BİLGİSAYAR DESTEKLİ HARİTA YAPIMI II - Deneme Sınavı - 4

Sayısal arazi modeli çeşitli şekillerde bilgisayar
ortamında dijital olarak saklanabilir. Bunlar; Eşyükselti
eğrileri, Düzensiz aralıklı noktaları bağlayan üçgenler,
Eşit aralıklı dikdörtgen grid olarak sıralanabilir.

Netsurf, her türlü harita üretimi konusunda
çözümler üreten, arazi verilerinden sayısal arazi modeli
oluşturan, üzerinde hesaplamalar ve kot değerlerine bağlı
çok çeşitli analiz işlemlerini gerçekleştiren; üçgen model
işlemleri, eğri/münhani işlemleri, enkesit ve boykesit
işlemleri, şev taramaları ve kübaj hesapları gibi özel
işlemleri kapsayan, kullanımı kolay bir NetCad
modülüdür.

En Küçük Z Değeri: Üçgenleme için seçilen
noktalar arasındaki en küçük kot değerini gösterir.
Üçgenleme işlemini bu kot değerinden itibaren yapmaya
başlar. İsteğe göre bu değer değiştirilerek istenilen kottan
itibaren üçgenleme yaptırılabilir. En Büyük Z Değeri:
Üçgenleme için seçilen noktalar arasındaki en büyük kot
değerini gösterir. Üçgenleme işlemini burada yazılan
değere kadar yapar. İsteğe göre bu değer değiştirilerek
istenilen kota kadar üçgenleme yaptırılabilir.

Oluşturulan sayısal arazi modeli üzerinde; hatalı
kotlar, kotu bilinen özel noktaların kot değerlerinin
manuel değiştirilmesi, projeye sonradan eklenen ve
modelin bu eklenen detaylara göre düzenlenmesi istenen
hatlar, seyrek alım yapılmış bölgelerdeki boşluklara
eklenmesi istenen üçgenler gibi projeyi olumsuz yönde
etkileyecek durumlar varsa sayısal arazi modelinin
düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenleme işleminde
temelde dört kategorik işlem vardır ve ‘Obje sil işlemi ile
Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi’ işlemi bu işlemler
arasında yer almamaktadır.

Genelde tek nokta etrafında oluşmuş, hızlı
eğrilerin daireler çizdiği, tepecik veya çukurluklar hatalı
kotun göstergesidir.

Üçgen döndür işlemi ile Sayısal Arazi Modelinin
Düzenlenmesi özellikle eğrilerin normal geçmesi gereken
bir yapıda göze çarpan ani dönüşleri düzeltmek amacıyla
kullanılabilir. İki noktanın üçgen kenarı olarak
birleştirilmesi, eğri geçirilmesi amacı ile iki nokta
arasında enterpolasyon yapılacağı anlamını taşır. Daha
iyi sonuç için üçgen kenarları üzerindeki kot
değişimlerinin düzgün olması gereklidir. NetCad
programınca oluşturulan ideal üçgenler, o bölgedeki arazi
yapısına uygun olmayabilir. Bu yüzden arazi modelini
etkileşimli olarak düzeltmek ve onu iyileştirmek
gerekecektir.

Yükseklik eğrilerinin üzerine kot yazdırılabilir.
İlk kot yazısının eğrinin başlangıcına olan uzaklığı,
yazının tekrarlama aralığı ve yazı boyu için diyalog
kutusundaki varsayılan değer kabul edilebilir ya da
değiştirilebilir. Eğrilere kot yazdırmak için Netsurf > Eğri
Araçları > Eğri Geçir’ menüsü altındaki ok işaretine
tıklanır ve ‘Eğrilere Kot Yaz’ işlemine girilir.

“Eğri Temizle” işlemi şevler, binalar, yollar,
kayalıklar gibi alanlardan geçen eğrilerin temizlenmesi
amacına yöneliktir. Bir alanın eğrilerden temizlenebilmesi
için mutlaka kapalı alan olmasına gerek yoktur.
Kullanılacak yöntem ile alan tanımlamaları yapılabilir.
NetCad programnda ‘Netsurf > Eğri Araçları > Eğri
Temizle’ işlem yapılarak gerçekleştirilir. Eğri temizle
işlemi görüldüğü gibi ‘Eğri Araçları’ menüsü altında yer
almaktadır.

Zmin: Üçgen model üzerindeki minimum kot
bilgisini gösterir. İstenirse kullanıcı tarafından
değiştirilerek istenilen minimum kot bilgisinden itibaren
eğri oluşturulması sağlanır.

Vektör veriler; gerçek dünya üzerindeki konumu bilinen koordinat bilgisine sahip verilerdir, temelde noktalara bağlı olarak temsil edilen, üç farklı geometriye sahip (nokta, çizgi, alan) verilerdir.

Raster veriler (sayısal görüntüler) birbirine bitişik, komşu grid özelliğinde olan, aynı boyutlu kare şeklindeki piksellerin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Uydu Görüntüleri, Hava Fotoğrafları raster veri tipine birer örnekken İmar Planları, Kadastro Planları, Sayısallaştırılmış Haritalar ve Haritalar üzerinde Demiryolu Projeleri vektör veri tipine bir örnektir.

1-N ilişki tipi, bire çok yani bir parselin birden çok maliği gibi durumları ifade etmede kullanılır.

CBS projelerinde karşılaşılan, çoka bir; yani birden çok parselin bir maliği gibi durumlar kısaca N-1 ilişki tipi şeklinde ifade edilir.

Bir CBS projesinde parsele dair hazırlanan bir tabloda parsel nosuna karşılık gelen kolon özelliğinin niteliği “yazı” olmalıdır.

Bir CBS projesinde yol eksenine dair hazırlanan bir tabloda kolon ve özellik çifti Uzunluk-Uzunluk şeklindedir.

*.DGN, *,DWG, *.DXF türü dosyalar proje veritabanına GIS yapısında aktarılabilirler.

Birleştir, Çizgileri Basitleştir, Düzelt-Kesişim ve Düzelt-Son Nokta “Topolojik Düzeltmeler” menüsü altında yer alan işlemlerdendir.

Belirli ölçekteki büyük harita, plan veya modeli oluşturan ayrı parçalardan herbirine pafta adı verilir. ,paftalara ayırma ise rasgele değil, belirli bir sisteme göre yapılır. Böyle bir sistem pafta bölümlemesi ya da pafta indeksi olarak adlandırılır.

Pafta bölümlenmesinde, 1:1000000 – 1:250000 arası ölçekli paftalar uluslararası sisteme göre bölümlendirilir

Vektör veriler; gerçek dünya üzerindeki konumu bilinen koordinat bilgisine sahip verilerdir, temelde noktalara bağlı olarak temsil edilen, üç farklı geometriye sahip (nokta, çizgi, alan) verilerdir.