Bilgisayar Destekli Tasarım Kapsamında Projenin Ölçeklendirilmesi

Bu uygulamada AutoCAD programı üzerinde yapılan çizimlerin ölçülendirme işlemi yapılacaktır. Bu işlem için ilk önce basit şekiller çizilecektir. Bu şekilleri oluşturmak için Draw > line seçilerek line komutu aktif hale getirilir. İlk önce kesişen iki çizgi çizilir, ardından yamuk şeklinde bir dörtgen oluşturulur, sonra dörtkenarlı bir çizgi çizilir. Daha sonra draw > arc > start center end seçilerek bir yay çizilir. Ardından draw > circle > 2 points seçilerek 2 noktadan geçen bir daire çizilir. 

Ölçülendirme işlemi AutoCAD çekme menüler arasında bulunan annotation menüsünden yapılır.

Aligned komutu seçilen bir doğrunun uzunluğunu ölçülendirmek için kullanılır. Yamuk şeklinde olan dörtgenin sol kenarını ölçülendirmek için annotation > aligned seçilerek, aligned komutu aktif hale getirilir. Aligned komutu aktif hale geldiğinde komut satırında specify first extension line origin or select object (ölçülendirecek çizginin birinci kesişim noktasını tanımla veya obje seç) görülür. Bu işlem için ölçülendirilecek obje seçilebilen bir obje olduğu için enter tuşuna basılır ve select obje (obje seç) komutu ile ölçülendirilecek kenar üzerine tıklanır ve ölçülendirme çizgisinin konumu (specify dimenision line location) istenilen yere tıklanarak çizgi uzunluğu yazdırılır.

Ölçülendirilecek kenarın düşey uzunluğunu yazdırmak için imleç x ekseni yönünde hareket ettirilerek kenarın y ekseni yönünde olan düşey uzunluğu yazdırılır.

Aynı kenarın yatay uzunluğunu yazdırmak için annotation > linear seçilir. Specify first extension line origin or select object seçeneği görüldüğünde enter tuşuna basılır ve select obje ile kenar üzerine tıklanarak kenar seçilir. Yatay uzunluk ölçülendirileceği için imleç y ekseni yönünde yukarı hareket ettirilerek kenarın yatay uzunluğu ölçülendirilir.

Arc lenght komutu çizimlerde oluşturulan yayların yay uzunluklarını ölçülendirmek için kullanılır. Annotation > arc lenght komutu seçilerek komut aktif hale getirilir. Arc lenght seçilerek çizimde var olan yay üzerine tıklanır ve ölçünün yazdırılacağı yöne doğru hareket ettirilerek yay uzunluğu uygun yere bırakılır.

Ordinate komutu seçilen herhangi bir noktanın x ve y koordinatlarını yazdırmak için kullanılır. Koordinatlar ayrı ayrı yazdırılır. Bu işlem için annotation > ordinate seçilerek komut aktif hale getirilir. Dört kenarlı çizginin uç noktasının koordinatlarını yazdırmak için specify feature location olarak çizgi uç noktası, endpoint ile yakalanır. X koordinatını yazdırmak için imleç y ekseni yönünde hareket ettirilir. Uygun yere koordinat yazdırılır.

Y koordinatını yazdırmak için yine dimension > ordinate fonksiyonu seçilir. Çizgi uç noktası endpoint ile yakalanır. İmleç x ekseni yönünde hareket ettirilerek y koordinatı yazdırılır.

Radius komutu bir yay ya da dairenin yarıçap uzunluğunu yazdırmak için kullanılır. Çizimde var olan dairenin yarıçapını yazdırmak için annotation > radius fonksiyonu seçilerek komut aktif hale getirilir. Select arc or circle (yay veya daire seç) ile daire üzerine tıklanarak daire seçilir. Dairenin yarıçapını gösteren ölçülendirme yazısı uygun yere getirilerek bırakılır.

Yayın yarıçapını yazdırmak için radius komutu aktif hale getirilir. Yay seçilir ve yarıçapı yazdırılır.

Diameter komutu bir dairenin veya yayın çapını yazdırmak için kullanılır. Ayrıca yay ve dairenin çapı yazdırılırken bu nesnelerin merkez noktasını da gösterir.

Dairenin çapını yazdırmak içim annotation > diameter seçilerek komut aktif hale getirilir. Select arc or circle (yay veya daire seç) ile daire üzerine tıklanarak daire seçilir. Çap uzunluğu gösteren yazı uygun yere getirilerek bırakılır.

Yayın çapını yazdırmak için diameter komutu aktif hale getirilir yay seçilir ve çap uzunluğunu gösteren yazı uygun yere getirilerek bırakılır.

Angular komutu iki nesne arasındaki açının yazdırılması için kullanılır. Açı yazdırmak için nesnelerin birbiri ile kesişmesi gerekmez.

Çizimde var olan kesişen çizgi arasındaki açıyı yazdırmak için annotation > angular seçilerek komut aktif hale getirilir. Select arc, circle, line (yay, daire çizgi seç) ile kesişen çizgilerden birisi seçilir. Ardından ikinci çizgi (second line) seçilir. Yazdırılmak istenen açı yönüne doğru imleç hareket ettirilerek açı yazdırılır. Bu işlemde sol tarafta kalan dış açı yazdırılmıştır.

Ölçü değerlerini gösteren yazılar, text style fonksiyonları kullanılarak istenilen özellikte yazılar halinde yazdırılabilirler. Yazı şeklini ayarlamak için annotation > Standart > manage text style seçilerek text style diyalog kutusu görüntülenir. Bu sayfadan new seçeneğine tıklanarak oluşturulacak yeni text stili adı (new text style name) olarak ölçü1 girilir ve OK sekmesine tıklanır.

Text style diyalog kutusundan yazı fontu olarak Arial seçilir. Font style kalın italik olarak seçilir ve apply (uygula) sekmesine tıklanır. Ardından diyalog kutusu kapatılır.

Yapılan ölçülendirme işleminde kullanılan yazıların işaretlerin ve çizgilerin ayarları dimension style kullanılarak yapılır. Yapılan çizimlerin ölçülendirmesi için annotation > ISO-25 > manage dimension style seçilerek dimension style manager diyalog kutusu görüntülenir. Bu diyalog kutusundan new sekmesine tıklanarak açılan create new dimension style (yeni bir ölçülendirme stili oluşturma) diyalog kutusundan new style name (yeni stil adı) ölçülendirme1 olarak girilir. Start with (... ile başla) ISO 25 olarak seçilir. Use for (... için kullan) sekmesi için all dimensions (tüm ölçülendirmeler) seçilir. Use for seçeneğinde oluşturulan yeni ölçülendirme stili istenilen ölçülendirmeye (dimension) göre yapılabilir. Örneğin angular dimension (açı ölçülendirme), linear dimension (uzunluk ölçülendirme) vd. için bir ölçülendirme stili oluşturulacağından all dimension seçilir. Gerekli ayarlamaları yaptıktan sonra continue sekmesine tıklanarak new dimension style: ölçülendirme1 diyalog kutusu görüntülenir. Açılan ilk sekme olan line sekmesinden ölçülendirme çizgisi (dimension line) ayarları için color kırmızı seçilir. Linetype: By layer seçilir. Extension line (kesişim çizgisi) ayarları için color, magenta seçilir. Yapılan tüm değişiklikler sağ üst köşede ön izleme olarak görülebilir.

Symbol and arrows sekmesine tıklanır. Buradan ölçüleri gösteren sembol ve ok ayarları yapılabilir. Bu uygulama için arrow heads first sekmesinden ok uçları dot (nokta) yapılır. Eğer daire ve yay varsa merkez noktası işareti (center mark) bu diyalog kutusundan değiştirilebilir. Arc length symbol (yay boyu sembolü) ayarları yapılabilir.

Üçüncü sekme olan text sekmesinden ölçü yazı ayarları yapılır. Text sekmesine tıklanarak buradan text appearance (yazı görünümü) bölümünde text style kısmı daha önce oluşturulan ölçü1 seçilir ve böylelikle daha önce oluşturulan yazı stili, ölçülendirme stiline (dimension style) aktarılır. Text color cyan seçilir. Text height (yazı yüksekliği) değeri 3 olarak girilir. Diğer yazı ayarları olan text placement (yazı konumu) vertical; above horizontal; centered seçilir.

Yeni oluşturulan ölçülendirme stilinin yazı özellikleri de ayarlandıktan sonra OK sekmesine basılır ve new dimension style: ölçülendirme1 diyalog kutusundan çıkılır ve dimension style manager diyalog kutusuna close sekmesi tıklanır ve çizim ekranı açılır. Yapılan tüm ölçülendirmeleri oluşturulan yeni ölçülendirme1 stiline dönüştürmek için object selection filter komutu kullanılır. Object selection filter komutunu açmak için command satırına “filter” yazılır ve enter tuşuna basılır. Açılan object selection diyalog kutusundan select filter: dimension seçilir ve add to list sekmesine tıklanır. Apply sekmesine tıklandığında çizim ekranı açılır. Tüm çizim window ile seçilir ve enter tuşuna basılırsa sadece dimension (ölçülendirme) özelliğindeki nesnelerin seçildiği görülür. Ölçüler seçili konumdayken farenin sağ tuşuna tıklanıp properties seçilir ve açılan properties diyalog kutusundan Dim style (ölçülendirme stili) ölçülendirme1 olarak değiştirilirse, eski formattaki ölçülendirme, yeni formattaki ölçülendirme1’e dönüşür.