BİLGİSAYAR DESTEKLİ HARİTA YAPIMI II - Deneme Sınavı - 5

Sayısal Arazi Modeli (SAM) arazideki yapay ve doğal obje detayları çıkarıldıktan sonra 2B planimetrik harita konumlarının arazi yüksekliğini verdiği z=f(x,y) sürekli bir fonksiyonu ile ifade edilebilen çıplak yeryüzü modelidir.

Hâlihazır harita yapımında genelde araziden çeşitli yöntemlerle ölçülen kotlu (yükseklikleri bilinen) noktalardan yararlanılarak üçgen model oluşturulur.

Sayısal arazi modeli üretimine ilişkin en çok kullanılan yöntemlerden birisi üçgenleme metodur. Bu metod doğrusal bir şekilde, bilinen noktalardan bilinmeyen noktaların elde edilmesi işlemine, yani lineer enterpolasyon esasına dayanır.

En küçük Z değeri, en büyük Z değeri, en uzun üçgen kenarı ve en kısa üçgen kenarı parametrelerinden her biri üçgenleme işleminde girilmektedir.

Verilen model tabakasında ve maksimum, minimum değerlerine uygun olarak oluşturulmuş üçgenlere normal üçgen denir. Gerekli model düzeltmeleri sonucunda epri geçirme, enkesit oluşturma ve arzi modeli üzerinden kübaj işlemlerinde kullanılırlar.

Proje sınırlarında ve seyrek alım yapılmasından dolayı model içerisinde oluşan kırmızı renkteki üçgenlere bozuk üçgen denir. Bozuk üçgenler oluşturulan arazi modelinin doğruluğunu etkilediğinden düzeltilmeleri gerekir.

En Büyük Z Değeri: Üçgenleme için seçilen
noktalar arasındaki en büyük kot değerini gösterir.
Üçgenleme işlemini burada yazılan değere kadar yapar.
İsteğe göre bu değer değiştirilerek istenilen kota kadar
üçgenleme yaptırılabilir.

Projedeki seyrek alım yapılmış bölgelerde
maksimum üçgen kenarını artırarak üçgenlerin
oluşturulması yerine, oluşan boşlukların ‘Üçgen Ekle’
işlemi ile tamamlanması sayısal arazi modelinin
sürekliliğini sağlar.

Eğri Geçir işlemi ile üçgen model üzerinden eş
yükselti eğrileri (münhani=izohips) oluşturulur.

CAD yapısında projelerde oluşturulan vektör
veriler tabakalarda kaydedilmektedir.

Tabakalar (+) seçeneği yardımı ile açılır.

Dünyada ve ülkemizde kullanılan ilişkisel
veritabanı yönetim sistemleri; MS SQL Server, Oracle,
IBMDB2, PostgreSQL, MS Access, MySQL, Informix
yazılımlarıdır. Bu IVTYS’lerden her biri farklı özelliklere
ve veri depolama kapasitelerine sahiptirler.

Tablolar (katmanlar), tek bir konu hakkındaki
bilgileri depolar. Tablolardaki alanlar (öz nitelikler,
sütunlar, kolonlar) konuyla ilgili farklı türden verileri
depolar. Satırlarda ise tek bir kaydın tüm öz nitelikleri
kaydedilir.

CBS projelerinde bu ilişkilerin tanımlanabilmesi
için uygun yapının veri tabanı tasarımında oluşturulması
gereklidir. Projelerde dört tip ilişki tanımlanabilir. Bu
ilişkiler; • 1-1 ilişki tipi (bire bir, bir parselin bir maliği
vb.) • 1-N ilişki tipi (bire çok, bir parselin birden çok
maliği vb.) • N-1 ilişki tipi (çoka bir, birden çok parselin
bir maliği vb.) • N-N ilişki tipi (çoka çok, birden çok
parsel ve birden çok malik vb.)dir.

CBS projelerinde standart veri girişi
yapılabilmesi için veri tabanı tablolarında lookup
tablolarının oluşturulması ve tanımlanması büyük önem
arz etmektedir. Kolonlara kullanıcı tarafından bilgi girişi
aşamasında meydana gelebilecek hataları engellemek ve
standart veri girişlerini sağlamak için look-up tanımları
yapılır.

Netcad farklı proje yapılarında kullanılması için
kendi sayısallaştırma menü kütüphanesi
bulundurmaktadır. Bu menüler kullanılarak
sayısallaştırma işlemlerinin gerçekleştirilmesinin yanı sıra
proje bazlı menülerde tasarlanabilir. Oluşturulacak
sayılaştırma menüleri *.ODF formatında saklanmaktadır.

Her bir adanın içerisinde yer alan parsellerin
toplam alanlarının ada toplam alanına eşit olması
gereklidir ve ada içerisindeki parsel objelerinin
sınırlanması gerekmektedir. Bunun için sayısallaştırma
işlemi esnasında yakalama araçları kullanılmalıdır.

Netcad ekranına farklı formatlarda aktarılabilen
CAD verileri üzerinde topolojik veri düzenleme işlemleri
Araçlar menüsü altındaki Topolojik Düzeltmeler bölümü
(Birleştir, Çizgileri Basitleştir, Düzelt-Kesişim, Düzelt-Son
Nokta vb.) kullanılarak yapılabilmektedir.

Sayılaştırma menüleri ODF formatında
saklanmaktadır. DGN uzantısı ise parsel dosyaları için
kullanılmaktadır. DWG dosya uzantısı çizim dosyası
formatlarından biridir. Paftalama dosyalarının uzantısı
NCZ’dir.

Sayısal Yüzey Modeli (SYM) yeryüzünün ve
üzerindeki yapay ve doğal objelerin yükseklik bilgisini
içeren 3 boyutlu gösterimidir. Sayısal Arazi Modeli (SAM)
ise arazideki yapay ve doğal obje detayları çıkarıldıktan
sonra 2B planimetrik harita konumlarının arazi
yüksekliğini verdiği z=f (x,y) sürekli bir fonksiyonu ile
ifade edilebilen çıplak yeryüzü modelidir.