayrı parçalardan her birine denir.

Paftalara ayırma belli bir sisteme göre yapılır. Böyle bir sistem pafta bölümlemesi ya
da pafta indeksi olarak adlandırılır. 1/1000000 – 1/250000 arası ölçekli paftalar uluslararası sisteme göre, 1/250000’ den daha büyük ölçekli harita takımı paftaları ise ulusal sisteme göre bölümlendirilir.